Niets doen

Niets doen, dat valt niet mee voor iemand als ik die dubbel belast is met het ouderlijke arbeidsethos.
Niet erg, het heeft me heel wat gebracht, maar soms valt het niet mee om echt tot stilstand te komen. Zeker als schrijver en als kleine zelfstandige kun je altijd wel bezig zijn. En toch is het goed om van tijd tot tijd niets te plannen en desgewenst zelfs niets te doen.
Het blad Filosofie publiceerde een weekendlijstje met vier filosofen over nietsdoen.
Een van de verschijningsvormen van nietsdoen is verveling en dat schijnt een goede voedingsbodem voor creativiteit te zijn. Alleen klinkt dat weer zo nuttig en riekt het naar iets moeten.

Door het jaar heen staat er voor bijna elke dag wel iets in mijn agenda. Werk en afspraken voor de vrije tijd. Deze zomer heb ik wel werkklussen, maar weinig strakke afspraken met deadlines. Mijn gedroomde reis naar West-Afrika blijft nog even op mijn lijstje staan en als ik niet echt lang wegga, slibt mijn agenda ongemerkt weer dicht. Dat ervoer ik vorig jaar en daarom besloot ik het dit jaar anders te doen.
Deze week had ik volkomen vrij gehouden en ik zou per dag, per moment zelfs, bekijken wat ik wilde doen, of niet zou doen. En vooral zou ik niets hoeven. Het werd een heerlijke week.
Ik genoot van huis en tuin, las boeken, maar was ook nog eens veel op pad. Het mocht allemaal.
Achteraf gezien leek het wel tienertoer. Zaterdag Apeldoorn (Paper Art in museum CODA), dinsdag Keulen (Käthe Kollwitz museum), donderdag Gorssel (museum MORE) en gisteren in 's-Graveland naar Wonderfeel, het nieuwe festival voor klassieke muziek.
Trouwens, het ziet er allemaal wel erg cultureel verantwoord uit, maar ik heb ook gefietst, getennist en lekker gegeten. Goed voor lichaam en geest.
Voor mij deze zomer een perfecte invulling van vakantie. Maandag ga ik uitgerust en opgeladen weer aan het werk.
Met een mooi vooruitzicht: in augustus heb ik nóg zo'n blanco week!

Papier als sieraad en wapen

Himanshu Agrawal

Voor mij als schrijver is papier basismateriaal, afgezien van alle digitale uitingen, maar ook die zijn geënt op de oervorm: de boekdrukkunst, anno 15e eeuw.
Ook voor tekenaars en schilders is papier van oudsher belangrijk materiaal.
Natuurlijk weet ik dat papier en zijn steviger broer karton in de beeldende kunst meer toepassingen krijgen. Maar van ongekend veel meer mogelijkheden, vooral ook driedimensionaal, werd ik me gisteren weer eens bewust bij Paper Art, de tentoonstelling in CODA Museum Apeldoorn.
Waarom zou ik me als schrijver en dichter zo beperken tot het platte vlak? Die vraag blijft voorlopig nog wel nazoemen.

Li Hongbo

Enkele antwoorden heb ik daar al op. a. je moet ruimtelijk kunnen denken en ik ben eerder auditief dan visueel ingesteld b. het moet geen voor de hand liggende verbeelding zijn, bv. een gedicht over een schelp in de vorm van ... jawel, een schelp. c. je moet geduld hebben, en met die eigenschap ben ik selectief begiftigd.

Chris Gilmore

Ik zag de portretkoppen van Li Hongbo, op het eerste gezicht gips. Maar uit een filmpje blijkt dat die hoofden laagje voor laagje zijn verlijmd, duizenden lagen papier.
Ook het werk van Chris Gilmore die zijn motor bijvoorbeeld heeft geassembleerd uit werkelijkheidsgetrouwe onderdelen, kartonnetje voor kartonnetje. Knap en ambachtelijk, maar kunst?

Erin Turner

Er is de tornado van kranten van Erin Turner, nieuws vermalen tot een draaikolk, misschien wel een treffend symbool voor alle informatie die ons steeds meer overspoelt.
Dan is het meditatieve werk van Rogan Brown een oase waarin alle drukte is teruggebracht tot ragfijn en vederlicht.

Phillip Valdez

De ietwat mysterieuze maskers van Phillip Valdez, de sieraden van Ritsuko Ogura en die van David Bielander.
Armband, horloge, het oogt als karton. Ineens werd ik meer dan 50 jaar terug in de tijd geschoten. Als kind probeerde ik, - bij herhaling, want geen technisch inzicht én eigenwijs - slippers te maken van karton. Eerst versierde ik uitgebreid het wreefbandje, daarna pas bevestigde ik dat met lijm of nietjes aan het zooltje.

Ritsuko Ogura

In mijn ogen zag het er prachtig uit, klaar om op de denkbeeldige catwalk te paraderen. Maar zodra ik de eerste voet verzette, krakte het kartonnen bandje en bij de volgende scheurde het compleet.

David Bielander

Ook David Bielander vervaardigde zijn sieraden met nietjes, maar zijn materialen: witgoud en zilver.




Kinderspel, de papieren uzi's en kalashnikovs van Sarah Frost, als geavanceerde versies van onze papieren-pijltjeswapens. Onschuldig en juist daardoor had haar werk iets wrangs.

Voor kinderen zijn trouwens ook activiteiten tijdens deze tentoonstelling. Zo is er een boekenlandschap te zien waar kinderen zich hebben kunnen uitleven. Zij hebben vast ervaren dat je boeken niet alleen hoeft te lezen om er plezier aan te beleven. De boeken en de woorden hebben ze bevrijd uit het platte vlak.

Woorden losmaken uit het platte vlak. Toch de moeite waard om zelf vanuit mijn vak eens meer naar die mogelijkheden te kijken.


Website CODA over tentoonstelling Paper Art 

Passiespel met hart en ziel

De Passiespelen in Tegelen, al jaren wilde ik erheen, maar het kwam er nooit van. Ze zijn slechts eens in de vijf jaar, maar dan wel een zomer lang.
Zondag was ik er dan eindelijk en het maakte indruk.
Natuurlijk, als kind uit de nadagen van het Rijke Roomsche Leven ben ik groot geworden met de verhalen, het lijden van Jezus en de rituelen in de katholieke kerk. De vastentijd met minstens drie keer per week 's ochtends vroeg naar de kerk, je bezigheden onderbreken op Goede Vrijdag precies om 15 uur, de benauwenis voelen van het stervensmoment van Jezus. Die ingestempelde herinneringen speelden mee zondagmiddag.

Maar er was vooral ook de universele kern: wat mensen elkaar aandoen, dat kwaad met kwaad bestrijden niets oplevert, dat we ook maar mensen zijn met een geest die sterker is dan het lichaam. Rigiditeit en machtsmisbruik van instituten tegenover oprecht gelovigen.
Misschien zijn het clichés geworden, zoals de pietà, wanneer Maria haar dode zoon in haar schoot beweent. Maar het blijft een krachtig beeld, het lijden van de moeder. Ook nu weer, daar in het openluchttheater in Tegelen.
Tegen een imposant decor van tempel, paleis, woningen en schamele tenten speelde zich het passiespel 'Lente in Galilea' af.
En de cast was al even imposant. In Tegelen worden de passiespelen van generatie op generatie overgedragen en dit was de 20e editie. In 2014 kreeg het Tegelse Passiespel de status van Immaterieel Cultureel Erfgoed Nederland.
Even schoot door mijn hoofd dat zowat het halve dorp, jong en oud, meespeelde of anderszins betrokken was. Kostuums, catering, kinderoppas, podiumbouwers en technici, orkest, een groot koor, figuranten en de acteurs. Geweldig wat amateurs in gezamenlijkheid en betrokkenheid voor elkaar kunnen krijgen.
Voor mij waren de glansrollen Jezus (Abbie Chalgoum), Maria (Nel Schroemges) en Maria van Magdala (Leta Bell).
Abbie Chalgoum speelde met een soms de adem benemende intensiteit. Een Marokkaanse Jezus zoals NRC over hem schreef (prachtige foto's trouwens bij dat artikel) en misschien maakt dat de universele boodschap nog sterker. Hij is overigens gewoon opgegroeid in Tegelen en was zelfs prins carnaval in Venlo.

De kern van geloven heeft niets van doen met instituten en regels. God is liefde, dat is de basisregel.

Ik dacht terug aan film en theater uit een ver verleden waarin dat voor mij ook zo sterk sprak. Uiteraard de film Jesus Christ Superstar, die in 1973 uitkwam en die sommigen godslasterend of oneerbiedig vonden.
Daarvoor was er op het Nederlandse toneel al de musical Godspell. Ik zag hem in januari 1973 in Tilburg en het programmaboek vind ik nog in mijn archief. Daarin zit ook het foldertje van een evangelische groepering die bij de Schouwburg demonstreerde.
De musical met onder meer Serge Henri Valke en Bill van Dijk bracht naast het lijdensverhaal vooral een blijde boodschap. Ik herinner me dat we na afloop werden uitgenodigd om op het toneel wijn te komen drinken met de acteurs. Het plastic glaasje heb ik als herinnering kort bewaard, de LP heb ik nog steeds.

Terug naar nu. De Passiespelen in Tegelen zijn nog te zien tot en met 13 september.

Website Passiespelen Tegelen. Met trailer en foto's, maar je moet het toch met eigen ogen zien.

Schrijversharten op Leeffestival - terugblik

Spelen met de taal is aanstekelijk -  29 letters slechts en onvoorstelbaar veel mogelijkheden tot nieuwe zinnen. Dat hebben we als Schrijversharten gezien op het Leeffestival in Wageningen op 28 juni.
Op drie locaties stonden Laurens van der Zee, Martijn Adelmund en ik bij een kraam met het anagramspel, ontwikkeld door Laurens en Anneke Rot.
Vrijwilligers van het Leeffestival hadden grote lettersets gemaakt van hout en van kleurige flessen. Daarnaast waren er nog kleine lettersets van bierdopjes.

Kinderen en volwassenen gingen enthousiast aan de slag om nieuwe zinnen te bedenken. Grappig om te zien hoe volhardend ze waren. Soms liepen mensen bijna weg, te lang bezig, een te onmogelijke taak om precies alle letters te gebruiken. Maar dan keerden ze toch op hun schreden en deden een nieuwe poging. 

 
Vooraf en achteraf zijn ook zinnen ingestuurd en dat kan nog steeds. 

Mailen naar: info@schrijversharten.nl
of naar
Wiki Wageningen - anagramspel Schrijversharten
Daar worden ook de nieuwe zinnen met naamsvermelding toegevoegd aan de inmiddels al indrukwekkende oogst van 136 zinnen.

Een selectie:
Altijd leip en met klasse kaas eten 

Foto: Dick de Ridder

 
Jelte miste de plak tenenkaas 
Lakei plaste staande in melksetje 
Kees klimt in de sleetse plataan, ja

Op facebook Schrijversharten staan ook foto's en een filmpje als verslag van die dag.
Op de website Schrijversharten is een 'bouwpakketje' te downloaden met de te gebruiken letters.
Wij zijn benieuwd naar uw vondsten.

Veel taalspelplezier en succes!  

Logeerbeer in China

Het is dan toch zo ver: Logeerbeer is te koop in China!
Mijn prentenboek waarvoor Elisah De Bruycker de prachtige tekeningen maakte, is verschenen.
Uitgeverij De Eenhoorn had me in 2013 al bericht dat zij de vertaalrechten had verkocht aan de Chinese uitgeverij Petrel Publishing House en toen begon het wachten.

Vreemd genoeg was het toch een grote verrassing toen ik het boek deze week werkelijk in handen hield. Zo vertrouwd, en toch ook zo vreemd. De tekeningen zijn hetzelfde als van het boek dat in 2012 verscheen. Maar ik kan er geen letter, geen karakter beter gezegd, van lezen. De vertaling is van Sun Yuan.

Overigens staat er op de achterflap ook een tekst in het Engels door Koen Van Bockstal, directeur van het Vlaams Fonds voor de Letteren. Hij uit lovende woorden voor de verbeelders in woord en illustraties en een compliment voor de uitgever met lef.

Bijzondere gedachte dat kindertjes in China nu voorgelezen kunnen worden uit mijn Logeerbeer.



Eerder blog: Logeerbeer gaat naar China

Uitgeverij De Eenhoorn besteedt er op facebook ook aandacht aan
 

Platbook 14 - Grenzen

Grenzen, dat is het thema van Platbook 14 dat deze week verscheen. In 'Grenze' staan verhalen, gedichten en beschouwingen van dialectschrijvers in Limburg. Senator en oud-europarlementariër Ria Oomen-Ruijten selecteerde 36 bijdragen uit de liefst 100 inzendingen. Zij schreef zelf het voorwoord, in haar eigen dialect, weliswaar een mengeling van dialecten zoals ze zelf verklaart door haar geboorteplaats en moeders taal.
Ze woonde vlakbij de Duitse grens en vlakbij de Belgische en daaruit ontstond bij haar al vroeg een bewustzijn van grenzen. Grenzen en het respect voor elkaar stipt ze aan, maar ook die in levensfasen en tussen leven en dood.
In dit Platbook komen uiteenlopende grenzen aan bod zoals je eigen grenzen stellen, de Nieuwstraat in Kerkrade, smokkel, lijnen op een landkaart.
Bekende namen van dialectschrijvers, bijvoorbeeld Karel Ruiten, Leonne Cramers, Loek van de Weijer en Toos Schoenmakers-Visschers, maar gelukkig duiken er ook elke keer in Platbook nieuwe namen op. Dat houdt de dialecten jong en levend.
Zelf schreef ik voor Platbook een bespiegeling over de provinciegrenzen die ik zelf in mijn leven overstak. Dat bracht me op de gedachte aan bootvluchtelingen op de Middellandse Zee die op zoek zijn naar Ein hempelke gelök (een handvol geluk).
De wereld is van iedereen, heeft in wezen geen grenzen. Wij hebben ze zelf gemaakt.


Platbook 14 is een uitgave van Huis voor de Kunsten Limburg en verkrijgbaar in veel Limburgse boekhandels of via www.uitgeverijtic.nl

Eerdere blogs over Platbook

Schrijversharten op het Leeffestival

Het 'bouwpakket' van het anagramspel

SPELEN MET DE TAAL IS AANSTEKELIJK

Met de 29 letters uit die zin kan het publiek zich uitleven op het Leeffestival dat dit jaar als motto 'Besmettelijk' heeft. Schrijversharten, het collectief van Laurens van der Zee, Martijn Adelmund en mezelf levert met het anagramspel een bijdrage aan het Wageningse festival op 28 juni. Op drie plaatsen in de binnenstad zijn we te vinden met letters in allerlei vormen. Vrijwilligers van het Leeffestival hebben de afgelopen maanden de letters vervaardigd (zie foto).

Foto: Proef Wageningen Magazine/Cees Beumer

Maar woordpuzzelaars kunnen zich nu al voorbereiden. Op de website van www.schrijversharten.nl staat de link om het 'bouwpakket' te downloaden dat Vital Robat van het Leeffestival maakte.
Let wel, voor een zin mag elke letter uit het 'bouwpakket' slechts één keer worden gebruikt.




Volgens de bedenkers van het anagramspel, Anneke Rot en Laurens van der Zee, zijn honderden combinaties mogelijk.

Enkele voorbeeldzinnen en meer informatie in het persbericht hieronder

PERSBERICHT

Schrijversharten met anagramspel op Leeffestival Wageningen

Spelen met de taal is aanstekelijk

‘SPELEN MET DE TAAL IS AANSTEKELIJK’.  Met de letters van deze zin kan het publiek zich uitleven tijdens het Leeffestival op 28 juni. De zin sluit aan bij het thema ‘Besmettelijk’ dat het Leeffestival dit jaar heeft. Schrijversharten staat met het anagramspel op drie locaties in de Wageningse binnenstad.

Schrijversharten is het collectief van de Wageningse schrijvers Martijn Adelmund, Annie van Gansewinkel en Laurens van der Zee.

Bezoekers kunnen zelf ervaren hoe oneindig veel combinatiemogelijkheden deze 29 letters hebben.

Vrijwilligers van het Leeffestival hebben de letters uit aansprekend materiaal vervaardigd. Daardoor zijn de nieuwe zinnen niet alleen leuk om te lezen, maar ook vrolijk om te zien.

Anneke Rot en Laurens van der Zee hebben het anagramspel bedacht en ze gaan ervan uit dat er honderden zinnen mogelijk zijn.  Enkele voorbeelden: Een man klikte iele stadsplaatjes / Die kale maat stak ijslepels in eten / Akelei, dat is een plant met slakjes / Een dame eist als klant je pils, Kate/ Kees lijnt: eet alles met pindakaas.

Mensen kunnen thuis alvast puzzelen op de mogelijkheden. Elke letter mag maar een keer worden gebruikt. Vital Robat van het Leeffestival maakte daarvoor een ‘bouwpakketje’ met alle letters. Het is ook te vinden op www.schrijversharten.nl

Kinderen mogen met de letters losse woorden vormen.

Schrijversharten is het samenwerkingsverband van de Wageningen schrijvers Annie van Gansewinkel, Martijn Adelmund (stadsdichter) en Laurens van der Zee (oud-stadsdichter). Zij willen door uiteenlopende activiteiten het proces en de achtergronden van het schrijven zichtbaar maken.