Wat zat er in de doos van Kruithof?

Verwachtingsvol keken zo'n 40 kunstenaars toe hoe Laurens van der Zee met een betonschaar de ketting doorknipte rondom de doos van Kruithof. Uit die doos haalde Martijn Adelmund, geblinddoekt, stuk voor stuk 42 dingen uit doos 42 van de nalatenschap van de Vlaamse dwarsdenker Jaap Kruithof. Het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen stelde 80 van de 160 dozen beschikbaar aan kunstenaars om de voorwerpen te transformeren in een kunstproject.

Petra Sips zocht de combinatie met Schrijversharten (Martijn Adelmund, Laurens van der Zee en ik) en wij kregen als enige in Nederland een doos van Kruithof.
Tijdens de Boekenweek op 9 maart bij de literaire avond Rebellen en dwarsdenkers van de bibliotheek in Wageningen kwamen kunstenaars en publiek samen voor de onthulling van de voorwerpen. Ook wij van de organisatie wisten niet wat er in de doos zat. Dat wilden we overigens ook niet weten. Die vraag hield het namelijk voor ons ook spannend.
Volgens opgave van het MAS was het een bulk van 42 voorwerpen. Van tevoren hadden zich in korte tijd meer dan 40 kunstenaars aangemeld, in uiteenlopende disciplines zoals beeldende kunst, schrijven, muziek, fotografie. Er ontstond zelfs een wachtlijst.

De kunstenaar kreeg het voorwerp door Petra Sips aangereikt op een rood fluwelen kussentje. De een keek opgetogen als een kind, de ander trok een gezicht dat leek uit te drukken: wat moet ik daar in hemelsnaam mee?
Dat scherpt juist de creativiteit van de kunstenaar, lijkt mij.
Hoewel, nu zit ik zelf ook met zo'n onbestemd ding. Een wat onbeholpen gekleid bakje in brakke kleuren.
Wat me wel intrigeert, is het knopje op het dekseltje dat is afgebroken. Waar is het ontbrekende deel? Bewaarde Kruithof het juist omdat het gehavend was?

De filosoof en politicoloog Jaap Kruithof had in zijn huis een groot museum. Zijn collectie bestond uit duizenden voorwerpen die vaak alledaags zijn. Hij klaagde al lang geleden onze wegwerpmaatschappij aan.

Ik vind het een ontroerende gedachte dat de man zich ontfermde over wat anderen achteloos weggooiden. Hij moet ook een zekere schoonheid gezien hebben in de vaasjes, potjes, kleerhanger, poppetjes, ruitercap.
De 42 dingen krijgen de komende weken ook nog eens aandacht van de kunstenaars. Weggooien mag niet (tenzij dat deel uitmaakt van hun project), maar ze mogen het vervormen, opnemen in een nieuw werk of als inspiratiebron laten dienen.

Het resultaat is te zien tijdens de presentatie op 15 mei 's avonds in de bibliotheek van Wageningen. Dan vindt een openbare salon plaats van het Platform Beroepskunstenaars Wageningen waarvan we met een aantal deelnemers lid zijn.
Ook brengen we verslag van het project uit aan het museum MAS.

Foto's: Anneke Rot

Eerder blog Dwarsdenkers en 42 dingen

Museum MAS over project Kruithof: https://www.mas.be/nl/kruithof

Pakje Kunst nu ook in Wageningen

Pakje Kunst bestaat sinds deze week ook in Wageningen. Voor 4 euro haal je een uniek kunstwerk uit de automaat. Ruim 20 kunstenaars uit de regio Wageningen doen mee aan het project. Ook van mij zitten er pakjes in de automaat.
Pakje Kunst is het initiatief van kunstenaar Ro-Nalt Schrauwen uit Tilburg die samenwerkt met regiobeheerders in het hele land.
Op dit moment staan er al 45 automaten in 33 plaatsen.
De Wageningse automaat staat bij antiquariaat De Beschte, Bergstraat 22 en is tijdens openingstijden bereikbaar. De deelnemers van wie werk in de automaat zit, staan op deze pagina van website Pakje Kunst

Meteen bij de onthulling op 7 maart trok ik natuurlijk ook een Pakje Kunst uit de automaat. Het was werk van Birgit Pedersen, initiatiefnemer van dit project in Wageningen. Een prachtige leporello van Vlieland.
Ik was er extra blij mee omdat ik al eerder een grotere leporello van Birgit kocht.






Pakje Kunst is leuk om te krijgen en om te geven. Als aardigheid of als verzamelobject.


Wageningen heeft er weer een streekproduct bij.
Een soort verrassingsei maar dan mooier! Leuk ook om op deze manier kennis te maken met de uiteenlopende kunstenaars in onze regio.
Tot slot nog een zakelijke tip. Hoewel de lente nog moet beginnen en december ver weg is: Pakje Kunst doet het ook goed in een kerstpakket.

Vrienden vlechten in het Odensehuis

Vriendschap in vrijheid, een mooi project in het Odensehuis in Wageningen waar ik vorige week mocht meekijken. Leerlingen van groep 4 van de H.J. Piekschool werkten een ochtend samen met de deelnemers, vaste bezoekers van het Odensehuis. Het project maakt deel uit van het Kunstmenu in Wageningen waar dit jaar extra aandacht is voor 75 jaar bevrijding. Vandaar ook het thema.
Deelnemers hebben beginnende dementie en komen in het Odensehuis voor dagbesteding. Zelf werk ik er sinds een jaar enkele malen per maand als vakdocent Werken met taal. Ik schreef er al eerder over op dit weblog: Odensehuis Wageningen, een bijzondere plek 
Bij de kennismaking gingen de leerlingen in gesprek met de deelnemers. Bijzondere vragen soms en minstens zo bijzondere antwoorden. Belangstelling over en weer, open en zonder vooroordelen.

Daarna gingen ze onder leiding van kunstenaar Fransje Smit gezamenlijk aan het werk: maak het gezicht van een vriend. Dat deden ze met materialen als wilgentakken, wol, draad en knoopjes.
Geweldig om te zien hoe levendig en geconcentreerd die samenwerking ging.
Aan het slot presenteerden de leerlingen het gezicht van de vrienden en die werken werden in een vriendenboom gehangen.
Ook eerder al kwamen schoolklassen voor Vriendschap in vrijheid naar het Odensehuis. In de komende maanden komt er nog een tentoonstelling over dit prachtige project.

Mijn impressie gaf ik vorm in het volgende gedicht:

vrienden vlechten

een rondgebogen wilgentwijg
soepel als de kinderen
dubbelgevouwen op hun stoel
stramme ledematen zoeken
schuifelend steun
een moment hoekig wachten


tot de eerste vraag
waar geen kwaad in schuilt
en elk antwoord goed is
niets is raar
ze begrijpen elkaar
zonder woorden zelfs


heldere ogen
gave gezichten
stralen het leven in
milde ogen in rimpels
kijken terug en
zien vooral ook vandaag


zachtheid van pluizige wol
felle kleuren van de jeugd
vinden en vlechten
elkaar in vriendschap

Annie van Gansewinkel


Website Odensehuis Wageningen

Pingping en de overvloed aan boeken

Er zijn veel boeken. Te veel, denk ik wel eens in een zwak moment wanneer ik in een boekwinkel ben of op een enorme boekenbeurs.
Alleen al in Nederland verschijnen er elk jaar 30.000 (!) nieuwe boektitels. In het Centraal Boekhuis in Culemborg waar ik ooit was, besefte ik met pijn dat veel van die boeken nooit een lezer bereiken of ongelezen weggaan en uiteindelijk tot papierpulp worden vermalen. Grondstof voor nieuwe boeken, dat dan weer wel.
Wat heb ik daar als schrijver nog aan toe te voegen, vraag ik me wel eens op een wanhopig moment af. Maar zodra ik achter mijn schrijftafel zit, denk ik: En toch …
Laat duizend bloemen bloeien, roep ik vervolgens monter.
Wat voor boeken geldt, gaat zeker op voor spullen. We komen om in de spullen, terwijl ik vorig jaar bij mijn verhuizing merkte hoe ik opknapte van opruimen. Misschien hoort dat ook bij ouder worden, wat dichter bij de kern komen, me ontdoen van ballast en meer genieten van wat overblijft.
De thema's in Pingping, het nieuwe boek van Mariët Meester sluiten aan bij mijn al dan niet geslaagde pogingen bewuster om te gaan met geld en goederen. Onze jacht op geld en spullen die niet leidt tot een mooier leven of een betere wereld, nog afgezien van enerzijds uitputting van hulpbronnen en anderzijds vergroting van de afvalberg.
Ik heb het boek met genoegen gelezen. Mariët schetst levendig haar personages die tegengestelde doelen nastreven in het leven en in die verschillen komen ze elkaar en zichzelf tegen. En wat een prachtig omslag van Jaap de Ruig.

Voor dit nieuwe boek heeft Mariët Meester zich aan een bijzonder uitgeefexperiment gewaagd. Ze brengt het boek deze keer uit bij de nieuwe uitgeverij Caprae, waarvan ze mede-oprichter is. Als schrijver wil je graag een zo groot mogelijke oplage en liefst nog vele herdrukken.
Maar Mariët doet het deze keer anders, in de geest van haar boek. Een kwalitatief mooie uitgave, harde kaft mét leeslint en in een beperkte oplage van 1000 exemplaren. Die zijn dan allemaal voorzien van handtekening en genummerd. Het vogeltje op de gesigneerde pagina is met de hand ingekleurd. Wanneer alle exemplaren op zijn, komt er alleen nog een uitgave als e-boek. 

Zo'n bijzonder boek houdt zijn waarde en wordt zelfs meer waard, is haar gedachte.
Ironisch misschien dat in dat geval de marktwerking van vraag en aanbod gaat gelden. Een liberale, kapitalistische wet, die haaks staat op de ideeën van de hoofdpersonen uit het boek. Hopelijk wordt het geen hebbeding en drijft het de prijs niet op maar wordt het in aandacht gekoesterd. Mooi uitgevoerde boeken dreigen toch al iets elitairs te krijgen.
Gelukkig zijn er ook nog de bibliotheken die dit boek voor hun lezers bereikbaar kunnen houden.

Website Mariët Meester

Essay van Mariët Meester in NRC: Hoe je met weinig geld heel rijk kan zijn

Dwarsdenkers en 42 dingen

Foto: Catalijn Adelmund

Dwarsdenkers en 42 dingen komen samen op de avond die we op 9 maart 2020 met Schrijversharten organiseren in de bblthk van Wageningen. Het thema van de Boekenweek (7 tot en met 15 maart) is Rebellen en dwarsdenkers.
Met initiator Petra Sips koppelen we daar een kunstproject aan vast. Het komt voort uit de bijzondere bestemming die Museum MAS in Antwerpen geeft aan een deel van de nalatenschap van een van Vlaanderens grootste dwarsdenkers Jaap Kruithof.
Wij zijn blij dat we een doos naar Wageningen mochten halen en we nodigen kunstenaars uit mee te doen aan het project. Er zitten 42 voorwerpen in de doos, die ook voor onszelf tot 9 maart gesloten blijft.

Meer informatie in het bericht hieronder:


Schrijversharten op 9 maart om 20 uur in bblthk Wageningen


Dwarsdenkers en 42 dingen


Het collectief Schrijversharten kan natuurlijk niet om het thema heen van de Boekenweek (7 tot en met 15 maart) ‘Rebellen en dwarsdenkers’. Laurens van der Zee, Martijn Adelmund en Annie van Gansewinkel onderzoeken op 9 maart in de bblthk Wageningen hun eigen rebelsheid en die van bekende dwarsdenkers in de literatuur. Ook worden dan 42 dingen onthuld.

Na de pauze staat Jaap Kruithof centraal, een van Vlaanderens grootste dwarsdenkers. Hij was filosoof en ongeremd dingenverzamelaar. Petra Sips nam het initiatief voor deelname aan het ‘Upcycling-project’ van het MAS, Museum aan de Stroom in Antwerpen. De helft van de 10.000 voorwerpen die Kruithof in zijn leven verzameld heeft, wordt aan kunstenaars beschikbaar gesteld.

Schrijversharten en Petra Sips lanceren dit bijzondere kunstproject in Wageningen. Zij roepen kunstenaars en aanwezigen op om een ding uit de collectie van Jaap Kruithof te adopteren en op kunstzinnige wijze te transformeren.

Een doos van het MAS met 42 dingen is al in Wageningen, de inhoud blijft voor iedereen geheim tot de opening op 9 maart. Tijdens die avond zingt de Wageningse muzikant Jitze Kopinga rebelse liedjes.

Op 15 mei worden de creaties van de kunstenaars gepresenteerd in de bblthk.

In de aanloop naar deze avond kunnen bezoekers van de bblthk anagrammen maken van de tekst: ‘Literaire rebellen en dwarsdenkers’, ofwel ‘Dankbare reder wil Lets en Iers leren’, enzovoort.
Anneke Rot richt daarvoor een tafel in waar mensen met hun taalvermogen kunnen losgaan.


Bblthk Wageningen 9 maart 20.00 uur, toegang: 5 euro
Reserveren is mogelijk via www.bblthk.nl

Lees hier op de site van het MAS meer over het Kruithof-project

Oneindige gedichten

Foto: Eric Wijnacker

Oneindig. Dat was het thema van WAK, de dag voor de Wageningse AmateurKunst zaterdag 8 februari in de binnenstad. Optredens met dans, theater, muziek, vertelkunst, maar ook met beeldende kunst en gedichten.
Zelf had ik een gedichtenworkshop georganiseerd. Aanvankelijk vond ik het een lastig te vatten thema. Uiteraard. Maar toen ik bij de voorbereiding het thema Oneindig verkende, merkte ik al hoe het uitnodigde tot associaties in vele richtingen.
De deelnemers in mijn workshop gaven er hun heel eigen invulling aan.

In de Binnenstadswinkel in de Hoogstraat, die de gemeente voor mijn workshop ter beschikking stelde, verdiepten we ons in Oneindig. Door schrijfoefeningen, een tikje theorie en associaties. Daarna gingen de deelnemers het centrum in om optredens op verschillende locaties te zien. Een weerslag daarvan verwerkten ze in hun gedichten, die bij de afsluiting in de bblthk werden gepresenteerd.
Daarmee was de cirkel rond, maar ook rond kent geen begin en eind. Oneindig dus.
Een fijne WAK dag, die dankzij de grote inzet van enthousiaste cultuurliefhebbers ook dit jaar toch doorging, al heeft Wageningen momenteel geen cultuurmakelaar.

Gedichten van deelnemers:


Wak in de oneindigheid

In een wak schaatsen
een andere wereld.
Een schok, koud en nat
Ik ga naar het licht,
maar moet naar de donkerte
Voor leven of oneindigheid

De Wilde Wereld binnen gaan
Een andere wereld.
Donkerte, opwarmende dansers, muziek
Ik neem plaats
De metamorfose naar zelfbewuste dansers
Voor even of altijd?

Oneindigheid en harpmuziek
Een andere wereld
Een slaapliedje, de single kiss
Ik word meegenomen
klanken worden melodie
nog even in oneindigheid.

(deelnemer Ingrid van Tienhoven)


Oneindig

Is het verlangen naar
Alleen, samen, met elkaar
Kringloop van het leven

Oneindig Wageningen
waar Wakkers voor gaan
Dans, muziek, zang, gedichten
maken en beleven in het ritme van het leven

Oneindig ....., wacht heel even .....
wat betekent oneindig in jouw leven.

(deelnemer, anoniem)

Website van WAK Wageningen

Een beeldimpressie op Wageningen Nieuws

Facebook WAK Wageningen

Gedichtenworkshop Oneindig WAK

Zaterdag 8 februari bruist de binnenstad van Wageningen tijdens WAK, het jaarlijkse evenement waarbij de amateurkunst zich in al zijn facetten toont. Het thema dit jaar is Oneindig.
Rond dit thema houd ik 's middags een gedichtenworkshop. We verkennen het thema Oneindig en de deelnemers gaan ook poëtisch aan de slag met wat ze zien en horen tijdens optredens en presentaties.
De workshop is gratis, maar het aantal plaatsen is beperkt. Verstandig dus om vooraf aan te melden. Plaatsing gaat op volgorde van aanmelding.
Meer informatie in onderstaand bericht.


Gedichtenworkshop Oneindig


Om 13 uur begint de gedichtenworkshop rond het thema Oneindig WAK van schrijver Annie van Gansewinkel. Ongeveer een uur krijgen deelnemers oefeningen, opdrachten en enige theorie.
Daarna gaan ze de stad in om voorstellingen en presentaties naar keuze bij te wonen. Vervolgens keren ze terug om gedichten te schrijven en uit te werken.
Bij de afsluiting om 16.30 uur in de bblthk is er gelegenheid om enkele gedichten te laten horen.
Locatie: Binnenstadswinkel, Hoogstraat 60, Wageningen.
Deelname is gratis. Het aantal plaatsen is wel beperkt. Voorrang voor mensen die zich van tevoren aanmelden: info@annievangansewinkel.nl
Meer informatie: www.annievangansewinkel.nl

Website WAK met het volledige programma