42 dingen - opening online tentoonstelling

Kunstenaars met hun voorwerp 9 mrt (Foto: Manja Mekking)

Eindelijk gaat het gebeuren: vanavond 15 mei om 20 uur gaat de Expo 42 dingen open!
Anders dan gepland deze avond geen live presentatie door de kunstenaars in de bibliotheek van Wageningen. Maar op dat tijdstip begint wel de online expositie en die is voorlopig nog zonder einddatum.

Op 9 maart kregen ruim 40 kunstenaars in de bblthk een voorwerp uit Doos 42 die het Museum aan de Stroom in Antwerpen voor zijn 'Upcycle-project' beschikbaar stelde uit de nalatenschap van denker Jaap Kruithof.
Zij gingen ermee aan de slag om er een kunstwerk van te maken. Het project is een samenwerking van Petra Sips met ons collectief Schrijversharten.

Ik heb de afgelopen weken van een aantal kunstenaars hun 'work in progress' gezien. Het maakte me blij om te zien hoe gedreven zij bezig waren met alledaagse en soms onbenullige voorwerpen. Zij filmden, schilderden, fotografeerden, zaagden en worstelden met hun voorwerp, soms tot brekens toe.
En zojuist heb ik, achter de schermen, het resultaat gezien. Prachtig!
Zoveel verschillende uitingsvormen, disciplines, stijlen. Serieus, ingetogen en hilarisch.
Het is misschien wel een van de eerste corona-tentoonstellingen, althans met  een aantal werken die ontegenzeglijk beïnvloed zijn door deze coronatijd.

Vanaf 15 mei 2020 om 20.00 uur is de online expo 42 dingen te zien via:

https://nl.padlet.com/Schrijversharten/Expo42dingen

Van harte welkom op onze tentoonstelling 42 dingen!
Kijk rond en reageer eventueel in het gastenboek.

Blog over 9 maart: Wat zat er in de doos van Kruithof?

Odensehuis Thuis

Het Odensehuis in Wageningen is al een aantal weken dicht vanwege de coronamaatregelen. Voor ons allemaal hebben die beperkingen gevolgen, maar zeker voor de deelnemers van het Odensehuis.
Zij hebben beginnende dementie of andere geheugenproblemen en voor hen is de dagbesteding een of meer dagen per week belangrijk. Ook hun mantelzorgers worden daardoor ondersteund.
Zelf ben ik al ruim een jaar vakdocent voor het Odensehuis en enkele keren per maand geef ik er workshops Werken met taal. Ik schreef eerder dit blog over het Odensehuis, een bijzondere plek.

In deze moeilijke tijd houden het geweldige team van het Odensehuis en de gemotiveerde vrijwilligers op uiteenlopende manieren toch contact met de deelnemers.

Het Odensehuis heeft ervoor gezorgd dat er nu ook video's zijn voor de deelnemers thuis.
Bewegen met Nick Hiemstra, Muziek met Anneke Rot, Zingen met Henk Laméris. Ook treedt het koor Bedside Singers op. Die video's zijn  te zien via het YouTube kanaal van het Odensehuis Wageningen. Er komen telkens nieuwe afleveringen.

Speciaal voor de mensen thuis heb ik programma's bedacht waarvan er inmiddels 4 zijn opgenomen: Verhalen met Annie. Twee daarvan staan nu online.
In mijn workshops schrijven de deelnemers ook, we spelen met taal en we wisselen ervaringen uit. Die interactie is er niet in deze vorm, maar wel zijn er de verhalen. Aan de hand van foto's, herinneringen, kunst en gedichten. Ook lees ik voor uit boeken, uit De kleine prins bijvoorbeeld. En werk van Toon Tellegen, die mij voor dit doel speciaal toestemming gaf. Elke aflevering duurt ongeveer een half uur.

Het was fijn om even terug te zijn in het Odensehuis voor de opnamen, maar het was er o zo vreemd zonder de vertrouwde bezoekers.
Ik kijk uit naar de dag dat we elkaar weer in de ogen kijken en echt verhalen kunnen uitwisselen.

Website Odensehuis Wageningen

Schrijven in tijden van corona

Een zee van tijd om te schrijven, daar verlangde ik al maanden hartstochtelijk naar. Onverwacht in de schoot geworpen, ruim zes weken nu al. Leeg geveegde agenda en wat doe ik?

Niet schrijven in elk geval. Toch gaat het goed met me, ik voel me gezond en mijn dagen rijgen zich ontspannen aaneen.

Ben ik bang te verzuipen in die zee van schrijftijd? Niets om over te schrijven? Over corona schrijven en wat het met ons, met mij, doet, daar heb ik geen zin in. Commercieel gezien – al was dat nooit een uitgangspunt voor mijn schrijfkeuzes - lijkt het me ook niet handig.
Wanneer straks al die boeken en gedichten op de markt komen, heeft toch niemand meer zin om erover te lezen. Met lezen wil ik mijn gezichtsveld verruimen, lezen over andere ervaringen en wereldbeelden. Nu zitten we, hoe totaal verschillend ook in ernst van lijden, allemaal in dezelfde schuit.

Ideeën heb ik genoeg maar ik word moe bij de gedachte dat ik mijn dikke map met ideeën moet doorakkeren. Dat is niets nieuws overigens. Meestal begin ik aan een nieuw boek door een vers idee. Die hele map is een vangnet voor als ik wil schrijven en er zou zich geen idee aandienen.

Ik heb zelfs de luxe dat ik al geruime tijd met twee boeken bezig was. Een thriller voor volwassenen (eindelijk weer een AnneWinkels-boek) en een autobiografisch boek over geloven in de katholieke traditie van drie generaties. Verrassend genoeg delen beide boeken een actueel rood draadje: de tegenstelling tussen vrijheid en ‘opgesloten zijn’. Motivatie genoeg, zou je denken, om lekker in de beslotenheid van mijn huis verder te schrijven.

Er zijn bovendien nog enkele andere schrijfprojecten die wachten op uitvoering. Leuke en gevarieerde projecten ook. Wat weerhoudt me dan? Omdat ik niet kan kiezen? Of omdat ik vind dat het dan wel echt goed moet worden en zo wordt de druk te groot? Alle omstandigheden om te schrijven zijn immers ideaal. Tijd, rust, weinig afleiding.

Of is de zee van tijd te groot? Wie weet hoe lang dit gaat duren. Dan komt er nog tijd genoeg om te schrijven. Corona volente.

Niet alleen schrijftijd in overvloed, maar ook tijd voor zelfreflectie. Altijd zinvol. In deze vreemde weken lukt het me echter niet om mezelf goed te lezen. Een vat vol tegenstrijdigheden, nog meer dan anders. Voldoende werk aan de winkel dus. Waar wacht ik op?

Vrijheid geef je door - het boek

'Vrijheid geef je door. 75 jaar herdenken en vieren in Wageningen'. Het boek is net verschenen en geboeid lees ik over wat ik al wist en vooral alles wat ik nog niet wist.
Ik woon inmiddels 27 jaar in Wageningen, Stad der Bevrijding en bijna alle 4 en 5 mei's maakte ik hier sindsdien mee.
In de verhalen en de vele foto's komt het verleden tot leven, maar er is ook veel aandacht voor het heden en de toekomst. Een greep uit de onderwerpen: capitulatie, hotel De Wereld, festivals, symposia, het ontsteken van het bevrijdingsvuur en de estafettelopers uit het hele land die het naar hun woonplaats brengen. Grote afwisseling, gedegen en toch zeer leesbaar geschreven.

Herdenken en vieren is ook nog van deze tijd. Misschien meer dan ooit, stilstaan bij wat vrijheid betekent.
Het boek is tot stand gekomen dankzij de belangeloze inzet en samenwerking van redactie en auteurs.
Veel mensen waren bereid om met hen in gesprek te gaan over hun ervaringen en hun kennis te delen. Geen onderwerp wordt uit de weg gegaan en ook controverses komen ter sprake.

Zelf schreef ik het hoofdstuk over de betrokkenheid van kinderen en jongeren bij herdenken en vieren. Vele uren archiefonderzoek en gesprekken met mensen over activiteiten in het verleden.
Maar ook schrijf ik over projecten in deze tijd zoals Oorlog in je buurt en de indrukwekkende jaarlijkse ceremonies van de basisschoolleerlingen bij de monumenten in de stad die hun scholen hebben geadopteerd. Dat je het besef en het belang van vrijheid doorgeeft aan de nieuwe generaties is daar tastbaar.
Ik ben blij en trots dat ik een bijdrage heb kunnen leveren aan dit prachtige boek. Dit jubileumjaar zou voor Wageningen extra bijzonder worden. Op 20 februari begon Wageningen al de 75 dagen tot 5 mei af te tellen met veel activiteiten. Dit speciale programma is door de coronabeperkingen abrupt tot stilstand gekomen. Maar volgend jaar herdenken en vieren we misschien nog wel intenser. 

Gelukkig is het boek wel doorgegaan en ik zal het de komende weken nog vaak ter hand nemen.
Bovendien wappert deze weken bij mij, evenals bij veel andere woningen in Wageningen, de speciale bevrijdingsvlag.

Het boek 'Vrijheid geef je door' is te koop of te bestellen bij de boekhandel.

Wageningen 4 en 5 mei

Op 4 mei kun je het vrijheidsvuur digitaal doorgeven

Wat zat er in de doos van Kruithof?

Verwachtingsvol keken zo'n 40 kunstenaars toe hoe Laurens van der Zee met een betonschaar de ketting doorknipte rondom de doos van Kruithof. Uit die doos haalde Martijn Adelmund, geblinddoekt, stuk voor stuk 42 dingen uit doos 42 van de nalatenschap van de Vlaamse dwarsdenker Jaap Kruithof. Het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen stelde 80 van de 160 dozen beschikbaar aan kunstenaars om de voorwerpen te transformeren in een kunstproject.

Petra Sips zocht de combinatie met Schrijversharten (Martijn Adelmund, Laurens van der Zee en ik) en wij kregen als enige in Nederland een doos van Kruithof.
Tijdens de Boekenweek op 9 maart bij de literaire avond Rebellen en dwarsdenkers van de bibliotheek in Wageningen kwamen kunstenaars en publiek samen voor de onthulling van de voorwerpen. Ook wij van de organisatie wisten niet wat er in de doos zat. Dat wilden we overigens ook niet weten. Die vraag hield het namelijk voor ons ook spannend.
Volgens opgave van het MAS was het een bulk van 42 voorwerpen. Van tevoren hadden zich in korte tijd meer dan 40 kunstenaars aangemeld, in uiteenlopende disciplines zoals beeldende kunst, schrijven, muziek, fotografie. Er ontstond zelfs een wachtlijst.

De kunstenaar kreeg het voorwerp door Petra Sips aangereikt op een rood fluwelen kussentje. De een keek opgetogen als een kind, de ander trok een gezicht dat leek uit te drukken: wat moet ik daar in hemelsnaam mee?
Dat scherpt juist de creativiteit van de kunstenaar, lijkt mij.
Hoewel, nu zit ik zelf ook met zo'n onbestemd ding. Een wat onbeholpen gekleid bakje in brakke kleuren.
Wat me wel intrigeert, is het knopje op het dekseltje dat is afgebroken. Waar is het ontbrekende deel? Bewaarde Kruithof het juist omdat het gehavend was?

De filosoof en politicoloog Jaap Kruithof had in zijn huis een groot museum. Zijn collectie bestond uit duizenden voorwerpen die vaak alledaags zijn. Hij klaagde al lang geleden onze wegwerpmaatschappij aan.

Ik vind het een ontroerende gedachte dat de man zich ontfermde over wat anderen achteloos weggooiden. Hij moet ook een zekere schoonheid gezien hebben in de vaasjes, potjes, kleerhanger, poppetjes, ruitercap.
De 42 dingen krijgen de komende weken ook nog eens aandacht van de kunstenaars. Weggooien mag niet (tenzij dat deel uitmaakt van hun project), maar ze mogen het vervormen, opnemen in een nieuw werk of als inspiratiebron laten dienen.

Het resultaat is te zien tijdens de presentatie op 15 mei 's avonds in de bibliotheek van Wageningen. Dan vindt een openbare salon plaats van het Platform Beroepskunstenaars Wageningen waarvan we met een aantal deelnemers lid zijn.
Ook brengen we verslag van het project uit aan het museum MAS.

Foto's: Anneke Rot

Eerder blog Dwarsdenkers en 42 dingen

Museum MAS over project Kruithof: https://www.mas.be/nl/kruithof

Pakje Kunst nu ook in Wageningen

Pakje Kunst bestaat sinds deze week ook in Wageningen. Voor 4 euro haal je een uniek kunstwerk uit de automaat. Ruim 20 kunstenaars uit de regio Wageningen doen mee aan het project. Ook van mij zitten er pakjes in de automaat.
Pakje Kunst is het initiatief van kunstenaar Ro-Nalt Schrauwen uit Tilburg die samenwerkt met regiobeheerders in het hele land.
Op dit moment staan er al 45 automaten in 33 plaatsen.
De Wageningse automaat staat bij antiquariaat De Beschte, Bergstraat 22 en is tijdens openingstijden bereikbaar. De deelnemers van wie werk in de automaat zit, staan op deze pagina van website Pakje Kunst

Meteen bij de onthulling op 7 maart trok ik natuurlijk ook een Pakje Kunst uit de automaat. Het was werk van Birgit Pedersen, initiatiefnemer van dit project in Wageningen. Een prachtige leporello van Vlieland.
Ik was er extra blij mee omdat ik al eerder een grotere leporello van Birgit kocht.






Pakje Kunst is leuk om te krijgen en om te geven. Als aardigheid of als verzamelobject.


Wageningen heeft er weer een streekproduct bij.
Een soort verrassingsei maar dan mooier! Leuk ook om op deze manier kennis te maken met de uiteenlopende kunstenaars in onze regio.
Tot slot nog een zakelijke tip. Hoewel de lente nog moet beginnen en december ver weg is: Pakje Kunst doet het ook goed in een kerstpakket.

Vrienden vlechten in het Odensehuis

Vriendschap in vrijheid, een mooi project in het Odensehuis in Wageningen waar ik vorige week mocht meekijken. Leerlingen van groep 4 van de H.J. Piekschool werkten een ochtend samen met de deelnemers, vaste bezoekers van het Odensehuis. Het project maakt deel uit van het Kunstmenu in Wageningen waar dit jaar extra aandacht is voor 75 jaar bevrijding. Vandaar ook het thema.
Deelnemers hebben beginnende dementie en komen in het Odensehuis voor dagbesteding. Zelf werk ik er sinds een jaar enkele malen per maand als vakdocent Werken met taal. Ik schreef er al eerder over op dit weblog: Odensehuis Wageningen, een bijzondere plek 
Bij de kennismaking gingen de leerlingen in gesprek met de deelnemers. Bijzondere vragen soms en minstens zo bijzondere antwoorden. Belangstelling over en weer, open en zonder vooroordelen.

Daarna gingen ze onder leiding van kunstenaar Fransje Smit gezamenlijk aan het werk: maak het gezicht van een vriend. Dat deden ze met materialen als wilgentakken, wol, draad en knoopjes.
Geweldig om te zien hoe levendig en geconcentreerd die samenwerking ging.
Aan het slot presenteerden de leerlingen het gezicht van de vrienden en die werken werden in een vriendenboom gehangen.
Ook eerder al kwamen schoolklassen voor Vriendschap in vrijheid naar het Odensehuis. In de komende maanden komt er nog een tentoonstelling over dit prachtige project.

Mijn impressie gaf ik vorm in het volgende gedicht:

vrienden vlechten

een rondgebogen wilgentwijg
soepel als de kinderen
dubbelgevouwen op hun stoel
stramme ledematen zoeken
schuifelend steun
een moment hoekig wachten


tot de eerste vraag
waar geen kwaad in schuilt
en elk antwoord goed is
niets is raar
ze begrijpen elkaar
zonder woorden zelfs


heldere ogen
gave gezichten
stralen het leven in
milde ogen in rimpels
kijken terug en
zien vooral ook vandaag


zachtheid van pluizige wol
felle kleuren van de jeugd
vinden en vlechten
elkaar in vriendschap

Annie van Gansewinkel


Website Odensehuis Wageningen