De Grote Oorlog

Dodengang loopgraven Diksmuide

Al een paar dagen ben ik weer thuis na een bezoek aan de Westhoek in België en de beelden zitten nog steeds op mijn netvlies. Het was een reis langs herinneringsplaatsen aan de Grote Oorlog van 1914-1918 waar ons land grotendeels voor gespaard bleef. Volgens mij werd er vroeger op school ook niet veel aandacht aan besteed en ik wist er dan ook nauwelijks iets van.

De laatste jaren werd mijn interesse gewekt door enkele geweldige boeken: In Europa door Geert Mak, Oorlog en terpentijn van Stefan Hertmans en Post voor mevrouw Bromley van Stefan Brijs.

Treurend ouderpaar Käthe Kollwitz

Hoog tijd om zelf eens rond te kijken in de regio van Ieper en Diksmuide. Alleen al de grafmonumenten van Käthe Kollwitz op het kerkhof in Vladslo waar haar gesneuvelde zoon Peter begraven ligt, zijn de reis waard. Rijen eenvoudige graven op dit Duitse kerkhof tussen het groen met vogelgezang.
Ontregelend, zoveel vredige rust in de streek waar honderdduizenden mensen stierven. De waanzin van de oorlog. Maandenlange bloederige en vuile strijd - mosterdgas, chloorgas - om slechts enkele kilometers te winnen. En waarvoor?

Tyne Cot- Passendale

Namen doden bij Menenpoort

Nog afgezien van een onmogelijk antwoord op die vraag kreeg ik het ook in mijn hoofd niet kloppend.
De vrolijk wuivende klaprozen, de uitbundige graanvelden, vredige rust op de kerkhoven, op een ondergrond die alleen maar lelijke verhalen kan vertellen. Over waar wij als mensen toe in staat zijn.
Veel maakte indruk deze dagen. De Last Post bij de Menenpoort in Ieper, elke avond met veel publiek, doodstil. Het boeiende Museum aan de IJzer waar op 22 verdiepingen de geschiedenis zichtbaar en soms bijna voelbaar wordt.

Caterpillar - krater

De kerkhoven zoals Tyne Cot en het Duitse studentenkerkhof in Langemark. Het Käthe Kollwitz Museum in Koekelare met onder meer haar hartenkreet Nie wieder Krieg. (Zo vaak herhaald en wat hebben we ervan geleerd?).

De loopgraven van de Dodengang bij Diksmuide en de idyllisch ogende krater Caterpillar bij Hill 60 door verwoestende munitie.

Dit landschap is getekend door dood en verderf. Al die honderdduizenden doden daar hebben een levende boodschap voor ons. Pas als wij willen luisteren, zijn ze niet helemaal voor niets gestorven.