Thuis en het Roland Holsthuis

In 2009 en 2010 bracht ik een maand door in het schrijvershuis van Roland Holst in Bergen.
Het was heel anders dan mijn thuis in Wageningen. Dat is misschien ook wel een van de redenen dat ik graag werk in een schrijvershuis. Los van de comfortabele en vertrouwde omgeving kom ik tot nieuwe ideeën en werkwijzen.
Het Roland Holsthuis neemt in mijn schrijfverblijven een bijzondere plek in. De kleine villa aan de Nesdijk geeft zich niet heel gemakkelijk gewonnen. Er zweeft nog altijd iets rond van de illustere gasten die Adriaan Roland Holst ontving, de somberte waar hij soms aan leed, en daarna al die schrijvers die elkaar opvolgden sinds het Letterenfonds het huis tot schrijvershuis bestemde. Er is genoten, maar er is ook veel gezwoegd in dat huis. En zelf deed ik dat ook. Je hebt immers maar een maand, dus er moet gewerkt worden.

Het is geen geruststellend huis, het heeft ook wel iets spartaans. De steile trap, de zware deuren, en dan die wonderlijke spiegel in de slaapkamer. Ik weet niet of hij er nog steeds is. Maar er wás iets met die verweerde spiegel.
Tot mijn verbazing lees ik er niets over in het boek 'Thuis' van Pieter Hoexum, dat onlangs verscheen. Hij verbleef ook meerdere malen in het Roland Holsthuis. Het staat zelfs centraal in dit boek met als ondertitel 'Filosofische verkenningen van het alledaagse'.
Omdat ik het huis ken, was het zeker interessant om te lezen. Maar ook om met Pieter Hoexum te verkennen wat nu een thuis-gevoel is.
Onder het lezen opende ik de achterdeur, die eigenlijk voordeur is, liep ik allengs zekerder over de steile trap, stond ik weer in de royale badkamer met de beschutte douche. Zag ik weer de briefjes van  een zorgzame beheerdershand. De spiegeling van de terrasdeuren. Voelde ik opnieuw het soms wat unheimische gevoel 's avonds in mijn eentje in dat huis met zoveel historie.
Ik voelde me er thuis en ook weer niet. En dat is mooi, want anders had ik net zo goed thuis kunnen blijven.
Met al die herinneringen in mijn achterhoofd heb ik 'Thuis' van Pieter Hoexum gelezen. In zijn onderzoek naar het begrip Thuis komt hij niet tot een definitief antwoord - gelukkig maar -, zijn zoektocht is al interessant.
In een van de pogingen tot definitie slaat Hoexum de plank mis: 'Home is waar de wifi mij herkent' (illustratie p.104). Maar de wifi herkent mij ook bij vrienden en familie, zelfs in hotels  en al die andere plekken waar ik ooit gebruik maakte van de huiswifi.
Al met al was het leuk om dit boek te lezen. Zelf was ik de afgelopen tijd bezig met mijn kinderboek (10+) over heimwee, een pendant van thuis. Deze maand verschijnt 'Op reis met heimwee' bij uitgeverij De Eenhoorn.


Een van de blogs die ik schreef over het Roland Holst Huis

Festival Veenhuizen

Wat was het weer geweldig: Festival Veenhuizen. Niet zomaar een klassiek muziekfestival. Je krijgt er de sfeer en de aansprekende panden van dit bijzondere gevangenisdorp bij, met gisteren als bonus stralend weer. Dat maakte het fietsen van de ene naar de andere locatie extra feestelijk.

Past. Smitslaan

Al vele jaren heeft Veenhuizen een bijzondere plek in mijn hart. Die betrokkenheid is alleen maar groter geworden sinds ik er in 2016 drie weken woonde en werkte in de pastorie, die toen schrijvershuis was. Gisteren moest ik natuurlijk ook nog even door de Pastoor Smitslaan fietsen, waar ik in die weken vaak doorheen wandelde. Zoete weemoed.



Veenhuizen is een dorp van contrasten. De twee gevangenissen Norgerhaven en Esserheem maken nog steeds deel uit van het dorpsgezicht. Maar ook veel andere panden bepalen het beeld van het dorp, waar vrijheid en opgesloten zijn sterk verbonden blijven. Dat voel ik vooral telkens als ik langs PI Esserheem fiets.

PI Esserheem

Klassieke muziek en verhalen staan centraal op het festival. Het was lastig kiezen. Het werd dit jaar: Cellist Leonard Besseling en verteller Nelle Raaphorst, in de cellengang van voormalige gevangenis De Rode Pannen.
Música Temprana speelde en zong oude muziek in de grote rk kerk. In 2016 was ik daar in mijn eentje en bekeek ik gefascineerd de kleurige plafondschildering die Gantzert maakte tijdens zijn periode van detentie.

Huijnen en Hopman op viool en accordeon, een niet voor de hand liggende combinatie. Tussendoor nog even bijpraten met collega Mariët Meester die ook deze keer weer literaire wandelingen op het kerkhof (het Vierde Gesticht) deed. Zij is geboren en getogen in Veenhuizen en schreef er meerdere boeken over. De mooie roman 'Hollands Siberië' bijvoorbeeld gaat over de pastorie en zijn bewoners, met name de pastoor. Mariët was destijds de initiatiefnemer en beheerder van het bezielde schrijvershuis dat helaas moest wijken voor antikraakbeheer.
En passant kreeg ik ook nog een vleug mee van de vrolijke muziek van Jong NBE dat een pop-up concert gaf in de Kunsttuin.
Tot slot van mijn festivaldag luisterde ik naar Caspar Vos (piano) en Mirjam van Hengel die een programma hadden over componist Frederic Mompou. Jammer genoeg had ik geen gelegenheid om nog bij het afsluitende avondconcert bij Coco Maria te zijn.

Veenhuizen is bijzonder en het Festival Veenhuizen past daar helemaal bij. Een ingetogen festival dat nog meer bekendheid verdient (maar zonder dat te veel bezoekers de sfeer aantasten). Als alles goed gaat, komt Veenhuizen met andere Koloniën van Weldadigheid volgend jaar op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Veenhuizen heeft met het Festival een extra troef. Erfgoed moet je levend houden.

Pastorie nu

Dat is nog een hele klus. Deze week kopte de Volkskrant nogal stoer dat Veenhuizen te koop staat, t.e.a.b. Dat was geen nieuws, want er wordt al lang gezocht naar een goede herbestemming voor al die panden die nu nog in het bezit zijn van de Rijksgebouwendienst.
Ik weet er alvast eentje: de pastorie kan een prachtig schrijvershuis worden. Voor mij en een aantal collega's heeft het zijn bestaansrecht al bewezen. Jezelf opsluiten om in vrijheid te schrijven. De paradox van Veenhuizen in literatuur vervat.
  

Tijdens de concerten binnen heb ik geen foto's gemaakt. Een mooie impressie mét foto's is te vinden op facebook van Festival Veenhuizen: Festival Veenhuizen op facebook

Blog over mijn schrijfverblijf in de pastorie van Veenhuizen

Op reis met heimwee

Het is de tijd van vakantie, en soms ook van heimwee. Over dat laatste hebben we het meestal niet. Volwassenen zelden is mijn ervaring, maar ook kinderen hebben een zekere schroom om erover te praten.
Heimwee bij vertrek en soms bijna net zo hard bij thuiskomst. Ik ken dat wankelmoedige, vooruit: ook romantische, gevoel van missen en verlangen. (Het helpt me trouwens als schrijver, maar dat tussen haakjes.)

Ik deed de test en ik ben geen heimweewrak, hoor. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik die test wel zelf heb bedacht. Hij staat in mijn nieuwe kinderboek Op reis met heimwee. Een boek vol verhalen, weetjes, tips ... In september verschijnt het bij uitgeverij De Eenhoorn.
Soms heb ik last van heimwee, maar het belemmert me niet om de deur uit te gaan en te reizen. Ik schreef al vaker over heimwee, bijvoorbeeld in mijn prentenboek Logeerbeer. Ook in mijn gedichten of boeken als Stoerewatjeskamp, Papa zonder grenzen en Zeezucht speelt heimwee een rol.
Maar nu is er een heel boek over heimwee. Met ervaringen, verzonnen verhalen en gedichten maar ook met informatieve stukken. Over heimwee vroeger en nu, over hondenheimwee en kattenheimwee en over wat je beter niet kunt zeggen tegen iemand met heimwee. Geen loodzwaar probleemboek maar een praktisch boek waarbij de heerlijk luchtige illustraties van Richard Verschraagen mij in elk geval laten lachen.

Vorige week heb ik de laatste controle van de tekstproeven gedaan voordat het boek naar de drukker ging. Het staat aangekondigd in de nieuwe catalogus (zie afbeelding hierboven) van De Eenhoorn en vanaf september is het te koop en te leen.

Toen ik de afgelopen jaren werkte aan het boek wist ik nog niet dat Reizen dit jaar het thema zou worden van de Kinderboekenweek. Voor de Schrijverscentrale heb ik aan de hand van dit boek een speciaal programma bedacht dat ik op scholen en in bibliotheken breng.
Mijn speciale Kinderboekenweekprogramma vind je hier op de site van de Schrijverscentrale. 

Website uitgeverij De Eenhoorn

Schrijfretraite in een kapel

Een schrijfretraite, dat werkt voor mij. Niet alleen in exotische oorden als Spanje of op Curaçao, maar ook gewoon in Nederland.
Mijn schrijfretraites in het Roland Holst Huis in Bergen waren geenszins exotisch maar wel op een bijzondere plek, evenals mijn intense weken in de pastorie van Veenhuizen. Daar lag ook de kiem voor het boek waar ik nu aan werk.

Ik kan thuis altijd goed schrijven. Tuin of balkon, ook prima. Maar bij een schrijfretraite zonder ik me even af uit het gewone leven. Geen afleiding tussendoor, geen praktische klusjes waarmee ik een gebrek aan concentratie kan maskeren.
Vorige week had ik een intensieve schrijfweek in de kapel van het voormalige klooster Sancta Maria in Renkum.
Collega's Raymonde van Santen en Betty van Gelder van het Platform Beroepskunstenaars Wageningen beheren die kapel tijdelijk en ze organiseren er tentoonstellingen. Het koor is per week te huur om te schrijven. 

Ik ben bezig met een non-fictieboek, een mix van bio- en autobiografie. De werktitel is 'Vrome vrouwen' en het startpunt is het leven van mijn oudtante die haar hele leven kloosterzuster was. Meer dan 40 jaar woonde en werkte ze in het katholieke bolwerk Rolduc in Kerkrade.

Vorige week maandag toog ik naar de kapel in Renkum met de aantekeningen die ik de afgelopen maanden heb gemaakt, onder meer van mijn verblijf van drie dagen in Rolduc. 
Om 9 uur installeerde ik mijn laptop op een schrijftafel boven op het koor. En meteen begon ik te tikken. Uit mijn herinneringen puttend, en af en toe mijn aantekeningen raadplegend. Meestal op een harde kruk, een enkele keer op een klapstoel, mét een kussen. De lunch: doorgaans kort en bruinbrood met kaas. Rond 4 uur 's middags klapte ik de laptop dicht en had ik weer een paar duizend woorden geschreven in opperste concentratie. Zo ging dat vijf dagen achter elkaar. 's Avonds vooral niets bijzonders op het programma en bijtijds naar bed om de volgende ochtend weer energiek mijn bed uit te springen.

Werkelijk uitzicht op buiten had ik niet. Daarvoor zaten de ramen te hoog. Maar achter het ronde venster zag ik het groen van de bomen en daarachter wist ik de wereld. Vaag zoefde het verkeer voorbij op de N225. Binnen heerste stilte.
Een leven in het ritme en de soberheid van het klooster. Ik realiseerde me wel terdege dat het goed was om na vijf dagen weer ten volle terug te keren in het leven. Je wordt er toch een beetje raar van, die eenzelvigheid en dat ingekeerde. Maar het past wel volledig bij het onderwerp van mijn boek en de sfeer van de kapel heeft daar zeker aan bijgedragen.

Nu heb ik vele pagina's geschreven. Een half boek, een kwart? Een eerste versie pas, dat is zeker. Ik heb nog veel te schrijven, research te doen, checks en schrappen en schaven. Maar er ligt een stevig begin.
Ook deze schrijfretraite gaf me weer vleugels.

Wie meer wil weten over het huren van een schrijfplek in de kapel:
Kapelexpo Renkum op Facebook  
   

Cursus Kinderverhalen schrijven in Wageningen

Het is al ongeveer 20 jaar geleden dat ik voor het eerst de cursus Kinderverhalen schrijven gaf. Destijds aan de huiskamertafel in Wageningen, 6 deelnemers, meer paste niet.
Vervolgens kwam er de schriftelijke variant, voor mensen elders in het land, maar ook in het buitenland. En daarna Kinderverhalen schrijven 2, eveneens online. Die schriftelijke cursussen kun je op elk moment beginnen en in je eigen tempo doen. Dat heeft zo zijn voordelen.
Maar bij een mondelinge cursus leer je ook van medecursisten en word je door de cursusplanning gedwongen (lees: gestimuleerd) je 'huiswerk' te maken binnen 1 of 2 weken.
Dit najaar geef ik voor de Volksuniversiteit Wageningen weer eens de cursus Kinderverhalen schrijven. Overigens komen ook gedichten aan de orde en je kunt een opdracht bv. in liedvorm of als theatertekst uitvoeren.

Hieronder lees je de beknopte cursusinformatie.
Wil je meer weten of wil je je aanmelden, kijk dan op de site van de Volksuniversiteit Wageningen.

De cursus Kinderverhalen schrijven is voor volwassenen die verhalen of gedichten willen schrijven voor kinderen en jongeren. In de cursus zitten uiteenlopende schrijfoefeningen, maar ook schrijftechnische onderwerpen, bijvoorbeeld tijdsverloop, structuur en perspectief. Verder komt er onder meer aan bod: op je hurken of uit de hoogte, uiteenlopende genres, boodschap of amuseren.Bij de lessen zitten huiswerkopdrachten die echter niet veel tijd hoeven te kosten. De cursus, bedoeld voor mensen met en zonder schrijfervaring, bestaat uit drie lessen: 1, 8 en 22 oktober 2019 van 9.30-12.00 uur.

Odensehuis Wageningen, een bijzondere plek

Bij het ouder worden hopen we allemaal dat het ons niet overkomt: dementie. Een ziekte die het geheugen aantast waardoor kennis, vaardigheden en herinneringen zwakker worden of verdwijnen.
Maar dementie en andere geheugenklachten hebben zoveel verschillende verschijningsvormen.
Bij alles wat niet meer kan, is er ook nog veel wat wél kan. Dat heb ik de afgelopen tijd ervaren in het Odensehuis in Wageningen waar ik sinds dit voorjaar workshops geef aan de bezoekers: Werken met taal. Schrijven, maar ook spelen met taal, luisteren naar gedichten en naar elkaars ervaringen. In een rustige sfeer van openheid en vertrouwen, voor mijzelf ook weldadig. Dit is wat er op dit moment is, en het is goed.

In het Odensehuis zijn voor de vaste bezoekers met geheugenklachten of beginnende dementie uiteenlopende activiteiten. Ze kunnen zich bijvoorbeeld bezighouden met muziek, drama, beeldende kunst, qigong, wandelen, tuinieren, fitness, tango, tai chi en excursies.

Het Odensehuis zit in het prachtige voormalige gebouw van Landmeetkunde aan de Hesselink van Suchtelenweg 6. Ruim en licht, met een geweldig uitzicht over de uiterwaarden. Onlangs is het uitgebreid en vernieuwd.
Daarom is er zaterdag 15 juni 2019 een open dag, niet alleen voor buurtbewoners maar ook voor andere belangstellenden.
In de ochtend zijn er onder meer workshops: Kracht van Kunst door Fransje Smit en Werken met taal door mij. Om 10.30 uur is de inloop en opening.
's Middags zijn er onder meer muzikale optredens.

Meer informatie over het Odensehuis op de website

 

Over de Berg 2 - tentoonstelling

Renkum is een fraaie expositieplek rijker. In de voormalige Kapel Sancta Maria aan de Utrechtseweg 131 hebben kunstenaars Betty van Gelder en Raymonde van Santen een expositieruimte ingericht. Kunstenaars kunnen die telkens voor enkele weken huren.

Het Platform Beroepskunstenaars Wageningen heeft voor mei en juni de kapel gehuurd. Zojuist is Over de Berg 1 afgesloten.

Van zaterdag 8 juni tot en met zondag 30 juni vindt Over de Berg 2 plaats. Zelf doe ik ook mee aan Over de Berg 2 samen met mijn Schrijversharten-collega's Laurens van der Zee en Martijn Adelmund.
Wij laten in een ruimtelijk werk zien wat voor ons als schrijvers de inspiratiebronnen zijn. Robbert Kamphuis heeft het geheel vormgegeven.
Er is werk van meer dan 10 Wageningse kunstenaars te zien. De toegang is gratis. Openingstijden, zie flyer.

Meer informatie op de facebookpagina van KAPELexpo

Hieronder enkele foto's van Over de Berg 1