Zoeë kalle vae

Zoeë kalle vae, en dao zeen vae gruuëts op.

(Zo praten wij, en daar zijn we trots op)
Dat geluid voerde gistermiddag de boventoon tijdens de presentatie in Weert van de nieuwe Weertse woordenlijst: Zoeë kalle vae.
Het is een lijvig boek geworden van bijna 500 pagina's, dat Jan Feijen, met hulp van dialectkenners en -sprekers, tot stand heeft gebracht.
Er was behoefte aan een nieuwe woordenlijst die zoveel mogelijk aansluit bij het courante dialectgebruik in de 21e eeuw en de officiële Veldeke-spelling voor het Limburgs.

Veldeke Krînk Wieërt, die dit jaar het 35-jarig bestaan viert, heeft het boek uitgebracht en in de voorintekening werden er al honderden boeken besteld. De foyer in De Munt in Weert was gisteren dan ook goed gevuld. Meermalen kwam ter sprake dat de dialectvereniging graag meer jongeren wil aanspreken. Toen ik lang geleden lid werd, was ik een van de jongsten en ook nu hoor ik nog lang niet bij de oudsten.
Toch waren er gelukkig ook jongeren aanwezig. Ik raakte in gesprek met twee jonge mannen die beiden hun bestelde boek kwamen ophalen. Wat ik al eerder had gehoord, bevestigden zij: de jeugd sms't, mailt en whatsappt in het dialect. Dat is mooi, zo blijft onze moedertaal levend én jong.
Natuurlijk zal dat niet allemaal volgens de spellingregels gaan en natuurlijk ontstaan er soms vernederlandste dialectwoorden. Maar dat is nu eenmaal taalontwikkeling.
Wanneer we krampachtig proberen de oude woorden te conserveren, worden ze museumstukken en verliezen we ze juist. Toch ben ik blij dat de smaerling (merel), rienastel (schoenveter) en het muuëletêntje (lieveheersbeestje) ook nog in de nieuwe woordenlijst staan.
Veldeke Weert heeft een mooie traditie in boekuitgaven. Naast taalboeken met bijvoorbeeld uitdrukkingen en gezegden kwamen er ook boeken met (kinder)verhalen en gedichten uit.

Zoeë kalle vae heeft al twee voorlopers gehad, die beide snel uitverkocht waren: in 1983 het losbladige Weertlands Woordenboek en in 1998 De Weertlandse dialecten.
Ze laten de enorme rijkdom zien van de dialecten van Weert en omstreken. Maar met al zijn extra klanken en tweeklanken is het ook geen gemakkelijke taal om te lezen en te schrijven. Veldeke Weert organiseert daarom al jaren met succes cursussen Laeze en schriêve. Dit najaar krijgt de 100e deelnemer het certificaat.
De succesvolle declamatiewedstrijden voor de jeugd waar we gisteren ook mooie staaltjes van zagen en hoorden, zijn Weertlands hoop voor de toekomst.

Veldeke - kring Weert