'Milou en Suus' op longlist filosofieboeken

Foto: website Week v.d. Kinderfilosofie

'Milou en Suus', mijn nieuwste kinderboek staat op de longlist voor de Ludoq. Dat is de prijs voor het beste filosofische kinderboek van 2024. Daar ben ik erg blij mee.
De longlist is - uiteraard - lang met 25 boeken. Maar mijn boek (met de prachtige illustraties van Marthe Verhoest) heeft in elk geval de eerste selectie met liefst 63 boeken doorstaan.

De jury zoekt boeken die aanzetten tot eigen overdenkingen over bepaalde thema’s. Of tot het stellen van vragen bij het boek of bij de eigen werkelijkheid.
Mijn boek verkeert in mooi gezelschap met prachtige boeken van collega's.
Eind januari wordt de shortlist bekendgemaakt. De prijsuitreiking is tijdens de Week van de Kinderfilosofie, van 5 tot en met 13 april 2025.

Aanvulling: inmiddels is de shortlist van 5 boeken bekend. Daar staat 'Milou en Suus' niet op. Toch ben ik blij met de uitverkiezing voor de longlist.

Het persbericht en de longlist staan hier op de website  van De Week van de Kinderfilosofie

'Milou en Suus' op de website van uitgeverij De Eenhoorn

Hoezo vakantie, je bent toch met pensioen?

Als ik vandaag mijn laptop dichtklap, heb ik twee weken vakantie. Hoezo, hoor ik de lezer denken, je bent toch met pensioen?
Officieel ja, maar een schrijver gaat niet met pensioen. Voorlopig ben ik dat althans niet van plan. Sterker nog, ik heb de afgelopen vier maanden hard gewerkt. Gestaag vorder ik met mijn auto-/biografische boek 'Vrome vrouwen' (werktitel). Daarin trek ik een lijn van mijn soms uitgesproken vrome voorouders via mijn ouders naar mijn eigen katholieke geloofsopvoeding, nog in de nadagen van het Rijke Roomse Leven. Hoe heeft mijn geloof zich sindsdien ontwikkeld en hoe verhoud ik me tot het instituut kerk.
Belangrijke vrouw in mijn verhaal is zuster Tossana, mijn oudtante, die non was bij de Kleine Zusters van de H. Jozef. Een groot deel van haar kloosterleven werkte ze in Rolduc, het katholieke bolwerk met priesteropleiding van het bisdom Roermond.

Ik werk aan de revisie van de derde versie, die de omvang van een kloek boek heeft. De vierde versie zal een stuk dunner zijn. In het nieuwe jaar neem ik namelijk de botte bijl en de fijne schaaf ter hand.
Ook was ik de afgelopen tijd bezig om feiten over mijn voorouders in een verhaal te gieten. Daarvoor was nader archiefonderzoek nodig.
In het verleden vond ik mensen, - mannen meestal -, die met hun stamboom bezig waren, monomaan en een tikkeltje sneu. Inmiddels begrijp ik het zo goed: als je eenmaal in het verleden duikt, is dat fascinerend en kan het verslavend werken.
Zo was ik onrustig omdat er ergens in mijn herinnering een oudoom zweefde die ik aanvankelijk niet kon terugvinden in de archieven. Die losse voorouder bleef in mijn gedachten. Maar gelukkig, hij bleek een nakomer te zijn die nog niet op een gezinskaart stond.
Ik heb besloten om niet verder terug te gaan dan mijn overgrootouders, omdat dat voor mijn thema niet nodig is.

Een paar weken geleden reisde ik voor één velletje tweezijdig beschreven papier naar het archief in Maastricht. Mijn overgrootmoeder bleef in 1900 achter met 7 kinderen. Ze lag zelf nog in het kraambed van een tweeling toen haar man op 43-jarige leeftijd overleed. Het oudste kind, de moeder van mijn moeder, was 10. Zo'n gebeurtenis moet wel zijn sporen nalaten in een gezin. Was die weduwe tot de bedelstaf veroordeeld? De vraag liet me niet los.
En ik was echt opgelucht toen bleek dat er een boerderijtje met bijna 6 hectare grond was. Uiteindelijk verkocht ze het in 1919, waaruit ik afleid dat er voor die tijd geen noodzaak was om het te verkopen.
Daar zat ik dus, oog in oog met de Memorie van Successie van 124 jaar geleden. Ik keek naar het kruisje dat mijn overgrootmoeder ter ondertekening had gezet. Ze 'verklaart niet te kunnen schrijven, als hebbende zulks niet geleerd.'
Even was het verleden tastbaar en tegelijk onmetelijk ver weg.

De afgelopen weken heb ik drie H. Missen bijgewoond, in heel verschillende kerken. Hoe voel ik me op de dag van vandaag in zo'n mis? Wat gaat er door mijn hoofd? Ik woon al 31 jaar in Wageningen, maar in november ging ik er voor het eerst naar een zondagsmis. Ook was ik in de Nicolaas Basiliek in Amsterdam, zo totaal anders dan wat ik ervaar in de kerk in Weert, waar ik ben opgegroeid en waar mijn familie woont. Een weerslag van die bezoeken zal ook in mijn boek terechtkomen.

Mijn researchperiode is nu grotendeels afgerond. In het nieuwe jaar wacht mij een lastige klus: verdieping en beschouwing, maar vooral heel zakelijk structureren en schrappen. Bij publicatie komt daar ongetwijfeld nog een scherpe revisie en redactie overheen.
Ik heb in alle rust aan dit boek willen werken, zonder druk van een uitgeverij of een deadine. Dit boek gedijt bij rust. Vrome vrouwen laten zich niet opjagen.
Toch verwacht ik dat ik het in 2025 kan afronden.
Dan komt er ook weer tijd en ruimte voor nieuw werk. Als schrijver ga ik voorlopig immers nog niet met pensioen.
Maar nu eerst vakantie!

Eerder blog over Vrome vrouwen

Verhalen van de Rijn

De Rijn brengt ons tot verhalen, kunst, film, muziek, dans, gedichten, inzichten, en nog zoveel meer. Ik zelf vind er reflectie, rust, verwondering, troost soms.
Wat heerlijk om dan te ontdekken dat zoveel mensen die liefde en aandacht voor onze rivier in Wageningen delen.

Gisteravond was de opening van de tentoonstelling 'Verhalen van de Rijn'. Een project van Drinkable Rivers en Stadslab Wageningen.
De bibliotheek zat vol, met overwegend jonge mensen. Hoopgevend, want vanuit liefde en aandacht ben je gemotiveerd om te beschermen wat kwetsbaar is.

Vanuit verschillende gezichtspunten werd de Rijn belicht, onder meer door studentenroeivereniging Argo, Safarischip De Blauwe Bever, historische vereniging Oud Wageningen, een kunstenaar, filmmakers en muzikanten. Zelf droeg ik een van mijn gedichten voor die bij de tentoonstelling te zien zijn.

De tentoonstelling, tot 3 januari te zien in de bibliotheek, is werk in wording. Bezoekers worden uitgenodigd ook hun verhalen en ervaringen met de Rijn weer te geven.

Website Drinkable Rivers Wageningen

Stadslab Wageningen Drinkable Rivers

 

Zie je mij? - tentoonstelling

Zie je mij? Vorige week zag ik de indrukwekkende tentoonstelling van een bijzonder project van het Odensehuis Wageningen. Al vijf jaar ben ik in het Odensehuis vakdocent Tijd voor taal, waarin we een thema van alle kanten bekijken, beschrijven, beluisteren, bezingen. Verhalen, ervaringen, gedichten, liedjes over bijvoorbeeld vriendschap, verlies, blauw, warmte, eigenwijs.

Ik leer nog elke keer van de deelnemers die dementie hebben of een haperend brein.

Als ik er ben, zie ik overal werkstukken van de creatieve workshops die andere vakdocenten er geven. Daar kunnen deelnemers weer een heel andere kant van zichzelf ontdekken.

Twee van die vakdocenten, Mary Webster en Fransje Smit, hebben het afgelopen half jaar een bijzonder kunstproject gedaan. Zo'n zestig deelnemers, vrijwilligers, mantelzorgers en medewerkers van het Odensehuis hebben in verschillende sessies naar zichzelf gekeken en een zelfportret gemaakt. Dat gebeurde in een intens groepsproces.

Die intensiteit is te zien in de portretten op de tentoonstelling. Ik ken bijna alle makers van de zelfportretten en toch werd ik verrast door hoe mensen naar zichzelf kijken. Met zelfvertrouwen, oprechtheid en met precies dat kenmerkende. Bij mij bracht het bewondering en ontroering teweeg.

Bij mensen met dementie kijken we nog te vaak alleen naar het ziektebeeld. Maar zij zijn veel meer.

 Zie je mij? is een oproep om voorbij dat ziektebeeld te kijken naar wie iemand werkelijk is.

Van harte aanbevolen dus, deze expositie.

Nog te zien: vr 15 t/m zo 17 nov van 12-17 uur en wo. 20 t/m za 23 nov van 12-17 uur in De Hanenhof, Costerweg 1f, Wageningen. Toegang is gratis.

Meer informatie op de website van Odensehuis Wageningen
Daar is ook een korte video te zien met treffende beelden uit het maakproces van Zie je mij?

Oevers, eilanden en mijn haven

Oevers, eilanden, water, overkanten, ik ben er dol op. Het Wagenings koor Punt Uit geeft op 12 en 13 oktober concerten onder de titel Oevers. 
Naast moderne en klassieke nummers staat ook mijn gedicht 'Haven van Wageningen' op het programma. Dirigent en componist Herman Groenestein zette het eerder al op muziek voor zijn kleinere gezelschap Dames en Heren. Samen met verklankte gedichten van (oud)stadsdichters van Wageningen kwam mijn gedicht terecht op een cd.
Ik vind het geweldig dat de tekst van een gedicht muziek wordt en met deze bijzondere verklanking ben ik erg blij. Heel benieuwd ben ik naar de uitvoering van een groot koor en ik verheug me al op de uitvoering.

Website Punt Uit en het programma van Oevers

Eerder blog over verklankte gedichten en mijn haven 

Laatste poëziewandeling Dichters op de Berg

Op zondag 15 september is de laatste kans om mee te doen aan de poëziewandeling van Dichters op de Berg in Wageningen. Het is ook de laatste dag van de tentoonstelling Beelden op de Berg.
Met 16 dichters hebben we een gedicht geschreven bij een van de kunstwerken of bij het thema 'Heksenkruid, een ander verhaal over planten.' De meeste dichters lezen hun gedicht ter plaatse voor.
We beginnen om 15 uur bij het Koetshuis van het Arboretum Belmonte. De wandeling duurt ongeveer anderhalf uur. Deelname is gratis.
Onze gedichten zijn samen met fraai fotowerk van de kunst opgenomen in een bundel van uitgeverij Blauwdruk. Die is verkrijgbaar bij de infobalie in het Koetshuis. In een audiotour van de app izi.travel zijn onze gedichten te lezen en de meeste dichters lezen ze ook zelf voor.

Sfeerimpressie 30 juni. Foto Laurens v.d Zee

Op 30 juni was de eerste poëziewandeling, met aandachtige toehoorders en in een ontspannen sfeer. Wij hebben ervan genoten en verheugen ons al op de wandeling van aanstaande zondag.

Samen met Petra Sips, Laurens van der Zee en Martijn Adelmund vormen we het collectief Dichters op de Berg.

Meer informatie op https://www.de-plek.net/po%C3%ABzie-bij-beelden-op-de-berg 

Website Beelden op de Berg

Dodgedichters treden weer op

We treden in augustus weer op met de Dodgedichters: poëzie vanuit de laadbak van dit monumentale vrachtwagentje. Voor de vijfde keer maken de Dodgedichters deel uit van de Wageningse Cultuurzomer. Ontstaan in de coronazomer van 2020 en sindsdien een vaste waarde in de programmering.
Als optredende dichter en als toeschouwer geniet ik er elk jaar weer van. Ontspannen contact met het publiek op wisselende locaties in Wageningen, op 3, 10 en 24 augustus tussen 14 en 17 uur. Per keer treden ongeveer vijf dichters op onder wie  (oud-)stadsdichters van Wageningen. Zij staan garant voor een breed repertoire.
Zelf treed ik op 3 augustus op.

Meer informatie over de deelnemende dichters, tijdsplanning en locaties op de website van Schrijversharten: https://www.schrijversharten.nl/waar-en-wanneer

Een impressie van de eerste editie met een toelichting op het ontstaan van Dodgedichters én over de Dodge is te zien in deze video van Veluwezoom in Beeld 

Alle uiteenlopende activiteiten tijdens de Wageningse Cultuurzomer:

https://wageningsecultuurzomer.nl/home/

 

Wandel mee met Dichters op de Berg

Wandel op zondag 30 juni in Wageningen mee met Dichters op de Berg. Om 15 uur begint onze poëziewandeling in het Arboretum Belmonte.
Met 16 dichters hebben we ons laten inspireren door de kunst van Beelden op de Berg en 'Heksenkruid, decolonising botany', het thema van deze vijfjaarlijkse kunstmanifestatie.
Ongeveer tien dichters lezen hun gedichten voor en er is muziek van Rami Mershed. Deelname aan de wandeling is gratis. De start is bij het Koetshuis.

Op 15 september is er om 15 uur nogmaals een poëziewandeling.
Beelden op de Berg is elke dag open en duurt tot en met 15 september.

Zelf heb ik een gedicht geschreven bij het werk 'Gift of a Root' van Razia Barsatie.

Detail Werk Razia Barsatie

En wil je de wandeling op eigen houtje doen, gebruik dan de app izi.travel Zoek op: Wageningen > Poëzie bij Beelden op de Berg. Al dan niet bij de locatie kun je de teksten lezen en een aantal dichters leest het werk ook voor in de app.

Binnenkort verschijnt bij uitgeverij Blauwdruk een bundel met de gedichten. Die is, evenals de catalogus en essays, te koop bij de ontvangstruimte in het Koetshuis.

Werk Femke Herregraven

Ons collectief Schrijversharten (Laurens van der Zee, Martijn Adelmund en ik) werken voor dit project als Dichters op de Berg samen met Petra Sips.
Meer informatie over Dichters op de Berg en de poëziewandeling op de website van Petra Sips.

De website van Beelden op de Berg

Voilà: Milou en Suus

Voilà: daar is het dan. Mijn nieuwe boek Milou en Suus. Vanochtend heb ik het gelezen. Na zoveel correcties en versies, op het scherm, op print, de tekstproeven, nu dan als echt boek. Zelfs na ruim 30 boeken blijft het bijzonder als een nieuw boek wordt bezorgd en ik mijn tastbare boek kan lezen.
Uitgeverij De Eenhoorn brengt dit kinderboek (8+) uit en vanaf 29 mei is het in de boekhandels verkrijgbaar.

Wat ben ik er blij mee. Mijn woorden en de tedere en stoere én eigenzinnige illustraties van Marthe Verhoest, op het lijf geschreven van Milou en Suus. En dan de vormgeving van Dries Desseyn, zoals altijd zorgvuldig en sprankelend. Met de enthousiaste en stimulerende begeleiding van uitgever Elly Simoens was het weer een feest om dit boek te maken.

In september 2022 schreef ik de eerste versie tijdens een schrijfretraite in Portugal. Daarna kwam uiteraard nog een heel traject van herschrijven, schrappen, fijnslijpen.
Toen ik begon te schrijven had ik alleen een vaag beeld: jong meisje en oude vrouw ontmoeten elkaar in Frankrijk.
Ze botsen zowat tegen elkaar aan en meteen wordt zichtbaar wat ze gemeen hebben: ze missen allebei een wijsvinger. Ik schrok zelf van dat beeld. Waar kwam het vandaan? En was het niet erg toevallig?
Nee, soms herken je meteen iets in een ander wat je verbindt. Toch zijn de verschillen tussen Milou en Suus ook groot.
Ik ben van mijn personages gaan houden. Hun eigenwijsheid, onstuimigheid en onhandigheid in sociale contacten, liefde voor de natuur, jongleren, groot durven denken en genieten van het kleine. Ze leren van elkaar, want ouder is niet altijd wijzer. Vriendschap kent geen leeftijd.

De eerste pagina's van het boek zijn te lezen op de website van uitgeverij De Eenhoorn

Hier stond een school - ons gedicht als kunstwerk

Vanmorgen was het eindelijk zo ver: ons Schrijversharten-gedicht werd als kunstwerk feestelijk onthuld in Wageningen. 
We (Laurens van der Zee, Martijn Adelmund en ik) schreven het gedicht al enkele jaren eerder bij de sloop van de Ireneschool. Op de locatie aan de Rooseveltweg en Westerhofseweg zijn inmiddels betaalbare koopwoningen en appartementen verrezen. De school ging in een nieuw gebouw vlakbij verder als De Bijenkorf. De toenmalige burgemeester Van Rumund vroeg aan Schrijversharten om na te denken over een herinnering met de naamletters van de oude school. Zo begon het allemaal. Ik schreef daar eerder al over in dit blog.

De gemeente Wageningen stelde aan Schrijversharten een bijdrage beschikbaar uit een coronapotje voor muurkunst. De Woningstichting was enthousiast over het idee en verleende ook nog financiële medewerking.

Kunstenaars Robbert Kamphuis en René van Corven hebben het kunstwerk in rvs uitgevoerd met woorden uit ons gedicht. Het volledige gedicht is te lezen op een muurplaat aan de linkerkant. 

Groep 4 en 5 van De Bijenkorf waren ook bij de onthulling van het kunstwerk en door hun aanwezigheid werd het helemaal een leuk feestje. Enkele leerlingen konden zich nog herinneren hoe ze in het oude gebouw in groep 1 en 2 zaten. Maar ook ouders en grootouders hebben op de Ireneschool gezeten. In 60 jaar gingen zo'n 2000 kinderen naar die school.

Wethouder Anne Janssen en directeur Annelies Barnard van de Woningstichting voerden het woord en gingen ook in gesprek met de leerlingen. Die lieten spontaan zien dat zij kunnen hinkelen (op de hinkelbaan naar later, zoals in het gedicht staat).

Het was prachtig om te horen hoe goed de 9-jarige Aliyah uit groep 5, met assistentie van Lizzy, ons gedicht voordroeg. Maar Aliyah is dan ook niet voor niets de voorleeskampioen van haar school.
Laurens van der Zee verhaalde tot slot over het gouden knikkerputje dat hij had gevonden op het terrein. Hij bood het aan de meester aan met knikkers voor de leerlingen. Het verhaal over koning Ludo de 34e sloot hij af met een oproep om altijd te blijven spelen.

Website Schrijversharten

Deze zomer: Dichters op de Berg

Foto: Catalijn van Wissen

In de winter hebben we het collectief Dichters op de Berg opgericht. Met een poëzieproject sluiten we aan bij de kunstmanifestatie Beelden op de Berg 2024 (van 1 juni tot en met 15 september) in Arboretum Belmonte in Wageningen. We werken met Schrijversharten (Laurens van der Zee, Martijn Adelmund en ik) samen met Petra Sips. Eerder al hadden we mooie samenwerkingen zoals bij het omvangrijke project 42 Dingen en poëzie bij Beelden op de Berg 2018.Nu zijn we volop bezig met de voorbereidingen waarbij we meer dichters betrekken. Over poëziewandelingen, een dichtbundel en samenwerking met migrantendichters hieronder meer.

Persbericht

Beelden op de Berg vindt van 1 juni tot en met 15 september plaats in het Arboretum Belmonte in Wageningen. Maar liefst 18 dichters laten zich inspireren door de kunstwerken. Ook het thema ‘Heksenkruid, een ander verhaal over planten’ speelt een rol in hun gedichten.
De poëzie is te horen tijdens poëziewandelingen op 30 juni en 15 september en te lezen op de website van Beelden op de Berg. Een poëziebundel van uitgeverij Blauwdruk is in voorbereiding.
Het pas opgerichte collectief ‘Dichters op de Berg’ coördineert het poëzieproject bij Beelden op de Berg 2024. Het collectief bestaat uit Petra Sips, Annie van Gansewinkel, Laurens van der Zee en Martijn Adelmund. In 2018 organiseerden zij ook het poëziedeel bij Beelden op de Berg.
Achttien dichters doen mee aan dit project. Onder hen zijn oud-stadsdichters van Wageningen en de huidige stadsdichter Bob ter Haar. In het thema voor Beelden op de Berg wordt eveneens aandacht besteed aan ontheemding en vervreemding. Daarom werken ook dichters met een migratieachtergrond mee en hun moedertalen zijn te zien en te horen.
Tijdens de poëziewandelingen in het Arboretum treden de dichters met muziek op bij de kunstwerken. Data: 30 juni en 15 september om 15 uur.
Op 30 juni zijn in het Arboretum bovendien activiteiten en optredens van jonge dichters.

Website Beelden op de Berg

Lekker eigenwijs! - Kinderboekenweek 2024

Lekker eigenwijs! - het thema van de Kinderboekenweek 2024 (2 tot en met 13 oktober) is de personages uit mijn boeken op het lijf geschreven. En mijzelf trouwens ook.
Als schrijver ben ik dus erg blij met dit thema. Ik verheug me er al op om mijn lezers te ontmoeten op scholen en in bibliotheken. Vooral ook omdat ik dan  mijn nieuwste kinderboek kan meenemen: 'Milou en Suus'. Beide hoofdpersonen zijn behoorlijk eigenwijze portretten. Eind deze maand verschijnt het boek bij uitgeverij De Eenhoorn. De eigenzinnige tekeningen zijn van Marthe Verhoest.

Enkele andere boeken van mij met eigenwijze personages: Koffer-Koen, Deze schelp verdient een kistje, Stan in 3D, Mijn stijl, Sleutelen.

Bezoeken voor de Kinderboekenweek zijn te boeken via De Schrijverscentrale. Dat kan tot 9 september.

Ook buiten de Kinderboekenweek leg ik schrijversbezoeken af. Graag kom ik in groep 5 tot en met 8. Ik schrijf ook Makkelijk Lezen-boeken en met alle plezier bezoek ik de leerlingen van vmbo en praktijkonderwijs.

Informatie over een schrijversbezoek door mij: https://deschrijverscentrale.nl/auteurs/14363

 

Milou en Suus - voorproefje

'Milou en Suus' is mijn nieuwe kinderboek en het verschijnt eind mei bij uitgeverij De Eenhoorn. Hier alvast een voorproefje: het omslag, gemaakt door Marthe Verhoest. Van haar hand zijn ook de sterke tekeningen, in kleur.
'Milou en Suus' is voor kinderen vanaf 8 jaar.
Toevallig sluit het mooi aan bij het thema van de Kinderboekenweek in oktober: Lekker eigenwijs!
Nou ja, toevallig. Veel van mijn personages zijn eigenwijs. Dat hebben ze overigens niet van een vreemde. 

Kun je je nieuwsgierigheid niet bedwingen, kijk dan alvast op de website van De Eenhoorn: https://eenhoorn.be/boek/milou-en-suus/

Research en Kruisweg bij Peerke Donders

Geboortehuis Peerke Donders (replica)

Liefst 22 jaar woonde ik in Tilburg (1971-1993) en al die jaren ben ik nooit bij Peerke Donders geweest. De bijna heilige van de stad die bij veel mensen een bijzondere plek in het hart inneemt. Het katholieke Tilburg lag in het verlengde van mijn roomse opvoeding in Weert (Limburg). Maar ik zocht er de eerste jaren mijn toevlucht in de studentenkerk Maranatha. Geloof was destijds in mijn kringen doorgaans geen gespreksonderwerp of juist onderwerp van cynisme en kritiek. Peerke Donders stond ver van me af, kwam nooit ter sprake.

Vorige week na museumbezoek in Tilburg bracht ik voor het eerst Peerke Donders een bezoek. In het paviljoen was voor de laatste dag de tentoonstelling ‘Tilburg, het Rome van Nederland’, over het religieus erfgoed in de stad. Research voor mijn autobiografische boek Vrome vrouwen, waaraan ik al een tijd werk. En ik maakte kennis met Peerke Donders (1809-1887) die al op jonge leeftijd wist dat hij priester wilde worden. Hij vertrok naar Suriname, werkte er vele jaren tussen lepralijders en zag zijn Tilburg nooit meer terug.

Maar Tilburgers sloten hun gelovige zoon voor altijd in het hart. Steun en toeverlaat, ook in 2024 terwijl de ontkerkelijking blijft doorzetten. Het geboortehuis van Peerke met de kapel is nog steeds een bedevaartsoord. Het bezoekersboek in de kapel getuigt daarvan. Bedankjes en smeekbedes gericht aan ‘Lieve Peerke’. Voor een examen, beterschap, oplossing voor gedoe in de familie. Hier zoekt de mens stilte, vertroosting, begrip.
De kapel is dagelijks open.

De tentoonstelling was niet alleen een feest van herkenning bij al die gebouwen waar ik ooit langsfietste, waar ik studeerde, beelden en kruisen. De sloopfoto van de Noordhoekse Kerk deed pijn. In 1975 zag ik vanuit mijn studentenkamer op zolder hoe de sloopkogel de kerk in brokstukken sloeg. Veel gebouwen hebben inmiddels wel een andere functie gekregen.
De goede werken die vaak ook hun oorsprong vonden in de kerk, zijn er nog steeds, in een andere vorm. Mooi dat de fiets van pater Poels – zoals ik hem destijds kende – ook een plaats vond in de tentoonstelling. Gerrit Poels, ook wel de broodpater genoemd, haalde tot op hoge leeftijd ’s morgens brood op bij de bakkers om die naar de armen te brengen.
Ik kocht er het recente boek van mijn oud-collega journalist Paul Spapens ‘Een blijvende herinnering’ over het religieus erfgoed van Tilburg. Een kloek boek met ook voor mij veel o-ja herinneringen, al was ik er in mijn Tilburgse tijd nauwelijks mee bezig.

Ik was dus toevallig op Goede Vrijdag bij Peerke Donders en dat betekende dat er om 15 uur de jaarlijkse Kruisweg zou plaatsvinden. Bijna als vanzelfsprekend liep ik mee. Een wandeling langs 14 kruiswegstaties met beelden waarin het lijden van Jezus is weergegeven. In gebed en zang werd daar bij stilgestaan. Priester Denis Hendrickx wist in zijn woorden telkens de lijn naar onze tijd door te trekken.
Er is in wezen niet zoveel veranderd met hoe wij mensen met elkaar omgaan. Doorgaans lopen een paar honderd mensen mee met de Kruisweg. Ingetogen, stil en zonder mobieltjes in de aanslag.
Ook zonder dat ik zelf op zoek was naar troost of steun raakte het me, toch samen zijn, bewust van de kwetsbaarheid van het leven en de wil om het goede te doen en weten dat dat desondanks niet altijd lukt. Mildheid tegenover anderen en mezelf.
De rol van de officiële kerk mag dan voor veel mensen uitgespeeld zijn, het geloof leeft duidelijk nog wel op dit soort plekken en vanbinnen.

Eerder blog over Vrome vrouwen

Website Peerke Donders

Dichters bij de Theekoepel

Tijdens de Culturele Ronde op zaterdag 6 en zondag 7 april in Wageningen treden uiteenlopende dichters op bij de Theekoepel aan het Wallenpad. Voor deze optredens werken Schrijversharten, Lijntje Poëzie en Vrienden van de Theekoepel samen.

Zelf maak ik deel uit van Schrijversharten, samen met Laurens van der Zee en Martijn Adelmund. Tijdens de Culturele Ronde in 2019 en 2022 traden we ook op bij het markante theekoepeltje dat tot nu toe vergeefs wacht op een mooie bestemming.
Zonde dat het nog steeds niet is gelukt om nieuw leven te blazen in dit gezichtsbepalende monument. Ik ben bang dat het na de opknapbeurt in 2021 weer zal verkommeren door weersinvloeden en leegstand.

De dichters die deze dagen tussen 11 en 17 uur optreden  zijn (onder voorbehoud): Laurens van der Zee, Andrea de Mooy, Bonnie Bengsch, Percy Cicilia jr., Petra Sips, Leontien Jansen, Martijn Adelmund, Khader Shaheen, Lodi van Herwijnen, Murat Akturk, Noa Beijen, Ellen van der Kolk, Rami, Sander Reimink, David de Winter en ikzelf.
Mijn optredens staan gepland op zaterdag tussen 12-13 uur en tussen 15-16 uur.

De toegang is gratis. 

Tijdens de Culturele Ronde stellen Wageningse kunstenaars hun ateliers open en ook zijn er optredens en demonstraties.
Vrijdag 5 april wordt de Culturele Ronde om 20 uur geopend in de haven.

Het programma plus plattegrond is onder meer te krijgen in de bblthk en bij museum de Casteelse Poort. 

Meer informatie ook op: https://cultureleronde.nl/

Vrome vrouwen

Vandaag is het 19 maart. Feest van de H. Jozef weet ik meteen en ik denk aan mijn oudtante, Kleine Zuster van de H. Joseph. Wonderlijk hoe dat geheugen werkt. Op zo'n moment raak ik weer aan mijn katholieke wortels en opvoeding, als laatste generatie van het rijke roomse leven.
Deze week is het Boekenweek met het fijne thema: Bij ons in de familie.
Reden genoeg dus voor dit blog over Vrome vrouwen, de werktitel van het (auto)biografische boek dat mij, naast andere boekprojecten, al een aantal jaren bezighoudt.
Mijn tante Zuster trad op haar achttiende in bij de Kleine Zusters van de H. Joseph. Een groot deel van haar leven woonde en werkte ze in het seminarie Rolduc in Kerkrade. Ze kwam uit het zeer godvruchtige gezin van mijn moeders vader. In het Limburg van de jaren 50 waarin ik opgroeide, was alles en iedereen om ons heen katholiek.
Het eerste idee voor een familieverhaal over de vrome vrouwen in die familielijn ontstond in 2016 toen ik een schrijfretraite had in de pastorie van Veenhuizen. In 2019 ging ik er serieus mee aan de slag tijdens een intensieve schrijfweek in een kapel in Renkum. Toen had ik al in de gaten dat het groter was dan een verhaal.
Als schrijver heb ik er nooit over gedacht om mijn memoires te schrijven, maar deze lijn vond ik wel boeiend om te onderzoeken en te beschrijven. Katholiek zijn in de jaren 50 en 60 ging niet alleen over geloven, het hele leven in Weert (Limburg) was ervan doordesemd. Al mijn opleidingen waren katholiek. Toen ik 20 was, werd ik lerares op een katholieke school en daarna studeerde ik nog aan de katholieke Academie voor de Journalistiek.
Na een actieve rol in de studentenkerk in Tilburg nam ik afstand van de katholieke kerk, maar niet van mijn geloof. Ik had het er zelden over, bang om voor een braaf meisje te worden aangezien. Dat was in mijn jonge jaren net zo erg als om later in mijn post-studentenmilieu als burgerlijk te worden bestempeld. In dit boek schrijf ik wel over mijn geloof en geloofsontwikkeling.
Het schrijven van Vrome vrouwen kost veel tijd, maar levert me veel meer op dan een boek. In deze fase van mijn leven heb ik de rust om terug te kijken en om met zo'n intensief project bezig te zijn. Met de blik van nu zie ik de lijnen en verbinding met mijn ouders en voorouders beter. Ik voel de traditie waar ik in sta. Ik begrijp, en ik ben vooral dankbaar. Voor de kansen die ik wel kreeg en ook voor mijn stevige wortels.

De tastbare oogst tot nu toe: een dik schrijfboek vol aantekeningen, meerdere versies, een kloeke omvang waarin ik nog ongelooflijk veel 'darlings moet killen', de voorlopige structuur tot mindmap vereenvoudigd (zie foto).
En verder mooie ervaringen zoals drie dagen verblijf in Rolduc, waar mijn hotelkamer uitzag op het zusterhuis waar ik als kind tante Zuster meermalen bezocht. Ik stond bij haar graf bij moederhuis De Berg in Heerlen. Toevallig was ik vorige zomer in een kerk in Frankrijk toen een jonge non de eeuwige geloften aflegde. Bezoek aan het klooster van de Birgittinessen in Weert waar ik ook sprak met de plaatsgenote die op jonge leeftijd was ingetreden in het slotklooster. 
Bezoeken aan andere kloosters, kerken en tentoonstellingen, al die boeken die ik las. Een daarvan 'Sodoma' van Frédéric Martel over misbruik en andere misstanden in de kerk, een gedegen boek, voelde als het drinken van een gifbeker, maar ik moest ook dat doen.
Foto's, documentaires, fictie. En vooral ook al die herinneringen waar mijn geheugen me nog telkens mee verrast.

Mijn boek Vrome vrouwen had geweldig in het thema van deze Boekenweek gepast. Jammer dan.
Vrome vrouwen laten zich niet opjagen, en ik ook niet.

Thuis in gedichten - Poëzieweek

Vandaag is het Gedichtendag en daarmee begint traditiegetrouw de Poëzieweek in Nederland en Vlaanderen. Het thema dit jaar is: Thuis.
Ik zal in deze Poëzieweek af en toe een gedicht op social media plaatsen, al of niet rakend aan het thema, al dan niet van mezelf.
Natuurlijk verdienen gedicht elke dag aandacht, maar het is mooi dat er op zoveel plekken en bij uiteenopende gelegenheden een week lang (tot en met 31 januari) extra aandacht voor is.

In mijn woonplaats Wageningen bijvoorbeeld is tot en met 30 januari nog Lijntje Poëzie. Mensen kunnen een dichter aanvragen die hen opbelt en een of meer gedichten voordraagt. Informatie en aanmelden via: https://www.thuiswageningen.nl/lijntje-poezie/

In een aantal plaatsen zijn in deze periode ook Weesgedichten te zien. Particulieren kunnen via een bibliotheek een raam beschikbaar stellen en een gedicht adopteren. Hopelijk doen volgend jaar nog meer bibliotheken mee.

Meer informatie: https://weesgedichten.nl/

Over gedichten op ramen gesproken. Enkele jaren geleden maakte mijn gedicht 'Martinustoeëre' deel uit van het project Dichter bij Weert. Het was te zien op de etalageruit van de boekwinkel tegenover de kerk. Het gaat over het gevoel van thuis als ik de Martinustoren zie in mijn geboortestad Weert.
Ik heb het geschreven in mijn moedertaal, het Weerts.
Net deze dagen betreuren we het overlijden van Jan Feijen, tientallen jaren promotor van het Weertse dialect. Schrijver van dialectboeken en bevlogen bestuurslid van dialectvereniging Veldeke. Tijdens zijn cursussen leerde hij vele mensen lezen en schrijven in het Weerts.

En dan nu terug naar mijn woonplaats Wageningen. Vanavond wordt daar de nieuwe stadsdichter gekozen. Liefst 11 kandidaten willen Ellen van der Kolk opvolgen. Zij kwam na Ivanka de Ruijter, die voorafgegaan werd door Martijn Adelmund en Laurens van der Zee (beiden mijn collega's in Schrijversharten).
De avond begint om 20 uur in de bblthk van Wageningen. Toegang gratis.
https://bblthk.op-shop.nl/3015/we-kiezen-een-nieuwe-stadsdichter/25-01-2024

Recensies - van wow tot au!

Een maand geleden verscheen mijn thriller Stekeblind, uiteraard weer onder mijn thrillerpseudoniem Anne Winkels.
Dat er een recensie van een nieuw boek verschijnt, is niet meer vanzelfsprekend. Natuurlijk, voor de heel bekende schrijvers wel. Maar in de afgelopen jaren werd de ruimte voor boekrecensies op papier steeds minder, en zeker voor thrillers. Maar gelukkig zijn er ook boekensites en sommige zijn juist gespecialiseerd in thrillers.
Reacties van familie, vrienden en bekenden waardeer ik zeer, maar ze zijn meestal welwillend. Van recensies hoop ik echt te kunnen leren. Recensenten lezen veel en kunnen een boek plaatsen in een context, ze hebben vergelijkingsmateriaal.
Maar er komt ook persoonlijke smaak bij kijken. Dat vind ik prima als er maar enige onderbouwing is.

Bij mijn eerste thriller Moeders mooiste (2002) stonden de conclusies in enkele recensies diametraal tegenover elkaar. Het maandblad Opzij vond mijn boek spannend, maar psychologisch zwak. De Nederlandse Bibliotheekdienst vond het een indringend verhaal met veel psychologisch inzicht, maar niet erg spannend.
En de Volkskrant oordeelde: 'Anne Winkels heeft met Moeders mooiste een qua tempo en schrijfstijl bijna on-Nederlandse psychologische thriller afgeleverd, de eerste in dit genre van deze kinderboekenschrijfster. Een geslaagd uitstapje.'
Behalve deze recensies in de categorie-Wow! waren er ook in de categorie-Au! Natuurlijk doet dat pijn, maar daarna wil ik ook kijken of ik er iets van kan leren. Soms zie ik, zelfs na jaren pas, dat een recensent of een bekende toch gelijk had in punten van kritiek.

Na zoveel boeken blijf ik het nog altijd spannend vinden. Ik heb een boek geschreven dat op het moment van voltooiing het beste was dat ik kon maken. De uitgever had er vertrouwen in, maar: wat vindt 'de wereld' van mijn boek?
Er zat liefst 17 jaar tussen mijn tweede thriller voor volwassenen Deadline (2006) en Stekeblind. Dat maakt het extra spannend.
Uit mijn eigen kring krijg ik tot nu toe vooral te horen dat het boek vlot leest en ook dat de setting in Afrika een boeiend element is.

Inmiddels zijn er al twee recensies op websites verschenen en daar ben ik blij mee.

Recensie Stekeblind door Susanne Koster op Boekenbijlage.nl

Recensie Stekeblind door Erika Houkes op VrouwenThrillers.nl

Stekeblind is in december 2023 verschenen bij uitgeverij Ellessy, eveneens als e-book.
Inmiddels is ook het luisterboek uitgekomen, ingesproken door Margareth van Slijpe. Het is te koop en beschikbaar via diensten als Kobo en Storytel.

Ben je lid van de bibliotheek? Dan kun je het e-book al lenen via de Online Bibliotheek.

Heb je Stekeblind gelezen? Laat me weten wat je ervan vindt. Een wow-recensie is fijn en van een au-recensie kan ik leren. Bedankt alvast!