Van 31 augustus tot 8 september is de Week van het Schrijven met schrijfactiviteiten in het hele land. Elke dag schrijf ik een blog over mijn schrijfervaringen. Met tips.
 |
| Week van het Schrijven (6) |
Het ligt niet voor de hand dat ík een blog schrijf over ritme. Ritme en ik staan namelijk al mijn hele leven op gespannen voet met elkaar. Ik heb geen gevoel voor ritme. Dansles veroorzaakte een bescheiden jeugdtrauma. Om gitaarles te kunnen nemen moest ik ook een jaar muziektheorie doen en een wezenlijk onderdeel daarvan was ritme tikken. Het eind van het liedje was dat ik, uit de maat geraakt, nog maar een simpel ritme bonkte en niet met rechter- en linkerhand een duidelijk onderscheiden subtiel ritme produceerde. Na gitaarles begon ik aan een voor mij nog moeilijker instrument, accordeon. Oog-handcoördinatie, links-rechtscoördinatie én ritme. Vreemd genoeg had ik met de Ierse 6/8 maat weinig moeite. Misschien omdat die aan mijn hart gebakken zat? Accordeon speelde ik trouwens jarenlang met veel toewijding ondanks mijn matige aanleg. Plezier is alles.
Waarom nou zo'n uitweiding over muziek, alleen maar om mijn eerste zin te illustreren: wat heb ík nou voor verstandigs te melden over ritme?
Alles is ritme, zou ritme moeten hebben, dit blog ook. Ik weet nu al dat het in dit stuk niet volledig lukt. Op de omvang van dit blog heeft het muziekuitstapje namelijk een te groot aandeel genomen. Ritme in teksten gaat immers niet alleen over het ritme per zin, maar over het hele stuk gezien. De lezer meenemen in een ritme van spanning en ontspanning bijvoorbeeld, van beeldspraak en feitelijkheid, van dialoog en beschrijving en gebeurtenis.
Ik heb het idee dat ik dat macro-ritme inmiddels onbewust aardig aanbreng in mijn boeken. Soms stokt het schrijven en dat zijn voor de revisie later interessante plekken om nog eens te bekijken.
Ritme is een van de aspecten van stijl, en stijl is belangrijk voor een verhaal, maar wel moeilijk te vatten. Ook bv. woordkeuze, beeldspraak, klanken, en zinsbouw vallen daar onder. In mijn blog 'Herherherschrijven' schreef ik al dat er oneindig veel variabelen zijn met onnoemelijk veel kansen op ontsporen en miskleunen. Per zin alleen al.
De afgelopen jaren kreeg ik steeds meer aspecten van het schrijven onder de knie. Zo lukt het tegenwoordig meestal vanzelf korte en lange zinnen af te wisselen en dat leest ook veel aangenamer dan de korte zinnen die ik vroeger voornamelijk schreef. Ik kom nu aan lastiger leerpunten toe zoals ritme.
Daarom kan ik tegenwoordig veel langer bezig zijn met bijvoorbeeld de woordvolgorde in een zin. Een woord verplaatsen, hardop lezen, terugplaatsen en uiteindelijk weggooien. Het luistert zo nauw.
Het slechte nieuws: schrijven wordt beslist niet gemakkelijker naarmate ik meer ervaring heb. Het goede nieuws: de kans op betere boeken wordt wel groter. Daar doe ik het voor!
Besteed jij bewust aandacht aan ritme in je verhaal? Hoe doe je dat dan?
Tips
* Thomas Verbogt heeft een lezenswaardig boek schreven voor de Schrijfbibliotheek-serie van Uitg. Augustus: 'Schrijven is ritme'. Daarin beschouwt hij ritme ook in het totaal van een boek, bijvoorbeeld ritme van personages, dialogen, van de vertelling, van het slot.
* hardop lezen helpt mij vaak. Waar ik haper, zit iets niet lekker.
* kies uit je verhaal enkele zinnen. Bekijk welke woordvolgordes mogelijk zijn in die zin. Hussel, varieer en weeg de verschillen af.
* vrijdag 6 september houd ik als Schrijfdokter digitaal spreekuur. Je kunt de eerste bladzijde van een verhaal aan me voorleggen.
Informatie over alle activiteiten in de Week van het Schrijven: http://www.weekvanhetschrijven.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten