donderdag 31 oktober 2013

Alleen vandaag nog

Alleen vandaag nog zijn de oude gulden postzegels geldig. Post NL kondigde begin dit jaar al aan dat vanaf 1 november alleen nog maar de eurozegels geldig zijn.
De gulden/centzegels waren, en blijven, voor de echte postzegelverzamelaars nog wel van belang. Maar ze bleken ook in trek bij verzenders van bijvoorbeeld tweedehandsboeken. Soms kreeg ik pakketjes helemaal volgeplakt met kleurige postzegels. Vanaf morgen wordt dat een stuk saaier.

Heel even heb ik in de afgelopen maanden overwogen om mijn eigen postzegelalbum leeg te plakken. Voor een verzamelaar is het van nul en geen waarde. Maar ik heb toch besloten dat het in mijn kast blijft staan, bij de afdeling Nostalgia.
Urenlang kon ik er als kind mee bezig zijn. Geduldig weekte ik ze los van de enveloppen. Ik zie ze nog drijven in soepborden met water. Ik sorteerde, herschikte en bekeek trots mijn bescheiden bezit.
In de puberteit liet ik ook die hobby achter me, evenals ooit het verzamelen van lucifersmerken, sigarenbandjes en speldjes.

Het zou een mooi gebaar zijn als we vandaag met zijn allen Post NL eens zouden verrassen met een overvloed aan handgeschreven en guldenbeplakte brieven.
Zondag heb ik zelf nog weer eens een vulpengeschreven brief verstuurd. Het heeft ontegenzeglijk iets. Met meer aandacht en rust geschreven en vermoedelijk ook met meer aandacht gelezen dan een mailtje.
En wat is het heerlijk om een echte brief te ontvangen, al dan niet met eurozegels.

Eerder blog over postzegelverzameling: Oudroze 
Post NL over ongeldige guldenzegels. 

woensdag 30 oktober 2013

Quiet 500

Onlangs verscheen in Tilburg de Quiet 500, de minstens zo glossy tegenhanger van Quote, maar over armoede.
Het blad, belangeloos gemaakt door professionale bladenmakers vraagt aandacht voor stille armoede en wil armen op deze manier een stem en een gezicht geven. Niet door ze voor te stellen als zielig, maar door duidelijk te maken dat arm zijn vaak hard werken is en dat er niet zoveel voor nodig is om in zo'n situatie te geraken.
Er staan portretten in van mensen die van een minimum moeten zien rond te komen. Sommigen zijn nauwelijks anders gewend geweest, met armoede opgegroeid, anderen zijn door de omstandigheden plotseling in die positie terechtgekomen.
Een snelle weg kan al zijn: ziekte terwijl je zelfstandige bent, een scheiding eroverheen, faillissement. Van alles hebben wat je hart begeert tot niets meer. Lang niet altijd te voorkomen. 


Toen de Quiet 500 vorige week bij mij in de bus viel, was mijn eerste gedachte: 'Ik hoop niet dat er iemand in staat die ik ken.' En de tweede gedachte was: 'Met pech had ik er ook in kunnen staan.'
Bij de makers van het blad is veel creativiteit losgekomen en dat valt alleen al af te lezen aan de quasi advertenties die ogen als commercials voor glamorous gadgets.
Er staan gedichten, cartoons, columns, reportages en interviews in, met armen maar ook met Gerrit Poels, vroeger pater Poels. Hij is de 80 gepasseerd en haalt nog elke ochtend in alle vroegte bij de bakkers oud brood op dat hij op zijn fiets rondbrengt bij zijn vaste adressen.
Toen ik nog in Tilburg woonde, had pater Poels een opvanghuis in de stad en ik herinner me nog dat we in de jaren '70 ook vanuit de studentenkerk Maranatha actie voerden om dat opvanghuis te steunen. Gerrit Poels is op zijn oude dag nog even gemotiveerd en eigenzinnig bezig de mensen te steunen die hulp nodig hebben.
De opbrengst van de Quiet 500 komt ten goede aan 'broodpater' Gerrit Poels en de Tilburgse voedselbank.

De redactie van de Quiet 500 daagt de 500 rijksten uit, - de mensen uit de Quote 500 - iets te doen aan armoedebestrijding. Quote 500 heeft schijnbaar jammer genoeg geweigerd samen te werken met de Quiet en de bladen tegelijk te verspreiden.
Maar de Quiet 500 vindt gelukkig zijn eigen weg en de eerste druk is al bijna uitverkocht. Vanaf 8 november gaat Bruna de bladen zelfs landelijk aanbieden in zijn winkels. En de 500 rijkste Nederlanders die in de Quote 500 staan, krijgen de Quiet 500 toegestuurd, met een bedelbrief.
Anderen kunnen de Quiet 500 ook bestellen via de speciale site

Een mooi vormgegeven blad, maar wat minstens zo belangrijk is, met verhalen die lezenswaardig zijn, zeker voor mensen die denken: dat zal mij nooit overkomen.

zaterdag 26 oktober 2013

Mannenboeken

Is er verschil tussen mannen- en vrouwenboeken? In onze leesclub hebben we het er wel eens over of het gelezen boek typisch een boek is dat alleen maar door een man of alleen door een vrouw geschreven zou kunnen zijn. Dan gaat het erom of de schrijver zich goed heeft ingeleefd in hoe een man of vrouw voelt en denkt.
Maar of mannen en vrouwen anders lezen? Ik weet het niet. Volgens sommige boekverkopers houden mannen meer van non-fictie en van science-fiction dan vrouwen. Maar in het geval van de voorliefde voor non-fictie heb ik ook begrepen dat dat een leeftijdskwestie is. Naarmate je ouder wordt, schijn je meer van non-fictie te gaan houden. In mijn geval klopt dat zeker.
Joost van Velzen deed deze week in dagblad Trouw een poging om te onderzoeken of er verschil is tussen mannen- en vrouwenboeken. Hij interviewde onder meer een onderzoeker, schrijvers en anderen uit het boekenvak. Is na de chicklit nu de dicklit aan een opmars begonnen? Van Velzen komt ook niet met het verlossende antwoord.
In zijn artikel komen een aantal boeken naar voren die populair zijn bij mannen en misschien wel mannenboeken zijn?
'J. Kessels: The Novel' van P.F. Thomése, boeken van Nick Hornby en 'Ventoux' van Bert Wagendorp.
Ik kan psychologische romans zeer waarderen met hoofdpersonages die lijden aan het leven en wier hersenspinsels en intermenselijke tobberijen breed worden uitgesponnen. Maar de genoemde 'mannenboeken' in het artikel waren ook aan mij besteed. Boeken met humor ook en dat is in 'vrouwenboeken' soms ver te zoeken. Ai, zeg ik nu iets generaliserends en dus stigmatiserends?
Vanmiddag heb ik 'Ventoux' uitgelezen. Het las als een trein en ik heb er veel plezier aan beleefd. Een mannenboek? Ik kan me voorstellen dat het mannen zeker aanspreekt.
Vijf van de zes personages zijn immers mannen, en de zesde is een vrouw op wie ze alle vijf verliefd waren, en misschien dertig jaar later nog zijn. Ze komen op een scharnierpunt van hun leven, zo rond hun vijftigste. Natuurlijk. En nog een keer willen ze de Mont Ventoux op de fiets beklimmen.
Mannen en wielrennen, ook een inkoppertje.
Natuurlijk hebben die mannen gevoelens en diepere gedachten, maar als een lang gesprek dreigt, stoppen ze dat snel af met een gore grap, gestoei of ze slaan een fotolijst te pletter op het hoofd van de ander.
Een verademing ook, dacht ik soms onder het lezen, dat niet alles altijd helemaal hoeft te worden geanalyseerd, maar dat er gewoon een pilsje overheen gedronken kan worden.
Vriendschap, daar gaat dit boek ook over, samen iets ondernemen, zwijgzaam dezelfde inspanning leveren. Niet over alles hoeft gepraat te worden.
Kijk, zo kennen we ze weer.
Typisch mannen, goed dat zij er ook zijn.

Trouw, artikel Joost van Velzen: Chicklit van Venus, dicklit van Mars

donderdag 24 oktober 2013

Workshop Reisverhalen in de maak

Zo, even plof. Dat was dus wat ze flow noemen. Doorwerken zodat je pas om 16 uur denkt: toch maar eens lunchen. En: hé, het is prachtig weer. Zojuist nog even de laatste zonnestralen in mijn tuin proberen te pakken, maar het was al te laat.
Brainstormschema workshop Reisverhalen schrijven 

Geeft niets, want tevreden kijk ik naar de uitgeprinte pagina's. De eerste versie van mijn online workshop Reisverhalen schrijven voor Libelle Academy ligt voor me. Hij staat stevig in de steigers en als alles volgens plan verloopt, haal ik met glans de deadline eind van de week.
Daarna gaan mensen bij Libelle met tekst, beeld en vormgeving aan de slag. Zoals het er nu uitziet, komt de workshop nog dit jaar beschikbaar binnen Libelle Academy. Deelnemers kunnen de workshop downloaden en in eigen tempo de opdrachten uitwerken.
 
Al een jaar of tien geef ik mondelinge cursussen reisverhalen schrijven en sinds 2010 heb ik ook een schriftelijke variant. Daarbij kunnen deelnemers huiswerkopdrachten ter beoordeling insturen.
Natuurlijk zit die kennis en ervaring in mijn achterhoofd, maar de workshop voor Libelle is compleet nieuw.

Wat ik bij schrijven belangrijk vind, komt natuurlijk ook in deze workshop aan bod. Dat is onder meer schrijven met al je zintuigen, reflectie op je schrijven maar ook op hoe je reist, en structuur.
Structuur. Als ik het brainstormschema bekijk waaruit de structuur voor deze workshop ontstond, verbaast het me bijna dat het stuk nu al stevig in de steigers staat.
Kwestie van ordenen, wegstrepen en vooral concentratie. Flow dus. En dat was het.
Hoe heerlijk om gedreven aan het werk te zijn met een mooi project. Alleen de gedachte al dat straks cursisten van Libelle Academy door mijn workshop - hopelijk in een flow - met hun reisverhaal bezig zijn. Hun reis opnieuw beleven, vastleggen en nagenieten.

Website Libelle Academy 
Mijn website: Reizen 

Volkskrant schrijfwedstrijd Reisverhaal, deadline 18 november

dinsdag 22 oktober 2013

Hart voor het vmbo

Bijna veertig jaar geleden begon ik als 20-jarige lerares op de Stefanus-mavo in Tilburg. De M.O.-opleiding voorzag niet in een stage en ook daardoor werd mijn eerste jaar als docent een goede en soms harde leerschool. Zeven jaar gaf ik er met veel plezier Frans en later ook Nederlands, tot de journalistiek lonkte. Toch is de juf in mij, of positiever gezegd: het talent om kennis en ervaring over te brengen, niet verdwenen. Ook nu nog geef ik enthousiast uiteenlopende cursussen creatief schrijven en bedrijfstrainingen schriftelijke communicatie.


Als schrijfster kom ik ook graag op scholen om te vertellen over mijn boeken en het schrijverschap. Zeker op vmbo-scholen voel ik me thuis en dat heeft vast ook te maken met mijn onderwijsverleden.
Ik vind het onnoemelijk jammer dat het vmbo te lijden heeft onder een slecht imago, en dat terwijl toch bijna de helft van alle middelbare scholieren naar het vmbo gaat. Destijds als lerares begreep ik al niet goed waarom sommige ouders hun kind met tegenzin naar de mavo stuurden, terwijl dat kind juist graag met zijn handen werkte of handelstalent had. Ik had leerlingen die in 2-mavo al hun eigen bedrijf hadden en van minstens een weet ik dat die later miljonair is geworden.
Maar ook voor een vakkundige ambachtsman of -vrouw heb ik bewondering, omdat ik zelf zulke talenten ontbeer.
Kijken naar wat een kind wél kan, waarderen als het over beperkingen heendurft, het beste bovenhalen. Niet doodknuffelen, maar serieus nemen, interesse tonen en vertrouwen geven. Zulke leraren hebben alle kinderen, maar zeker die van het vmbo, nodig.
Trudy Coenen, docent Nederlands aan het Montessori College Oost in Amsterdam is zo'n docent. In 2010 werd ze Leraar van het Jaar en nu staan haar jarenlange ervaringen in het vmbo in het boek 'Spijbelen doe je maar thuis'. Louise Koopman heeft haar verhaal opgetekend en in haar nawoord legt ze uit wat het Coenen-effect is.
Direct is Trudy Coenen, zoals veel van haar leerlingen en ze eist respect, maar geeft dat ook. En daardoor krijg je het meestal terug. De afgelopen jaren kwam ze regelmatig in de media met haar uitspraken waarin ze op de eerste plaats aandacht en krediet voor haar leerlingen vroeg. Van contacten met mensen uit politiek en bedrijfsleven maakt ze graag gebruik om iets voor haar leerlingen te bereiken.
Een week of wat geleden ontdekte ik dat ik Trudy Coenen ken. Ze komt ook oorspronkelijk uit Weert, woonde bij mij in de straat en zat een klas lager op de Fatima Meisjesschool.
Mooi om haar zo terug te zien als sterke, humoristische en bevlogen docente.

Aanbevolen boek voor iedereen die het vmbo ten onrechte beschouwt als het afvoerputje van het onderwijs. Dat is een belediging en miskenning van leerlingen en onderwijzend personeel.

Filmpje: Spijbelen doe je maar thuis

Overspel

Geheel toevallig heb ik in een paar dagen tijd twee romans gelezen over overspel. Beide dit jaar verschenen, geschreven door vrouwen, met een overspelige vrouw als hoofdpersonage. Opmerkelijk is ook dat in allebei de verhalen god opduikt, in één boek is het zelfs een van de belangrijkste thema's. Beide vrouwen hebben geen slechte relatie en ze staan voor de beslissing wat ze willen met hun leven. Willen ze verder met de ander, is er plaats voor een kind? Nog een overeenkomst: de boeken lezen vlot.
Dat is Vonne van der Meer wel toevertrouwd, ervaren schrijfster die ik al jarenlang met plezier lees. Ik wilde haar recente 'Het smalle pad van de liefde' dus zeker lezen. Vaardig ontrafelt ze de levens van de twee vriendenstellen en verweeft die ook weer tot een van de kernthema's van het boek: waar vriendschap ophoudt en verraad begint. Zo geleidelijk en aannemelijk beschreven dat voor veel lezers de verleiding invoelbaar is. Wat je er vervolgens mee doet, daar komt de persoonlijke verantwoordelijkheid in het geding. Vonne van der Meer geeft het verhaal nog een dimensie door het ontwakend religieus besef te beschrijven van de overspelige vrouw (de vriend van het andere stel is natuurlijk net zo overspelig).
Ik kan me veel voorstellen bij een geleidelijk of verpletterend godsbesef, maar op de een of andere manier vond ik het in het verhaal niet geloofwaardig gemaakt. Een aardig boek om te lezen, maar voor een fan als ik drukt die kwalificatie toch teleurstelling uit.

Het debuut van Julia Chavanu 'Ik moet je iets vertellen' was daarentegen een veel grotere, aangename verrassing. Toen ik vrijdag bij de bibliotheek bij de 'Zojuist retour'-bak stond, duwde een onbekende bezoekster me het boek in handen. 'Erg goed,' benadrukte ze. Ik had noch van de schrijfster noch van het boek gehoord, maar na een vluchtige blik op de achterflap besloot ik het te lenen.
Geen overspel binnen de vriendenkring van twee stellen, maar van een gebonden vrouw met een vrije vogel. De innerlijke conflicten tussen geborgenheid en (vermeende?) vrijheid vormen een van de boeiende aspecten van dit boek. Gewoon je werk blijven doen en doorgaan met het gezinsleven, alsof er geen dubbelleven is. Hoe lang houd je dat vol en zeker als je slechts twee weken de tijd hebt om een belangrijke beslissing voor de toekomst te nemen.
De strijd tussen vertrouwd en spannend, tussen emoties en ratio, het ingewikkelde van twee liefdes. Julia Chavanu slaagt er in op mij als lezer de intensiteit en spanning van zo'n situatie zo invoelbaar over te brengen dat ik bij de laatste zinnen een zucht van opluchting slaakte.
Ik kijk zeker uit naar haar volgende boek.

maandag 21 oktober 2013

Weert zoekt jonge stadsschrijver

Welke jongere in de gemeente Weert voelt zich betrokken bij zijn of haar woonplaats en wil daar graag over schrijven? Dat kunnen verhalen of gedichten zijn, maar ook songteksten of raps.

Tot 31 december kunnen jongeren tussen 12 en 18 jaar zich kandidaat stellen voor de functie van jongerenstadsschrijver.
Die wordt de opvolger van Henk Simons, sinds 2011 stadsdichter van Weert. De aanstelling geldt voor 2014, het jubileum van 600 jaar Weert, en 2015. Per jaar moet de jongerenschrijver minimaal zes teksten schrijven die iets te maken hebben met Weert. Die worden gepubliceerd in allerlei media.
Op de Dag van de Poëzie 30 januari 2014 wordt duidelijk wie de nieuwe jongerenstadsschrijver wordt.

Met plezier neem ik plaats in de jury, samen met de huidige stadsdichter Henk Simons en directeur Liesbeth Vogelaar van Bibliocenter. Wij beoordelen de teksten en de motivatie die de kandidaten insturen.
Meer informatie staat op de website van Bibliocenter Weert Daar is ook het reglement te vinden.

Kom op, jongeren in de gemeente Weert, laat zien hoe levendig en jong de stad is. En zorg dat er voor ons als jury iets te kiezen valt, sterker nog: maak het ons knap lastig.

woensdag 16 oktober 2013

Het ruisen van de peppels

Ik ging vanmiddag naar het Binnenveld, om de peppels te zien. Nu kan het immers nog.
De populieren aan de Nieuwe Kanaal en de Veensteeg staan nog in blad. De komende weken worden ze kaal en als het aan de gemeente Wageningen ligt, wordt het op termijn volledige kaalslag. De bomen zouden te zwak zijn en daardoor gevaar opleveren. Ik heb helemaal geen verstand van bomen, maar ik vraag me toch in gemoede af of er geen andere oplossing is. Niet alle bomen kappen, alleen de gevaarlijke, gefaseerd eventueel?

Veensteeg
Hoewel er zelfs ooit stemmen opgingen voor een open polderlandschap, zal de gemeente wellicht herplanten.
'Boompje groot, plantertje dood,' zei mijn schoonmoeder vroeger en zij kon het als Boskoopse weten. Als er nieuwe bomen komen, maak ik waarschijnlijk niet meer mee dat het weer bomen van formaat zijn.
Het gaat niet alleen om mij en andere mensen. De dieren vinden er nu ook meer beschutting. Zal de ijsvogel er zich nog vertonen? Wat voelde ik me een geluksvogel toen hij eerder dit jaar vlak voor me opdook.

De paddenstoelen die zich thuisvoelen bij de bomen en zich hier en daar verdekt opstellen tussen afgevallen blad. Hebben zij er nog iets te zoeken als het een kale oever is?
Voor het eerst kijk ik echt goed naar de oude stammen. Ze zijn door het leven getekend. Bijna wetmatige ruitpatronen en grillige kronkels.

En ik luister.
Ik luister naar het ruisen van de peppels.
Geruststellend, lijkt het. Maar zij weten niet wat hun boven het hoofd hangt.
Ik voel het gemis nu al.


Blog Eric Wijnacker in De Gelderlander: Wageningen kan niet zonder peppels 

dinsdag 15 oktober 2013

Proust en social media

Proust en social media, dat lijkt vloeken in de kerk, of op z'n minst: bien étonnés de se trouver ensemble.
De boeken van Marcel Proust worden gesavoureerd in slow reading, de uitingen in social media zijn doorgaans snel en vluchtig.
En toch moest ik aan ze denken bij het lezen van het derde boek uit zijn magistrale oeuvre 'Op zoek naar de verloren tijd'. Voor de volgende bijeenkomst van de Proust-leeskring, lezen we 'De kant van Guermantes'. We hebben de afspraak uitgesteld en over het jaar heengetild, maar ik heb het zondag al uitgelezen.
Ik hoef niet bang te zijn dat ik in januari niet meer weet wat er in de ruim 600 bladzijden van het boek gebeurt. Zoveel gebeurt er namelijk niet. Het gaat niet om wat, maar om hoe en ook waarom. Slow reading, ik zei het al.
In dit derde deel schrijft Proust vooral over het Parijse leven van de haute volée, en wat daartoe wil behoren. Een leven van salons, ontvangsten, introductie, inviteren en geïnviteerd worden.
En kijk, daar raken we, als door een tijdmachine geflitst, ineens aan de social media. Wie je kent, is welhaast belangrijker dan wie je bent. En daarom wil je laten zien wie je kent en vooral wie jou kent.
Je probeert vrienden te worden met mensen tegen wie je opziet of van wie je iets gedaan denkt te krijgen. Daardoor stijg je in de achting van anderen.
Vrienden van vrienden nodigen je uit, en omgekeerd. Zo presenteer je een beeld van jezelf in de hoop je status en prestige te verhogen.
Bij netwerkbijeenkomsten verspreid je visitekaartjes zoals mensen in het salonmilieu van Proust hun kaartje komen deponeren bij de lui tot wier kring ze geïnviteerd willen worden. Niets menselijks is mij vreemd.
Namedropping, window dressing, begrippen avant la lettre die al welig tierden in de tijd van Proust.
Social media, in feite niets nieuws onder de zon.

Blog: Met Proust op de sofa
Blog: Met Proust in de hangmat

Proust op Twitter

Kinderverhalen schrijven

Amuseren of opvoeden?
Schrappen? Er kan echt niets uit.
Hoe kijkt een kind?
Dat zijn enkele van de onderwerpen in de korte cursus Kinderverhalen die ik binnenkort geef voor de Volksuniversiteit in Veenendaal.
Ook komen er technische aspecten aan de orde als perspectief, taalgebruik en tijdsverloop. Een beetje theorie over verhalen en gedichten, maar vooral veel afwisselende oefeningen.
Bij de lessen horen huiswerkopdrachten die echter niet veel tijd hoeven te kosten. Schrijfervaring is niet nodig. De lessen (drie avonden vanaf 28 okt.) zijn in het fonkelnieuwe gebouw Spectrum.
Meer informatie en aanmelden via: www.vuveenendaal.nl 
Op dit moment zijn er nog plaatsen vrij, maar let op: de Volksuniversiteit is van 21-27 okt. dicht vanwege herfstvakantie. Aanmelden via de site kan wel, maar je krijgt geen bevestiging in de vakantieweek.

maandag 14 oktober 2013

Hoed u voor het buikbandje

Hoed u voor het buikbandje. Maar ook voor achterflap en binnenwerk waar uitgeverijen zich tegenwoordig uitputten in superlatieven om een boek aan te prijzen.
'Nu al het boek van het jaar'. Met droge ogen in januari.
'De literaire sensatie van dit najaar.' In juli al bij de drukkerij uitgezet.
'Dit boek verandert uw leven.' Voor minder doen ze het niet.

Die reclamekreten, ik wantrouw ze steeds meer en zeker sinds mijn laatste leesteleurstelling: 'Alles wat is' van James Salter. Nooit eerder had ik iets van deze grote Amerikaanse schrijver gelezen, maar toen dit jaar na ongeveer dertig jaar een nieuw boek verscheen van deze 80+'er leek me dat een mooie keuze van onze leesbrunchclub.
Als ik me goed herinner, zat er een paars buikbandje omheen, met enkele loftuitingen. Maar voor alle zekerheid waren ook de eerste pagina's gevuld met aanprijzingen van recensenten en collega's. Grote namen.
Tijdens het lezen namen teleurstelling en verwarring in gelijke mate toe. Wat was dit rommelig, strooien met namen, losse lijnen en zonder enige diepgang. En wat zag ik over het hoofd aan wijsheid, groot stilistisch vernuft en wereldschokkende literatuur?
Hoe moest ik het mijn leesclubgenoten vertellen? Maar gisteren bleek al gauw dat de anderen ook hevig teleurgesteld waren. Bijna aandoenlijk deden we ons best om toch positieve punten te vinden.
Salter wilde vast het lege leven van zijn hoofdpersonage uitdrukken. Maar, zo concludeerden we, dat hadden we veel beter gezien. Namen vielen als Reve (De avonden), Brett Easton Ellis en de weinig spectaculaire gebeurtenissen in  het meesterlijke Bureau van Voskuil. Schrijven over leegte of zinloosheid hoeft immers geen zielloos en oersaai boek op te leveren.
Ik dacht dat de uitgeverij niet had willen ingrijpen in het boek, vanwege een vermeende onaantastbaarheid of onfeilbaarheid van zo'n grote schrijver.
Een van ons opperde dat Salter met zijn boek had willen aantonen dat je je als schrijver van naam en faam alles kunt permitteren, zelfs een waardeloos boek schrijven. Iedereen zou elkaar napraten en overstemmen met superlatiefsten. Iets als de nieuwe kleren van de keizer, voegde een ander toe.
Wellicht met medeplichtigheid van de uitgeverij en wie weet ook critici en collega-schrijvers. De lezers zouden elkaar napraten. Een complot! Dat was het.
Een van ons had het boek nog niet gelezen. Die kreeg het zo van mij cadeau. Ik heb namelijk besloten geen ruimte meer te maken in mijn boekenkast voor boeken die ik minder dan goed vind.
En ik probeer voortaan buikbandjes en andere aanprijzingen als veel sterren en bollen te negeren. Het voorstel om een volgend boek te kiezen met slechts één ster heeft het overigens gisteren niet gehaald.

zaterdag 12 oktober 2013

Gisèle

Met warme belangstelling en genoegen heb ik Gisèle van Susan Smit gelezen. Een roman op ware feiten gebaseerd waarin drie levens centraal staan: dichter Adriaan Roland Holst ('Jany'), actrice Mies Peters en kunstenares Gisèle van Waterschoot van der Gracht.
Roland Holst heeft gelijktijdig en afwisselend relaties van liefde, vriendschap en seks met beide vrouwen en is daardoor de verbindende figuur in het boek.
Het boek is genoemd naar Gisèle en die komt voor mijn gevoel ook meer uit de verf, zodanig dat ik even dacht: waarom niet alleen een boek over haar? Maar de hoofdstukken over de wereldse, aardse en wat meer oppervlakkige Mies belichten ook een andere kant van Roland Holst. Gisèle spreekt de poëtische en beschouwelijke kant in hem aan.
Hij kan niet kiezen en als lezer denk ik ook dat de relaties daardoor ook hun leven lang waardevol voor ieder van hen bleven. Trouw in ontrouw, zoals enkele malen ter sprake komt.
Maar behalve over liefde, vriendschap, leven en dood is dit ook een boek over kunst en ethiek, of leven en ethiek.
Wat had ík in de Tweede Wereldoorlog gedaan als ik me als schrijver had moeten inschrijven in de Kultuurkamer? En wat wanneer collega's bij me hadden aangeklopt om onder te duiken? Had ik geweigerd zelfcensuur toe te passen in mijn werk?
Susan Smit slaagt erin het voor mij invoelbaar te maken hoe het als schrijver kan zijn als je niet meer kunt schrijven wat je wilt, als je je huis uit moet, als je gedwongen door het lot met te veel mensen in te weinig ruimte met te weinig eten moet leven en werken. Dat is onder meer het geval in het huis van Gisèle die haar woning en hart openstelt voor onderduikers en evacués. Treffend vind ik ook te lezen hoe kunst en cultuur mensen in benarde tijden op de been houdt. Clandestiene toneelvoorstellingen, literaire of muzikale bijeenkomsten. De troost van de schoonheid.
Adriaan Roland Holst moest zijn huis aan de Nesdijk in Bergen verlaten. Het was niet veilig meer voor hem, omdat hij niet voor de Kultuurkamer had getekend. Bovendien lag het tegenover een militair vliegveld en vorderden Duitse militairen later ook zijn huis.

Ik kon het me des te beter voorstellen, omdat ik het huis ken. Het Fonds voor de Letteren stelt het beschikbaar als schrijvershuis en ik mocht er tweemaal een maand werken, in april 2009 en november 2010.
In het boek komen verschillende passages in het huis voor, bijvoorbeeld over Jany met zijn geliefdes of met vrienden. De keuken, kamer, slaapkamer, badkamer, ik vind er zowat blindelings mijn weg.
Niet alleen die drie levens, maar ook dit bijzondere huis kwam weer tot leven in het boek.
Susan Smit heeft de documentatie, zoals brieven, kundig en soepel verweven in het verhaal van drie bijzondere mensen.

Van Gisèle zag ik op de site van Susan Smit een fantastische opname (zie: uitzending Pauw en Witteman, fragment uit programma De Stoel van Rik Felderhof). De kunstenares is daar al bijna negentig en levenslust, nieuwsgierigheid en speelse geest spat ervan af. Dat versterkt nog mijn idee dat zij een fascinerende vrouw was. In mei van dit jaar overleed ze op 100-jarige leeftijd. Zo'n rijk leven verdiende dit boek!
  

Een van mijn blogs uit het Roland Holst Huis (nov. 2010)

Logeerbeer in de klas

Na Logeerbeer het prentenboek, het liedje, de kamishibai, en de postkaart is er nu ook Logeerbeer, de lesbrief.
Leerkrachten, maar ook ouders, kunnen op de site van uitgeverij De Eenhoorn gratis de lesbrief downloaden. Met bv. telopdrachten, knutseltips en andere ideeën. Op de kleurplaten kunnen de kinderen zelf de prachtige tekeningen van Elisah De Bruycker opnieuw tot leven brengen.
Erg leuk om te zien tot welke activiteiten mijn boek Logeerbeer kan leiden, zoals pannenkoeken bakken, een dag- en nachtkalender maken en een fluisterspelletje.

Lessuggesties van uitgeverij De Eenhoorn (Logeerbeer, prentenboek 3+) 
Logeerbeer 
Eerder blog: Logeerbeer gaat naar China 

vrijdag 11 oktober 2013

Ubuntu Experience!

Voor het eerst vond gisteren Ubuntu Experience plaats en het was een prachtige ervaring, voor herhaling vatbaar.
Ubuntu Experience - programmaboek

In Den Bosch kwamen mensen samen uit de wereld van bedrijven, organisaties, coaching, wetenschap en cultuur.
Een bont gezelschap, maar allemaal geraakt door het van oorsprong Afrikaanse begrip Ubuntu. Dat gaat over verbinden, verzoening, elkaar werkelijk zien, hulp durven vragen en bieden. En daarbij horen verhalen, zingen en leren van elkaar.
Ik was er omdat ik íets - veel zelfs - met Afrika heb, maar ook omdat ik verwachtte positieve impulsen te krijgen van mensen die op hun eigen manier  werken aan een iets betere wereld. En dat gebeurde ook.
Zo was er Kevin Chaplin die de Zuidafrikaanse Ubuntu Foundation heeft opgericht. Daarnaast is hij directeur van de Amy Bielh Foundation, opgericht door de ouders van het Amerikaanse meisje dat bij ontwikkelingswerk in een township werd vermoord. Die ouders hebben laten zien hoe verzoening helend werkt, voor henzelf, maar ook voor daders. Verzoening doet wonderen. Daarvan getuigde ook schrijfster Lulu Wang.
Dagvoorzitter Annette Man-Mul en zanger Pete Morton verbonden met woorden en muziek optreden en publiek.
's Middags volgde ik workshops van Dick de Groot en Adriaan Hoogendijk die vanuit hun eigen ervaring en vakgebied invulling gaven aan Ubuntu.

Het meest aansprekend was voor mij de bevlogenheid van Dennis Karpes, initiatiefnemer van o.m. Dance4Life. Nu heeft hij weer een grote droom: droge gebieden in Afrika van water voorzien en daarmee de verwoestijning een halt toeroepen. Hij werd meegesleept door de plannen van Peter Westerveld die een vrij simpele graafmethode bedacht en daarmee is het water en groen al teruggebracht in een aantal gebieden.
Karpes denkt groot en zoekt de samenwerking, onder meer met bedrijven en met wetenschappers van Wageningen, zo zei hij. Hij werkt vanuit de Naga Foundation en het project heet Just diggit Hij heeft een stevige marketingachtergrond en het is mooi om te zien hoe hij dat inzet voor een betere wereld.
Letterlijk een betere wereld scheppen!

http://www.ubuntu-experience.nl/ 
Stichting Ubuntu Nederland

woensdag 9 oktober 2013

Afrikaanse spreekwoorden als 'managementtool'

Je kunt de rook niet verbergen als het huis in brand staat. (vrij vertaald van: You cannot hide the smoke when the house is burning)

Gras kan aan de overzijde wel groener zijn, het is net zo moeilijk te maaien. (Grass may be greener on the other side but it is just as difficult to cut.)

Als je niet weet waar je heengaat, weet je nooit wanneer je bent aangekomen. (He who does not know where he is going will never know when he has arrived)

Dit zijn enkele van de Afrikaanse spreekwoorden in het managementboek: Understanding Organizational Sustainability through African Proverbs. Insights for leaders and facilitators, van Chiku Melunga en Charles Banda.
De spreekwoorden in het boek refereren aan typisch Afrikaanse beelden of omstandigheden (leeuwen, slangen, enz.), maar er staan ook universele wijsheden in als: Het leven wordt voorwaarts geleefd en achterwaarts begrepen.
Ik heb het boek geboeid zitten lezen, niet alleen vanwege de Afrikaanse invalshoek, maar zeker ook vanwege de bedrijfstrainingen die ik geef. Daar krijg ik te maken met hoe mensen wel of niet functioneren binnen bedrijven en organisaties. In het slechtste geval: wantrouwen, gebrek aan verantwoordelijkheid nemen of geven, angst.
Het boek laat aan de hand van Afrikaanse spreekwoorden bijvoorbeeld zien welke ontwikkelingen een organisatie vaak doormaakt, van de pioniersfase via een strak gereguleerd systeem naar een evenwichtige onderlinge afhankelijkheid. Daarnaast komen vormen van leiderschap en bedrijfsculturen aan de orde.
Ook bepleit het boek voldoende tijd voor medewerkers om te leren en te reflecteren. Bij zelfreflectie kunnen de vragenlijsten achterin helpen.
Natuurlijk blijft Ubuntu, de geest van een duurzame organisatie, niet onbesproken. In die zin was het lezen van het boek een aardige warming-up voor de Ubuntu Experience die morgen in Den Bosch plaatsvindt.



Uitgeverij van het boek  Het boek is ook te bestellen via de boekhandel.


Thuisbieb

Eerste nieuwsbrief bibliotheek De Ruit
Tussen al die nare berichten over bezuinigingen op bibliotheken en zelfs sluiting van complete vestigingen trof het bericht over bibliotheek De Ruit in Venlo me als een lichtpunt.
Gelukkig zijn er immers altijd nog mensen die, tegen de stroom in, vanuit hun enthousiasme warmte brengen in kille tijden. Belinda Augustinus is zo iemand.
Ze woont in de wijk De Ruit waar veel mensen het sociaal en financieel zwaar hebben. Voor kinderen uit de buurt heeft ze een thuisbibliotheek opgericht. Daarmee wil ze kinderen inspireren tot lezen en het belang van leren en school onderstrepen.
Kinderen kunnen toch gewoon gratis naar de openbare bibliotheek? Dat was ook mijn eerste gedachte. Maar vaak is daarbij wel de stimulans en begeleiding van ouders nodig. Ouders die meegaan om een lenerspas aan te vragen of nieuwe boeken te lenen. Als boeken niet op tijd bij een bibliotheek worden ingeleverd, staat daar boete op. De financiële bewindvoering waar een aantal gezinnen in zit, betaalt de boetes niet. Daardoor ligt een bieb dus echt niet voor elk kind binnen bereik. 



In de thuisbieb van Belinda Augustinus komen kinderen en jongeren van 0 tot 16 jaar. Soms zijn er voorleesactiviteiten. Maar ook staan er boeken voor volwassenen. 'Gewoon laagdrempelig laten kennismaken met de prachtige wereld van boeken,' laat Belinda weten.
Uiteraard heb ik graag gehoor gegeven aan haar vraag om boeken van mezelf beschikbaar te stellen voor haar bibliotheek De Ruit. Geen afgeschreven of beduimelde exemplaren, maar nog ongelezen boeken uit mijn privé-voorraad.
Collega's die ook willen bijdragen aan dit hartverwarmende initiatief, kunnen contact opnemen met Belinda Augustinus.
https://www.facebook.com/bibliotheek.deruit 

dinsdag 8 oktober 2013

Nu kan het nog

Ik moest heel nodig de zee zien, te lang geleden weer. Dus veegde ik mijn agenda leeg en toog vandaag naar 'mijn' Egmond aan Zee.
De weersvoorspelling was goed en versterkte het idee: nu kan het nog. En inderdaad, ik zag de blauwe lucht het land op kruipen.
Nagenieten van een prachtzomer, eigenlijk nog niet aan de herfst willen, maar toch al verzoend met het onontkoombare feit. Elk seizoen heeft immers zijn eigen charme.
Meer mensen waren vermoedelijk naar het strand gekomen met de gedachte: nu kan het nog.
Het kon nog: blote voeten, korte broek, pootjebaden, 'met zonder jas', en op het terras of tegen een strandpaal met de ogen dicht de nog krachtige zon voelen op je wangen.

Het strand is een van de arena's waar de spelende mens zich duidelijk manifesteert. Vliegers, ballen, schepjes en zandkastelen.

Nu kan het nog, bedacht ik. Van Egmond aan Zee naar Bergen aan Zee lopen, alsof het niks is (het is ook niks, voor veel mensen). Maar hoe lang doe ik dat nog zo gemakkelijk.
Even voorzag ik hoe de teller van de jaren voor me op hol slaat. Douwe Draaisma heeft beschreven waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt.
Stel: ik ben zeventig. Loop ik dan nóg van Egmond naar Bergen? En zoniet, hoe erg is dat dan? Misschien ben ik al blij als ik de enkele reis nog kan doen en bestel ik een taxi terug. Of ik loop op eigen kracht naar de strandopgang in Egmond en ben al voldaan. En als ook dat niet meer lukt, duwen toegewijde vrijwilligers me hopelijk in een strandrolstoel tot aan de vloedlijn. Ik zag vandaag in Bergen aan Zee hoe ouderen op die manier zielstevreden genoten van de zee.
Maar voorlopig verkeer ik gelukkig nog in de (na)zomer van mijn leven. Zoals ik nu ook in de natuur weer zie, is er dan nog steeds krachtige nabloei mogelijk in vlammende kleuren.

zondag 6 oktober 2013

Paddenstoelenpad

De temperatuur leek bijna zomers vanmiddag in de bossen bij het Brabantse Oosterhout. Het terras bij de uitspanning zat hoogzomers vol en de meeste bomen speelden nog niets-aan-de-hand.
Maar ineens was daar die paddenstoel, volgens het boekje: rood met witte stippen. Onmiskenbaar herfst en om dat extra kracht bij te zetten ontrolde zich vervolgens voor ons een waarachtig paddenstoelenpad.
 
Het kon niet op, knalkleurigheid als troost voor het afscheid van de zomer.
Ook een enkele boom had zich al gewonnen gegeven.
Herfst op zijn mooist.  

dinsdag 1 oktober 2013

Social media voor senioren

Social media, oké, maar senioren, dat gaat toch niet over mij?
Ik vrees van wel, boven de 50 hoor je statistisch gezien toch al gauw in die categorie.

Ik ben senior, oké, maar social media, dat is toch niks meer voor mij. Het andere geluid, van een grote groep en voor die groep heeft Annet van Betuw haar boek geschreven. Maar ook voor mensen als ik die al tientallen jaren met computers werken en de geneugten van social media hebben ontdekt.
Er valt namelijk nog meer te ontdekken, want ook ikzelf stap meer dan eens over mijn zelf opgelegde grenzen.
Voor haar boek interviewde Annet van Betuw een aantal senioren over hun gebruik van social media. Ik vond het leuk eraan mee te werken, want ik blog en ik 'zit' op LinkedIn.
Aan Facebook en Twitter zou ik niet gauw beginnen, zei ik in het interview. Nog voordat de definitieve tekst naar de drukker ging, moest ik Annet echter al laten weten dat ik toch was begonnen met twitteren. Nieuwsgierig naar het medium, negerend dat ik verwachtte dat het te tijdrovend zou zijn. In mijn blog 100 dagen Twitter keek ik onlangs terug op die beslissing.
Annet, die uiteenlopende cursussen social media geeft, heeft een handzaam en plezierig leesbaar boek geschreven. Ze wil niets opdringen, ze laat alleen de mogelijkheden zien. Treffend schrijft ze op p. 29: 'zorg dat je weet wat er gebeurt en vind een manier om ermee om te gaan'.
Ze toont begrip voor weerstand en schrijft op een positieve en bemoedigende toon.
Dit boek is niet alleen geschikt voor senioren, al zullen zij de rustige bladspiegel en de royale letters extra waarderen. Geen dik handboek, maar een praktische gids, die je niet van begin tot eind hoeft door te worstelen.
De interviews met jongere en oudere senioren (90+) maken duidelijk dat leeftijd niet telt, maar vooral het belang en plezier dat iemand heeft bij een of meer social media. De een beleeft veel plezier aan Skype, de ander aan Pinterest en weer een ander zit alleen op Facebook om de activiteiten van kleinkinderen te volgen.
Tja, dat Facebook, ik zou er niet aan beginnen. Maar tijdens het lezen dacht ik héél even: zal ik het toch eens uitproberen? Gewoon nieuwsgierig naar hoe het werkt.
Als hier over een paar maanden het blog staat 100 dagen Facebook komt dat misschien door het boek van Annet van Betuw.

Blog Annet van Betuw over senioren die ze interviewde

Uitgeverij Scriptum over 'Social media voor senioren'