vrijdag 13 november 2020

Met veurlaeze begintj 't

Met veurlaeze begintj 't - met voorlezen begint het. Aandacht voor de taal, liefde voor de taal, zin om zelf te leren lezen. En daarbij is het ook nog eens goed voor de persoonlijke ontwikkeling.
Allemaal rationele argumenten. Maar voorlezen en voorgelezen worden is vooral fijn!
De meeste voorleesboeken zijn in het Nederlands, maar gelukkig verschijnt er nu een voorleesboek in verschillende Limburgse moedertalen, zoals in het Weerts, mijn eigen moedertaal. Het heet 'Verhäölkes in ós Limburgs plat'.
Uit onderzoeken is al jaren duidelijk dat het beheersen van de moedertaal naast het Nederlands een verrijking is voor het taalgevoel. De meeste kleine kinderen kunnen moeiteloos schakelen. Jammer genoeg loopt het aantal dialectsprekende kinderen vanaf de peuterspeelzaal terug.
 Taalonderzoeker en hoogleraar Leonie Cornips is een warm pleitbezorger voor het stimuleren van tweetaligheid bij jonge kinderen.

'Verhäölkes in ós Limburgs plat' reikt materiaal aan om kinderen in het dialect voor te lezen. In dit boek hebben Limburgse schrijvers in hun eigen dialect een verhaal voor jonge kinderen geschreven. Het is kleurrijk geïllustreerd.
Ik schreef in het Weerts 'Lekker nao d'n Iêzere Mân'.
In de verhalen zijn ook veel andere dialecten uit Limburg vertegenwoordigd. 





Een aantal Veldeke dialectkringen heeft een eigen uitgave waarin alle verhalen in het eigen dialect vertaald zijn. Zo is er een verhalenbundel van de kring Weert, Roermond, Echt, Valkenburg, Venray en Sittard.

Meer informatie op de speciale facebookpagina van het voorleesboek

 

 


 


dinsdag 8 september 2020

350.000 km samen

Nooit gedacht dat we het zouden bereiken, mijn trouwe auto en ik. Zaterdag tikte de teller de 350.000 km aan.
Daar deden we samen 24 jaar over, lief en leed deelden we. Nu al huiver ik voor de dag dat het voorbij is, onafwendbaar. Maar ik ben vooral oneindig dankbaar.
Bij het bereiken van de 300.000 km in 2014 schreef ik er dit blog over.

En enkele jaren geleden maakte ik het volgende lofdicht:


O, opel astra station nachtblauw
samen reden we 8 keer de aarde rond
toch kwamen we in decennia
amper over de grens
maar dat lag niet aan jou.

Stevig en ook zacht
als ik brak van weer
een verhuizing, een afscheid
maar ook opgetogen
bij hoopvol begin.

Benzineauto, altijd buiten
fysiek niet vertroeteld
- geestelijk zeer bemind -
transport van struiken, meubels
geliefden, herinneringen.

Niks: van oud vrouwtje geweest,
hoewel, kwestie van tijd.
Steeds meer lijken we op elkaar
geschramd en gebutst
en immer jong van hart.

Ik vrees de dag, iets breekt
af, onherstelbaar. Dan stopt het,
jij en ik. Maar voor altijd
o opel astra station nachtblauw
hou ik van jou.


dinsdag 25 augustus 2020

Pakje Kunst, de tentoonstelling

In maart 2020 ging Pakje Kunst in Wageningen van start. Ik schreef daar eerder dit blog over: Pakje Kunst nu ook in Wageningen 
Nu is er een tentoonstelling in gebouw Impulse op de Campus van Wageningen Universiteit (24 augustus-16 oktober 2020).

Voor 4 euro kun je een uniek kunstwerk halen uit een oude sigarettenautomaat die bij antiquariaat De Beschte staat in de Bergstraat in Wageningen. Bij de start deden ongeveer 20 beeldend kunstenaars, schrijvers en dichters uit Wageningen en omgeving mee. Ondanks de beperkingen in deze coronatijd loopt Pakje Kunst in Wageningen als een trein. Nadat de automaat snel was leegverkocht kwam er een tweede ronde waarbij nog meer kunstenaars meedoen. Dat betekent een nog grotere variatie in stijlen en disciplines. De inhoud van elk Pakje Kunst is hoe dan ook uniek.
Er wordt al gedacht over een derde ronde waarbij ook weer nieuwe kunstenaars meedoen.

Zelf heb ik Pakjes Kunst geleverd aan de eerste en tweede ronde.
Het is zo leuk om van mensen te horen als ze een Pakje Kunst met werk van mij uit de automaat hebben getrokken.
Onlangs nog stond de automaat op Montmartre aan de Rijn en het bleek een groot succes. En terwijl ik daar was, toonden liefst twee bezoekers me het pakje van mij dat ze uit de automaat haalden.



Pakje Kunst is te vinden in automaten in heel Nederland. Meer informatie:
https://www.pakjekunst.com/

woensdag 5 augustus 2020

Wageningse Makers

Hoe komen kunstenaars in Wageningen deze coronatijd door? Op creatief gebied, maar ook emotioneel en financieel hebben de maandenlange beperkingen grote invloed. De expositie Wageningse Makers laat dat zien in de ruim 40 kunstenaarsportretten op de ramen rondom het Stadhuis aan de Markt. Beeldend kunstenaars, schrijvers en dichters, muzikanten, fotografen en theatermakers. Ze geven een inkijk in hun veranderd en veranderend leven. 
Kunstenaar Robbert Kamphuis nam het initiatief voor de tentoonstelling en zorgde samen met fotograaf Hans Dijkstra voor de prachtige kunstenaarsportretten.
De QR-code op de foto's linkt naar de website Wageningse Makers waar elke kunstenaar vertelt wat deze tijd met hem of haar doet. Ook staat er meer informatie over het werk. 
Zelf dacht ik dit voorjaar, nadat ik week na week strepen in mijn agenda zette, dat ik ineens een schrijfretraite in de schoot geworpen kreeg. Daar had ik zo naar uitgezien. Dat pakte anders uit zoals ik toelicht op Wageningse Makers. Pas nu, in deze zomermaanden, kom ik weer echt aan schrijven toe. 


De gemeente Wageningen heeft dit project Wageningse Makers ondersteund. Het maakt deel uit van de Wageningse Cultuurzomer, een initiatief van Jasper Somsen die creatieve geesten bij elkaar heeft gebracht om ondanks corona cultuur te laten bruisen in de stad.
  
Foto's: Hans Dijkstra/Robbert Kamphuis

Dat heeft als prachtig neveneffect dat er deze zomer in Wageningen - dat doorgaans erg stil is wanneer de studenten weg zijn - veel meer dan andere zomers te doen is op cultureel gebied. Hopelijk blijft de Wageningse Cultuurzomer niet tot dit jaar beperkt. Het heeft in elk geval een creatieve kracht vrijgemaakt en gebundeld bij Wageningse makers.
De tentoonstelling Wageningse Makers is op het stadhuis te zien tot 1 oktober 2020.

vrijdag 17 juli 2020

De Dodge Dichters, cultuur uit de laadbak

Foto: Laurens van der Zee
In juli en augustus treden elke zaterdag De Dodge Dichters op in het centrum van Wageningen. De laadbak van een oud vrachtwagentje uit 1942, een Dodge pick-up, dient als podium.
Op zaterdag 11 juli opende wethouder Anne Janssen van Cultuur deze serie optredens. Stadsdichter Ivanka de Ruijter was de eerste dichter die op de hoek van de Stationsstraat en de Hoogstraat de laadbak betrad om gedichten voor te dragen. Met voornamelijk zon, een mooie auto en de dichteres in bijpassende kleding was dit optreden een mooie start van de Wageningse Cultuurzomer.
Optreden Ivanka de Ruijter
Zij trad als 'Dodge Dichter' in deze auto op tegenover de bblthk en ook op de Markt bij het stadhuis.
Met steun van de Gemeente Wageningen is deze Cultuurzomer, een initiatief van de Wageningse muzikant Jasper Somsen, mogelijk gemaakt. Meer activiteiten zullen nog volgen.
De Dodge Dichters gaan door tot eind augustus, met elke zaterdag tussen 11 uur en 13.30 uur optredens in het centrum.
Chauffeur en eigenaar van deze Dodge pick-up uit 1942 is oud-stadsdichter Laurens van der Zee. Zaterdag 18 juli is de vorige stadsdichter van Wageningen, Martijn Adelmund, in de laadbak te zien en te horen.
De 'Dodge Dichters' is een initiatief van de Wageningse schrijversgroep Schrijversharten in samenwerking met de stadsdichters en de bblthk.
Ik maak met Laurens van der Zee en Martijn Adelmund deel uit van het schrijverscollectief Schrijversharten. Op 25 juli treedt Laurens op, 1 augustus is de laadbak mijn podium.

Video-impressie van optreden Dodge Dichters 1 augustus, gemaakt door Veluwezoom in Beeld:

De Dodge Dichters, ook de komende zaterdagen in juli en augustus. Telkens om 11 uur tegenover de bbthk, om 12 uur op de Markt bij het Stadhuis en om 13 uur weer bij de bblthk.

Programma tot dusver (de overige dichters van augustus worden binnenkort bekend):

18 juli - Martijn Adelmund
25 juli - Laurens van der Zee
1  aug - Annie van Gansewinkel, met als gastdichter Laurens van der Zee
8  aug - Tim Horsting
15 aug - Ruud Verwaal
22 aug - Dr. Anders (Sander Essers) 
29 aug - Petra Sips, Simon Oosting, Sander Reimink

Zie ook websites

Vriendschap in vrijheid, vrijheid in vriendschap

Opnieuw blader ik met ontroering door het boekje Vriendschap in vrijheid, vrijheid in vriendschap.
Het is net verschenen, uitgegeven door het Odensehuis Wageningen waar mensen met beginnende dementie dagbesteding krijgen.
Het fraaie boekje is een weergave van een project in het Kunstmenu voor scholen in Wageningen. Vier ochtenden bezochten schoolklassen het Odensehuis. De leerlingen onderzochten daar samen met de deelnemers wat vriendschap is, in woord en vooral in beeld. Kunstdocent Fransje Smit begeleidde het project.

Ik was er een ochtend bij en was geroerd door de openheid van zowel kinderen als ouderen. Geen verborgen agenda's, maar rechte lijnen in contact van mens tot mens. Ik schreef er zowel een sfeerverslag als een gedicht over en die staan ook in het boekje.
Prachtige foto's van de ontmoetingen, levendige teksten en treffend beeldmateriaal van het creatieve werk.

Wie het boek online wil bekijken, kan een verzoek mailen naar het Odensehuis Wageningen: post@odensehuisgelderland.nl 
Daar is ook informatie te krijgen over de verkoop van het boek in papieren vorm.
Meer informatie: https://odensehuisgelderland.nl/boekje-vrijheid-in-vriendschap/ 




Eerder blog over het vriendschapsproject in het Odensehuis Wageningen. Daarin staat ook mijn gedicht Vrienden vlechten.

maandag 15 juni 2020

De verre toekomst is nu

Ooit in een ver verleden - 1974 - betrad ik als meisje van 20 de arbeidsmarkt. Ik werd lerares Frans op een mavo in Tilburg.
Bij de eerste salarisafrekening keek ik ontsteld naar de melding Verwachte pensioendatum: februari 2019. Dat was ver in de volgende eeuw!

En morgen is het al zo ver!
Later zelfs, de pensioendatum is in de tussentijd nog met 1 jaar en 4 maanden opgeschoven.
Ruim 40 jaar heb ik gewerkt, in het onderwijs, de journalistiek, als schrijver en altijd met plezier.
In goede gezondheid je pensioen halen, het is niet vanzelfsprekend en ik ben er zeer dankbaar voor.

Als ik in loondienst was, zou ik waarschijnlijk ook echt moeten stoppen met werken. Maar voor mij verandert er na morgen niets. Althans, zo lang ik dat zelf niet wil of vanwege gezondheid gedwongen word.
Sinds 1997 ben ik zelfstandig ondernemer. Ik ben schrijver, ik geef creatieve schrijfcursussen, zakelijke schrijftrainingen en ik treed op. Daar ga ik voorlopig gewoon mee door, want ik vind dat allemaal veel te leuk om te stoppen. 
Toch ga ik scherpere keuzes maken. De arrogantie van de jeugd is al lang voorbij, ook mijn tijd is begrensd.

Een minder volle agenda en zeker geen gedoe, geneuzel, vergaderen, daar ben ik te oud en te ongeduldig voor en daarvoor is mijn energie me te kostbaar.
Schrijven, - mijn core business, daarvoor stapte ik in 1997 immers uit de journalistiek - daar wil ik veel meer tijd aan besteden.
Dat zal lezers van dit blog bekend voorkomen, het is namelijk een terugkerend voornemen. Maar eens zal ik het toch echt serieus moeten nemen, want anders vervliegt de tijd, zoals de afgelopen tientallen jaren ook verbijsterend snel voorbijgevlogen zijn.
Het is echter ook tijd om stil te staan, terug te kijken, te beschouwen, te leren en te ontdekken. Genieten van mensen om me heen en alle mooie dingen van het leven.
Van alles wat er nu is.

zondag 7 juni 2020

Elsa Triolet

Ooit, lang geleden - 45 jaar geleden om precies te zijn - wilde ik een studie maken van de Franse schrijfster Elsa Triolet.
Ik had de studie Frans M.O.-A afgerond en gaf les op een mavo. Met M.O.-B verder gaan trok me niet, maar ik wilde me wel verdiepen in de literatuur van deze prachtige taal.
Elsa Triolet sprak me aan, hoewel ik haar werk nauwelijks kende. Zij was ook niet zo bekend, stond in de schaduw van haar man Louis Aragon. Hij schreef gedichten over haar, zoals 'Les yeux d' Elsa'. Zijn gedichten zijn als chanson onsterfelijk gemaakt door Jean Ferrat, maar dat terzijde.
Misschien was juist die relatieve onbekendheid een drijfveer om meer van haar te willen weten. En wellicht kon ik ervoor zorgen dat meer mensen kennis met haar maakten.


Ik ging vaak naar de bibliotheek in Tilburg, waar ik toen woonde, en zat er uren materiaal over de schrijfster te verzamelen en te bestuderen. Let wel, het was het pré-internettijdperk. Kopiëren was mogelijk, maar het meeste schreef ik gewoon over. De map met dat materiaal heb ik door al mijn verhuizingen heen bewaard.
Het boek 'Bonsoir Thérèse' las ik als eerste en die positieve verrassing droeg zeker bij aan mijn voornemen om me te verdiepen in Elsa Triolet. Dit schreef ik na het lezen van de proloog: "Veel fantasie, beeldvol taalgebruik, veel humor."
Misschien kan ik hier al lezen wat ik zelf later als lezer, als schrijver en als mens belangrijk zou vinden.
Daarna las ik 'Luna-Park'. Ook kocht ik andere boeken van haar, zoals 'Le cheval roux', waarvan het onderwerp me mateloos intrigeerde. Toch kwam ik destijds niet verder dan bladzijde 60, want het leven kwam er tussendoor en mijn project-Elsa Triolet viel stil.
Mijn werk in het onderwijs, verhuizing met ingrijpende verbouwing plus huwelijk, en de studie Nederlands waar ik aan begon.
Ooit zou ik de draad weer oppakken en al haar boeken lezen.
Er was blijkbaar een corona lockdown voor nodig om in mijn boekenkast mijn oog te laten vallen op dit project. Nee hoor, het is geen project meer. Geen doel. Iedereen die iets wil weten over Elsa Triolet kan dat makkelijk vinden op internet. Er zijn inmiddels mensen op haar en haar werk afgestudeerd, misschien zelfs gepromoveerd.

Toch wil ik de aandacht hier op haar richten, want zij heeft ons ook in deze tijd, misschien juist in deze tijd, wel wat te zeggen. Haar boek 'Le cheval roux' (1953) althans. Ik las het boek van 500 bladzijden onlangs binnen een week uit. Ik koos dit boek als eerste uit de stapel, want het gegeven was me blijven aantrekken: vrouw komt bij bewustzijn in een vernietigde wereld na een atoomaanval en is zwaar verminkt. Even denkt ze alleen over te zijn, maar er blijkt ook nog een man te zijn, net zo mismaakt, elkaars gelijke. 
Ha, Adam en Eva, denk ik als lezer, en de wereld begint opnieuw.
Zal dat een betere wereld worden? In die zin past het boek in de literatuur die in deze coronatijd een revival beleeft, zoals De pest van Albert Camus en De stad der blinden van José Saramago.
Samen gaan ze op zoek naar mensen en resten van beschaving. Die zijn er. Ze stuiten op meedogenloze egocentrische mensen, maar ook op toonbeelden van omzien naar elkaar, van angst en durf, van wanhoop en veerkracht. Precies zoals in elke samenleving.
Hoewel het boek tegen het eind wat rafelig wordt in het plot, was ik verrukt over mijn ontdekking van destijds. Ik had het goed gezien: Elsa Triolet verdient meer aandacht. Zij was nota bene de eerste Franse schrijfster die de prestigieuze Prix Goncourt won. Onbegrijpelijk en jammer dat haar werk nooit in het Nederlands is vertaald en uitgegeven.
Gelukkig heb ik nog een aantal ongelezen boeken van haar in mijn boekenkast. Niet voor een project maar voor mijn eigen leesplezier.

vrijdag 15 mei 2020

42 dingen - opening online tentoonstelling

Kunstenaars met hun voorwerp 9 mrt (Foto: Manja Mekking)
Eindelijk gaat het gebeuren: vanavond 15 mei om 20 uur gaat de Expo 42 dingen open!
Anders dan gepland deze avond geen live presentatie door de kunstenaars in de bibliotheek van Wageningen. Maar op dat tijdstip begint wel de online expositie en die is voorlopig nog zonder einddatum.

Op 9 maart kregen ruim 40 kunstenaars in de bblthk een voorwerp uit Doos 42 die het Museum aan de Stroom in Antwerpen voor zijn 'Upcycle-project' beschikbaar stelde uit de nalatenschap van denker Jaap Kruithof.
Zij gingen ermee aan de slag om er een kunstwerk van te maken. Het project is een samenwerking van Petra Sips met ons collectief Schrijversharten.

Ik heb de afgelopen weken van een aantal kunstenaars hun 'work in progress' gezien. Het maakte me blij om te zien hoe gedreven zij bezig waren met alledaagse en soms onbenullige voorwerpen. Zij filmden, schilderden, fotografeerden, zaagden en worstelden met hun voorwerp, soms tot brekens toe.
En zojuist heb ik, achter de schermen, het resultaat gezien. Prachtig!
Zoveel verschillende uitingsvormen, disciplines, stijlen. Serieus, ingetogen en hilarisch.
Het is misschien wel een van de eerste corona-tentoonstellingen, althans met  een aantal werken die ontegenzeglijk beïnvloed zijn door deze coronatijd.

Vanaf 15 mei 2020 om 20.00 uur is de online expo 42 dingen te zien via:

https://nl.padlet.com/Schrijversharten/Expo42dingen

Van harte welkom op onze tentoonstelling 42 dingen!
Kijk rond en reageer eventueel in het gastenboek.

Blog over 9 maart: Wat zat er in de doos van Kruithof?

woensdag 6 mei 2020

Odensehuis Thuis

Het Odensehuis in Wageningen is al een aantal weken dicht vanwege de coronamaatregelen. Voor ons allemaal hebben die beperkingen gevolgen, maar zeker voor de deelnemers van het Odensehuis.
Zij hebben beginnende dementie of andere geheugenproblemen en voor hen is de dagbesteding een of meer dagen per week belangrijk. Ook hun mantelzorgers worden daardoor ondersteund.
Zelf ben ik al ruim een jaar vakdocent voor het Odensehuis en enkele keren per maand geef ik er workshops Werken met taal. Ik schreef eerder dit blog over het Odensehuis, een bijzondere plek.

In deze moeilijke tijd houden het geweldige team van het Odensehuis en de gemotiveerde vrijwilligers op uiteenlopende manieren toch contact met de deelnemers.

Het Odensehuis heeft ervoor gezorgd dat er nu ook video's zijn voor de deelnemers thuis.
Bewegen met Nick Hiemstra, Muziek met Anneke Rot, Zingen met Henk Laméris. Ook treedt het koor Bedside Singers op. Die video's zijn  te zien via het YouTube kanaal van het Odensehuis Wageningen. Er komen telkens nieuwe afleveringen.

Speciaal voor de mensen thuis heb ik programma's bedacht waarvan er inmiddels 4 zijn opgenomen: Verhalen met Annie. Twee daarvan staan nu online.
In mijn workshops schrijven de deelnemers ook, we spelen met taal en we wisselen ervaringen uit. Die interactie is er niet in deze vorm, maar wel zijn er de verhalen. Aan de hand van foto's, herinneringen, kunst en gedichten. Ook lees ik voor uit boeken, uit De kleine prins bijvoorbeeld. En werk van Toon Tellegen, die mij voor dit doel speciaal toestemming gaf. Elke aflevering duurt ongeveer een half uur.

Het was fijn om even terug te zijn in het Odensehuis voor de opnamen, maar het was er o zo vreemd zonder de vertrouwde bezoekers.
Ik kijk uit naar de dag dat we elkaar weer in de ogen kijken en echt verhalen kunnen uitwisselen.

Website Odensehuis Wageningen

woensdag 29 april 2020

Schrijven in tijden van corona


Een zee van tijd om te schrijven, daar verlangde ik al maanden hartstochtelijk naar. Onverwacht in de schoot geworpen, ruim zes weken nu al. Leeg geveegde agenda en wat doe ik?

Niet schrijven in elk geval. Toch gaat het goed met me, ik voel me gezond en mijn dagen rijgen zich ontspannen aaneen.

Ben ik bang te verzuipen in die zee van schrijftijd? Niets om over te schrijven? Over corona schrijven en wat het met ons, met mij, doet, daar heb ik geen zin in. Commercieel gezien – al was dat nooit een uitgangspunt voor mijn schrijfkeuzes - lijkt het me ook niet handig.
Wanneer straks al die boeken en gedichten op de markt komen, heeft toch niemand meer zin om erover te lezen. Met lezen wil ik mijn gezichtsveld verruimen, lezen over andere ervaringen en wereldbeelden. Nu zitten we, hoe totaal verschillend ook in ernst van lijden, allemaal in dezelfde schuit.

Ideeën heb ik genoeg maar ik word moe bij de gedachte dat ik mijn dikke map met ideeën moet doorakkeren. Dat is niets nieuws overigens. Meestal begin ik aan een nieuw boek door een vers idee. Die hele map is een vangnet voor als ik wil schrijven en er zou zich geen idee aandienen.

Ik heb zelfs de luxe dat ik al geruime tijd met twee boeken bezig was. Een thriller voor volwassenen (eindelijk weer een AnneWinkels-boek) en een autobiografisch boek over geloven in de katholieke traditie van drie generaties. Verrassend genoeg delen beide boeken een actueel rood draadje: de tegenstelling tussen vrijheid en ‘opgesloten zijn’. Motivatie genoeg, zou je denken, om lekker in de beslotenheid van mijn huis verder te schrijven.


Er zijn bovendien nog enkele andere schrijfprojecten die wachten op uitvoering. Leuke en gevarieerde projecten ook. Wat weerhoudt me dan? Omdat ik niet kan kiezen? Of omdat ik vind dat het dan wel echt goed moet worden en zo wordt de druk te groot? Alle omstandigheden om te schrijven zijn immers ideaal. Tijd, rust, weinig afleiding.

Of is de zee van tijd te groot? Wie weet hoe lang dit gaat duren. Dan komt er nog tijd genoeg om te schrijven. Corona volente.

Niet alleen schrijftijd in overvloed, maar ook tijd voor zelfreflectie. Altijd zinvol. In deze vreemde weken lukt het me echter niet om mezelf goed te lezen. Een vat vol tegenstrijdigheden, nog meer dan anders. Voldoende werk aan de winkel dus. Waar wacht ik op?

vrijdag 24 april 2020

Vrijheid geef je door - het boek

'Vrijheid geef je door. 75 jaar herdenken en vieren in Wageningen'. Het boek is net verschenen en geboeid lees ik over wat ik al wist en vooral alles wat ik nog niet wist.
Ik woon inmiddels 27 jaar in Wageningen, Stad der Bevrijding en bijna alle 4 en 5 mei's maakte ik hier sindsdien mee.
In de verhalen en de vele foto's komt het verleden tot leven, maar er is ook veel aandacht voor het heden en de toekomst. Een greep uit de onderwerpen: capitulatie, hotel De Wereld, festivals, symposia, het ontsteken van het bevrijdingsvuur en de estafettelopers uit het hele land die het naar hun woonplaats brengen. Grote afwisseling, gedegen en toch zeer leesbaar geschreven.

Herdenken en vieren is ook nog van deze tijd. Misschien meer dan ooit, stilstaan bij wat vrijheid betekent.
Het boek is tot stand gekomen dankzij de belangeloze inzet en samenwerking van redactie en auteurs.
Veel mensen waren bereid om met hen in gesprek te gaan over hun ervaringen en hun kennis te delen. Geen onderwerp wordt uit de weg gegaan en ook controverses komen ter sprake.

Zelf schreef ik het hoofdstuk over de betrokkenheid van kinderen en jongeren bij herdenken en vieren. Vele uren archiefonderzoek en gesprekken met mensen over activiteiten in het verleden.
Maar ook schrijf ik over projecten in deze tijd zoals Oorlog in je buurt en de indrukwekkende jaarlijkse ceremonies van de basisschoolleerlingen bij de monumenten in de stad die hun scholen hebben geadopteerd. Dat je het besef en het belang van vrijheid doorgeeft aan de nieuwe generaties is daar tastbaar.
Ik ben blij en trots dat ik een bijdrage heb kunnen leveren aan dit prachtige boek. Dit jubileumjaar zou voor Wageningen extra bijzonder worden. Op 20 februari begon Wageningen al de 75 dagen tot 5 mei af te tellen met veel activiteiten. Dit speciale programma is door de coronabeperkingen abrupt tot stilstand gekomen. Maar volgend jaar herdenken en vieren we misschien nog wel intenser. 

Gelukkig is het boek wel doorgegaan en ik zal het de komende weken nog vaak ter hand nemen.
Bovendien wappert deze weken bij mij, evenals bij veel andere woningen in Wageningen, de speciale bevrijdingsvlag.

Het boek 'Vrijheid geef je door' is te koop of te bestellen bij de boekhandel.

Wageningen 4 en 5 mei




vrijdag 20 maart 2020

Wat zat er in de doos van Kruithof?

Verwachtingsvol keken zo'n 40 kunstenaars toe hoe Laurens van der Zee met een betonschaar de ketting doorknipte rondom de doos van Kruithof. Uit die doos haalde Martijn Adelmund, geblinddoekt, stuk voor stuk 42 dingen uit doos 42 van de nalatenschap van de Vlaamse dwarsdenker Jaap Kruithof. Het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen stelde 80 van de 160 dozen beschikbaar aan kunstenaars om de voorwerpen te transformeren in een kunstproject.

Petra Sips zocht de combinatie met Schrijversharten (Martijn Adelmund, Laurens van der Zee en ik) en wij kregen als enige in Nederland een doos van Kruithof.
Tijdens de Boekenweek op 9 maart bij de literaire avond Rebellen en dwarsdenkers van de bibliotheek in Wageningen kwamen kunstenaars en publiek samen voor de onthulling van de voorwerpen. Ook wij van de organisatie wisten niet wat er in de doos zat. Dat wilden we overigens ook niet weten. Die vraag hield het namelijk voor ons ook spannend.
Volgens opgave van het MAS was het een bulk van 42 voorwerpen. Van tevoren hadden zich in korte tijd meer dan 40 kunstenaars aangemeld, in uiteenlopende disciplines zoals beeldende kunst, schrijven, muziek, fotografie. Er ontstond zelfs een wachtlijst.

De kunstenaar kreeg het voorwerp door Petra Sips aangereikt op een rood fluwelen kussentje. De een keek opgetogen als een kind, de ander trok een gezicht dat leek uit te drukken: wat moet ik daar in hemelsnaam mee?
Dat scherpt juist de creativiteit van de kunstenaar, lijkt mij.
Hoewel, nu zit ik zelf ook met zo'n onbestemd ding. Een wat onbeholpen gekleid bakje in brakke kleuren.
Wat me wel intrigeert, is het knopje op het dekseltje dat is afgebroken. Waar is het ontbrekende deel? Bewaarde Kruithof het juist omdat het gehavend was?


De filosoof en politicoloog Jaap Kruithof had in zijn huis een groot museum. Zijn collectie bestond uit duizenden voorwerpen die vaak alledaags zijn. Hij klaagde al lang geleden onze wegwerpmaatschappij aan.
Ik vind het een ontroerende gedachte dat de man zich ontfermde over wat anderen achteloos weggooiden. Hij moet ook een zekere schoonheid gezien hebben in de vaasjes, potjes, kleerhanger, poppetjes, ruitercap.
De 42 dingen krijgen de komende weken ook nog eens aandacht van de kunstenaars. Weggooien mag niet (tenzij dat deel uitmaakt van hun project), maar ze mogen het vervormen, opnemen in een nieuw werk of als inspiratiebron laten dienen.


Het resultaat is te zien tijdens de presentatie op 15 mei 's avonds in de bibliotheek van Wageningen. Dan vindt een openbare salon plaats van het Platform Beroepskunstenaars Wageningen waarvan we met een aantal deelnemers lid zijn.
Ook brengen we verslag van het project uit aan het museum MAS.

Foto's: Anneke Rot

Eerder blog Dwarsdenkers en 42 dingen

Museum MAS over project Kruithof: https://www.mas.be/nl/kruithof



donderdag 12 maart 2020

Pakje Kunst nu ook in Wageningen

Pakje Kunst bestaat sinds deze week ook in Wageningen. Voor 4 euro haal je een uniek kunstwerk uit de automaat. Ruim 20 kunstenaars uit de regio Wageningen doen mee aan het project. Ook van mij zitten er pakjes in de automaat.
Pakje Kunst is het initiatief van kunstenaar Ro-Nalt Schrauwen uit Tilburg die samenwerkt met regiobeheerders in het hele land.
Op dit moment staan er al 45 automaten in 33 plaatsen.
De Wageningse automaat staat bij antiquariaat De Beschte, Bergstraat 22 en is tijdens openingstijden bereikbaar. De deelnemers van wie werk in de automaat zit, staan op deze pagina van website Pakje Kunst



Meteen bij de onthulling op 7 maart trok ik natuurlijk ook een Pakje Kunst uit de automaat. Het was werk van Birgit Pedersen, initiatiefnemer van dit project in Wageningen. Een prachtige leporello van Vlieland.
Ik was er extra blij mee omdat ik al eerder een grotere leporello van Birgit kocht.






Pakje Kunst is leuk om te krijgen en om te geven. Als aardigheid of als verzamelobject.


Wageningen heeft er weer een streekproduct bij.
Een soort verrassingsei maar dan mooier! Leuk ook om op deze manier kennis te maken met de uiteenlopende kunstenaars in onze regio.
Tot slot nog een zakelijke tip. Hoewel de lente nog moet beginnen en december ver weg is: Pakje Kunst doet het ook goed in een kerstpakket.

dinsdag 10 maart 2020

Vrienden vlechten in het Odensehuis

Vriendschap in vrijheid, een mooi project in het Odensehuis in Wageningen waar ik vorige week mocht meekijken. Leerlingen van groep 4 van de H.J. Piekschool werkten een ochtend samen met de deelnemers, vaste bezoekers van het Odensehuis. Het project maakt deel uit van het Kunstmenu in Wageningen waar dit jaar extra aandacht is voor 75 jaar bevrijding. Vandaar ook het thema.
Deelnemers hebben beginnende dementie en komen in het Odensehuis voor dagbesteding. Zelf werk ik er sinds een jaar enkele malen per maand als vakdocent Werken met taal. Ik schreef er al eerder over op dit weblog: Odensehuis Wageningen, een bijzondere plek 
Bij de kennismaking gingen de leerlingen in gesprek met de deelnemers. Bijzondere vragen soms en minstens zo bijzondere antwoorden. Belangstelling over en weer, open en zonder vooroordelen.

Daarna gingen ze onder leiding van kunstenaar Fransje Smit gezamenlijk aan het werk: maak het gezicht van een vriend. Dat deden ze met materialen als wilgentakken, wol, draad en knoopjes.
Geweldig om te zien hoe levendig en geconcentreerd die samenwerking ging.
Aan het slot presenteerden de leerlingen het gezicht van de vrienden en die werken werden in een vriendenboom gehangen.
Ook eerder al kwamen schoolklassen voor Vriendschap in vrijheid naar het Odensehuis. In de komende maanden komt er nog een tentoonstelling over dit prachtige project.

Mijn impressie gaf ik vorm in het volgende gedicht:


vrienden vlechten



een rondgebogen wilgentwijg
soepel als de kinderen
dubbelgevouwen op hun stoel
stramme ledematen zoeken
schuifelend steun
een moment hoekig wachten


tot de eerste vraag
waar geen kwaad in schuilt
en elk antwoord goed is
niets is raar
ze begrijpen elkaar
zonder woorden zelfs


heldere ogen
gave gezichten
stralen het leven in
milde ogen in rimpels
kijken terug en
zien vooral ook vandaag


zachtheid van pluizige wol
felle kleuren van de jeugd
vinden en vlechten
elkaar in vriendschap

Annie van Gansewinkel


Website Odensehuis Wageningen





maandag 2 maart 2020

Pingping en de overvloed aan boeken

Er zijn veel boeken. Te veel, denk ik wel eens in een zwak moment wanneer ik in een boekwinkel ben of op een enorme boekenbeurs.
Alleen al in Nederland verschijnen er elk jaar 30.000 (!) nieuwe boektitels. In het Centraal Boekhuis in Culemborg waar ik ooit was, besefte ik met pijn dat veel van die boeken nooit een lezer bereiken of ongelezen weggaan en uiteindelijk tot papierpulp worden vermalen. Grondstof voor nieuwe boeken, dat dan weer wel.
Wat heb ik daar als schrijver nog aan toe te voegen, vraag ik me wel eens op een wanhopig moment af. Maar zodra ik achter mijn schrijftafel zit, denk ik: En toch …
Laat duizend bloemen bloeien, roep ik vervolgens monter.
Wat voor boeken geldt, gaat zeker op voor spullen. We komen om in de spullen, terwijl ik vorig jaar bij mijn verhuizing merkte hoe ik opknapte van opruimen. Misschien hoort dat ook bij ouder worden, wat dichter bij de kern komen, me ontdoen van ballast en meer genieten van wat overblijft.
De thema's in Pingping, het nieuwe boek van Mariët Meester sluiten aan bij mijn al dan niet geslaagde pogingen bewuster om te gaan met geld en goederen. Onze jacht op geld en spullen die niet leidt tot een mooier leven of een betere wereld, nog afgezien van enerzijds uitputting van hulpbronnen en anderzijds vergroting van de afvalberg.
Ik heb het boek met genoegen gelezen. Mariët schetst levendig haar personages die tegengestelde doelen nastreven in het leven en in die verschillen komen ze elkaar en zichzelf tegen. En wat een prachtig omslag van Jaap de Ruig.

Voor dit nieuwe boek heeft Mariët Meester zich aan een bijzonder uitgeefexperiment gewaagd. Ze brengt het boek deze keer uit bij de nieuwe uitgeverij Caprae, waarvan ze mede-oprichter is. Als schrijver wil je graag een zo groot mogelijke oplage en liefst nog vele herdrukken.
Maar Mariët doet het deze keer anders, in de geest van haar boek. Een kwalitatief mooie uitgave, harde kaft mét leeslint en in een beperkte oplage van 1000 exemplaren. Die zijn dan allemaal voorzien van handtekening en genummerd. Het vogeltje op de gesigneerde pagina is met de hand ingekleurd. Wanneer alle exemplaren op zijn, komt er alleen nog een uitgave als e-boek. 

Zo'n bijzonder boek houdt zijn waarde en wordt zelfs meer waard, is haar gedachte.
Ironisch misschien dat in dat geval de marktwerking van vraag en aanbod gaat gelden. Een liberale, kapitalistische wet, die haaks staat op de ideeën van de hoofdpersonen uit het boek. Hopelijk wordt het geen hebbeding en drijft het de prijs niet op maar wordt het in aandacht gekoesterd. Mooi uitgevoerde boeken dreigen toch al iets elitairs te krijgen.
Gelukkig zijn er ook nog de bibliotheken die dit boek voor hun lezers bereikbaar kunnen houden.

Website Mariët Meester

Essay van Mariët Meester in NRC: Hoe je met weinig geld heel rijk kan zijn