Jheronimus Bosch

Omslag catalogus

Mensen schuifelen in bijna devote stilte langs de 500 jaar oude schilderijen. Af en toe enkele woorden van bewondering, een vinger die wijst naar een detail dat ineens ontdekt wordt. Een bijzondere sfeer alsof er een collectief besef is dat we iets bijzonders meemaken. Jheronimus Bosch is weer thuis. In de stad die hem blijkbaar opriep en inspireerde om zijn originele schilderijen te maken.
Wat een vakmanschap en wat een andere manier van kijken. Hoewel ik absoluut geen kenner ben, meen ik toch verschil te zien tussen zijn werk en dat van zijn atelier en navolgers. Alsof zij het met het puntje van hun tong uit hun mond ijverig hebben nagemaakt, niet onverdienstelijk, maar de zwier en de schwung en het lef ontbreekt. Zelfs de zware helletaferelen lijken in lichtheid geschilderd. Ik kan me ook voorstellen dat Jeroen Bosch zich soms verkneukelde om de meest afschuwelijke martelingen weer te geven en zijn toeschouwers bang te maken voor hel en verdoemenis.
Ik zag nu pas echt hoe schatplichtig veel kunstenaars zijn aan Bosch. Dalí bijvoorbeeld, maar ook zag ik in bomen werk van Henri Le Douanier Rousseau.

Ondanks de te verwachten drukte wist ik dat ik de tentoonstelling wilde zien. Zoiets maak je maar een keer in je leven mee.
Ik vergelijk het met de grote Dalí-tentoonstelling in Boymans Rotterdam in 1970. Wij gingen er met de MMS vanuit Weert heen, een bijzondere excursie, dat realiseerde ik me toen al.
Op dit filmpje zie ik dat daar bijvoorbeeld 'De verzoeking van de heilige Antonius' van Dalí tentoongesteld werd. Dat werk ontbreekt juist in Den Bosch waar maar liefst 17 van de 24 schilderijen te zien zijn.
In het onderzoeksproject (waarover de fascinerende documentaire van Pieter van Huijstee gaat) kon dat bezit van het Prado in Madrid niet aan Bosch worden toegeschreven. En met die vermelding mocht het Noordbrabants Museum het werk dus niet tentoonstellen.

Tip: bestel met het toegangskaartje ook de audiotour. Er valt zoveel te ontdekken in de schilderijen en de tour helpt je kijken.

Website Noordbrabants Museum - Jheronimus Bosch