Koloniekak

Leven in een gevangenisdorp, leven in Veenhuizen. Het boek Koloniekak van Mariët Meester geeft een boeiend beeld van hoe het was om in de twintigste eeuw op deze bijzondere plek te wonen en te werken. De bewoners werden smalend 'koloniekak' genoemd, maar vermoedelijk is het een geuzennaam geworden.
Al lang intrigeert dit bijzondere Drentse dorp me en ik kwam er meermalen. Mariët Meester schreef ook enkele romans die zich er afspelen.
In 2012 verscheen Koloniekak op basis van gesprekken die ze voerde met mensen die de twintigste eeuw en zijn veranderingen meemaakten.
Grootste verandering was misschien wel de openstelling in 1983. Voortaan mochten er ook mensen wonen die niet voor de gevangenissen werkten. Tot die tijd kon je als buitenstaander de vraag krijgen wat je te zoeken had in het dorp.

Mariët Meester groeide er op en bleef een bijzondere band houden met Veenhuizen. Sinds 2011 beheert zij de pastorie die tijdelijk een schrijvershuis is. Ze schreef er zelf langere tijd en dat leverde naast Koloniekak ook de roman Hollands Siberië (2014) op.
Als buitenstaander kun je je nauwelijks voorstellen hoe het is om in dit buitengewone dorp te wonen, en zeker toen het nog zo gesloten was. Allemaal dezelfde werkgever, een strikt hiërarchische indeling die benadrukt werd door woningtype en privileges. Gedetineerden kwamen bij inwoners als tuinman, en in vroegere tijden als tonnenman of waterman.

Van Koloniekak heeft regisseur Jos Spijkers een toneelbewerking gemaakt die theater 't Zwerk sinds de première op 5 maart al enkele keren met succes heeft opgevoerd. De kaartverkoop loopt hard en extra voorstellingen in 2017 worden al gepland.
Vrijdag zag ik in het voormalige koetshuis Coco Maria in Veenhuizen de theaterversie van Koloniekak. Knap hoe Spijkers een levendig stuk heeft gemaakt dat in mijn ogen toch recht doet aan de verhalen van de 
ooggetuigen uit het boek. De spelers spelen per scène weer een andere rol en die wisselingen gaan soepel. Zij zijn in staat mij elke keer weer te laten geloven in de nieuwe persoon. Eenvoudige requisieten, muziek en geluiden versterken dat effect.
De acteurs spelen tussen het publiek door en daardoor krijgt het stuk nog meer intensiteit.
Hoe anders Veenhuizen ook is, het stuk laat ook de universele menselijke thema's zien zoals liefde, jaloezie, dood en verlies en het dunne lijntje tussen goed en kwaad. 

http://www.koloniekak.nl/ 
https://www.facebook.com/koloniekakveenhuizen/ 
http://www.marietmeester.nl/