zondag 2 december 2012

De magie van kantelpunten

Vrijdagavond was er in Wageningen een boeiende Salon tijdens de tentoonstelling Point of no Return. Wetenschapper en muzikant Marten Scheffer vertoonde de film 'Critical transitions' (zie link onderaan). 
Voor enkele media schreef ik een verslag/recensie:

Marten Scheffer in Salon tijdens tentoonstelling Point of no Return


De magie van kantelpunten


Marten Scheffer in gesprek
met het publiek
Foto: Salman Ezzammoury
Door Annie van Gansewinkel

WAGENINGEN – Grote geesten kenmerken zich voor mij in hun enthousiasme en vermogen hun vakgebied begrijpelijk uit te leggen aan leken. Daarnaast hebben ze een brede blik en bezitten ze meerdere talenten. Marten Scheffer, ecoloog en hoogleraar aan Wageningen Universiteit, voldoet aan dat profiel. Vrijdagavond was hij te gast in de Salon van de tentoonstelling Point of no Return, waar hij zijn theorie over kantelpunten toelichtte voor veel aandachtige bezoekers. Dat deed hij aanschouwelijk en beeldend. Een stoel bijvoorbeeld wordt telkens net iets meer belast, nauwelijks merkbaar, tot er op een onvoorspelbaar moment dat kantelpunt is.

Laurens van der Zee leidt
Marten Scheffer (rechts) in
Foto: Salman Ezzammoury 
In een meer komen langzamerhand steeds meer vervuilende stoffen, het systeem wordt fragiel en ineens door die laatste minieme toevoeging is er dat omslagpunt. 
‘Je kunt niet simpel zeggen: dat komt omdat er een mus in mijn meer heeft gepoept,’ zei Scheffer. Andere voorbeelden haalde hij uit de wereld om ons heen: de Arabische lente, de economische crisis, een sterke verandering in je persoonlijke leven. Ergens waren er omslagpunten, waarna de situatie niet zomaar meer terug te draaien was.
Marten Scheffer won in 2009 de prestigieuze Spinoza-prijs, die ook bedoeld is om wetenschappelijk werk voor een groot publiek zichtbaar te maken. Een deel van de prijs besteedde hij aan de film ‘Critical transitions’ (2012) die hij ontwikkelde samen met de Noorse kunstenares Tone Bjordam. Voor de film schreef hij de muziek en voerde die ook uit met Arthur Bont.
De film bracht de magie van kantelpunten fascinerend in beeld. Even kwam bij mij de gedachte op aan de psychedelische vloeistoflampen uit de jaren zeventig, maar dit was zoveel boeiender. Plonkende kleurdruppels via wervelende beweging en lust voor het oog tot plotsklaps een grauwe donderwolk. De muziek versterkte de beelden, soms bijna ballet en dan weer een apocalyptisch visioen. Of hij somber was, vroeg een bezoeker. ‘Nee, je kan ook uit een depressie komen of met een micro-krediet de armoedeval keren.’
Wanneer kantelpunten zich voordoen, kun je niet precies voorspellen, aldus Scheffer. Hij wil zich in zijn werk nu vooral richten op het voorkómen van kantelpunten.  
Maar ook wil hij zijn twee werelden wetenschap en muziek bij elkaar brengen. Scheffer ziet een overeenkomst tussen wetenschappers en kunstenaars. ‘Goede ideeën komen vaak voort uit intuïtie, maar daarna moet je er met je vakmanschap mee aan de slag.’

De tentoonstelling Point of no Return is tot en met 21 december gratis te zien op zaterdag en zondag van 11-17 uur. Op 14 december is er een Salon over Transition Towns.
Gebouw ‘achter de vaas’, Binnenhaven 7, Wageningen

Website tentoonstelling Point of no Return

Film 'Critical transitions'




Geen opmerkingen:

Een reactie posten