Raarhoek

Het boek Raarhoek van Miek Smilde kwam door mijn bezoek aan Het Dolhuys sterk terug in mijn herinnering. Dat kwam niet alleen doordat het omslag van haar boek een foto is van Christopher Payne die ook op de tentoonstelling hangt.
Ik was heel geboeid door het boek dat ik in december las, omdat het een sterke mix is van documentaire, sfeerverslag en interviews.
De journalist en schrijver is de dochter van Jan Smilde, die tussen 1974 en 1986 directeur-geneesheer was van Franciscushof, een psychiatrische instelling in Raarhoek bij Raalte.
In 2008 werd begonnen met de sloop van het complex en de laatste patiënten verhuisden naar kleinere voorzieningen, meer tussen de 'gewone' mensen.
Miek Smilde interviewde in die periode behalve psychiaters en andere hulpverleners ook die bewoners. Sommigen van hen verhuisden na tientallen jaren 'inrichting' naar de grote buitenwereld. Ik begrijp door hun verhaal een heel klein beetje van de ontreddering en het onbeschermde gevoel.
Ik lees ook de onmacht van hulpverleners en ik begrijp dat sommige mensen niet te redden zijn. Dat moet hard zijn als je van het helpen van mensen je beroep hebt gemaakt.
In het boek weerklinkt de aanklacht van werkers in de zorg over de veranderde inzichten waarbij bureaucratie, protocollen en krimpende budgetten de dienst uitmaken. 'Meten is weten' lijkt tot wet verheven en dat staat vaak op gespannen voet met gezond verstand, menselijke maat en intuïtief handelen.
Wat Miek Smilde met haar boek voor mij duidelijk maakt, is de onmacht en wanhoop soms waar zowel psychiatrische patiënten als hulpverleners in zitten.
Maar gelukkig laat ze ook zien hoe - aandoenlijk en onbeholpen vaak - de meeste mensen toch tegen de storm in hun best doen om vooruit te komen en iets van het leven te maken.