vrijdag 30 november 2012

Masterclass

Een uitgelezen kans voor wie serieus werk wil maken van de ambitie om kinderboeken te schrijven.
In Vlaanderen begint binnenkort een masterclass kinder- en jeugdverhalen, initiatief van Creatief Schrijven vzw en uitgeverij De Eenhoorn.
Bekende schrijvers geven gastcolleges, zoals Joke van Leeuwen, Anne Provoost, Tine Mortier, Do van Ranst, Kolet Janssen en Kristien Dieltjens.
Je kunt je vóór 10 december kandidaat stellen.
Meer informatie op: http://www.creatiefschrijven.be


woensdag 28 november 2012

Spijbelen

Het vele werk riep, maar het mooie weer riep net iets harder. Hoewel ik eigen baas ben, kreeg ik toch een licht spijbelgevoel toen ik vanmiddag door het Binnenveld bij Wageningen wandelde.
De laatste bladeren aan de bomen en de verrassend warme zonnestralen troostten dat het nog maar herfst was. Toch gaf de blauwe lucht al een staaltje weg van winterse vriesluchten en beroerde een tinteltje kou mijn wangen.
Vaker loop ik langs de Nieuwe Kanaal, maar deze keer viel me pas de boom op waarvan een groot deel van de schors rigoureus was verdwenen. Met een klap weggebliksemd of langzaam afgevreten?

Zon en bomen werkten samen tot een krachtig schaduwspel.
Daar speelde dat mensje met haar camera maar een onbeduidend rolletje in.
Figurant zijn in zo'n schouwspel is al mooi.

zaterdag 24 november 2012

Point of no Return - gedicht (2)

Toen ik nadacht over gedichten voor de tentoonstelling Point of no Return wist ik zeker dat mijn gedicht met als werktitel 'vallen' er bij moest.
Bijna amai-moment

Het moment staat me nog helder voor de geest. Van sommige momenten in je leven weet je meteen: dit kan mijn hele leven veranderen. Dit was zo'n moment, maar gelukkig viel het mee. Slechts een schaafwondje, dank u.
Een heel fysiek kantelpunt. Gewoon achterover vallen. Maar wel in een exotische setting, een wandeling in Dogongebied, Mali 2008. Ik bedenk net dat ik de foto nog heb van vlak vóór dat moment dat alles had kunnen veranderen.
De lezer zal wellicht verbaasd zijn over de uitroep aan het eind van het gedicht. Ik zelf ook, ik gebruik de Vlaamse uitroep 'amai' namelijk nooit.
Toen ik de film later terugdraaide, vermoedde ik dat het een noodkreet was om de aandacht te trekken van twee Vlaamse reisgenoten boven me op de helling.

Het gedicht heeft een plaats gekregen op de schuine schappen van een boekenkast die nog in deze voormalige bibliotheek staat. Een herinnering dus ook aan de verdwenen functie van dit gebouw.



mijn voet stapt

in het verdwijnpunt

mijn lichaam aarzelt nog

tussen hard op rots

en zacht in leeg

lading begint te schuiven

achterwaarts

niet te stuiten

film niet terug te draaien tot

- hop – weer op de voeten

en stevig staan.

babylonische angst

uit mijn keel:

a

   m

       a

            i



Naschrift: in de catalogus van de tentoonstelling staat een fragment van dit gedicht, maar in een heel andere vorm. Toen ik het beeld voor de catalogus moest aanleveren, brak ik mijn hoofd nog over de vormgeving. Ik heb dus maar een 'werkfoto' ingeleverd. De (werk)titel raakte het gedicht ook kwijt in het hele proces. 

De tentoonstelling Point of no Return is nog te zien tot 21 december, elke zaterdag en zondag van 11-17 uur en tijdens de Salons op vrijdagavond 30 november en 14 december. Gebouw 'achter de vaas', Binnenhaven 7, Wageningen

Point of no Return - gedicht (1)   

Terug naar Fatima

Zojuist heb ik weer even door Fatima gewandeld, het leefgebied van mijn jeugd, althans in gedachten. Vorige week verscheen het fotoboek: Fatima vroeger en nu. Straten en gebouwen in de Fatimawijk, Weert.
Bladeren in het boek is terugdenken aan wat toen zo gewoon was, want je zag het dagelijks. Nu zijn oude panden en straatbeelden ineens karakteristiek of schilderachtig.
De makers van het boek, een initiatief van de St. Vrienden van de Fatimawijk, hebben telkens een beeld van vroeger naast dat van nu gezet. Verbeteringen en verslechteringen, het hangt er vanaf met welke ogen je kijkt. De ruimvallende witte villa De Bongerd van de directeur van de Smeets Drukkerijen bijvoorbeeld heeft plaats moeten maken voor het gelijknamige gedrongen blok appartementen.
Maar dat de drukkerij zelf van het eind van onze Nieuwstraat naar de rand van de wijk verhuisde, was wel vooruitgang. Dat geldt ook voor de ruime huurwoningen die in de plaats kwamen van sombere, slechte huizen.

Door het boek word ik me weer eens bewust hoe wonen, werken, winkelen, schoolgaan en spelen dicht bij huis waren. Vanuit onze achtertuin zagen we de aluminiumfabriek waar onze vader werkte, Platinal, later Artola, maar in de volksmond werkten de mensen bij 'Waltje'. Onze meisjesschool lag twee deuren naast ons huis.
Aan de andere kant van ons huis begon een blok met winkels. Eerst Johnny Hoes met zijn muziekzaak en later werd dat een bakkerswinkel. Een deur verder zat Jan van Werden, een kleine grutter, dan kwam de Spar die later het kleintje annexeerde en zelfbediening invoerde.
Jan van Werden is waarschijnlijk eind jaren 50 al gestopt, maar ik kan me het winkeltje (hoeveel vierkante meter zal het helemaal geweest zijn?) nog herinneren. Een grote toonbank en de koopwaar tot aan het plafond opgetast. Onverpakte producten, nog af te wegen of te snijden.
Aan het eind van het blok zat een café.
Spelen deden we op straat of in tuinen, bij vriendinnetjes vlakbij. Stoeprand gooien werd later door de woonerven trouwens danig verpest. Ik zat bij de kabouters en later de gidsen, de blokhut was aan het eind van de straat. Vanuit onze slaapkamer zag ik de toren van de parochiekerk, vorig jaar gesloten.
Het is een wat weemoedig verhaal van wat was en nooit meer terugkomt. Sinds het overlijden van mijn ouders vorig jaar kom ik weinig meer in Fatima, maar de wijk blijft me dierbaar. Al die voetstappen die er liggen, de mensen die ik kende en die ook hebben gemaakt wie ik ben.
Mooi om aan de hand van dit boek weer even de dankbaarheid te voelen dat ik in zo'n ruime en beschermde omgeving mocht opgroeien en telkens weer kon terugkeren.

Overigens was het boek binnen vijf dagen uitverkocht.
Presentatie fotoboek Fatima, op site: Weert de gekste
Boek Fatima binnen vijf dagen uitverkocht
Kind aan huis, blog mei 2012 over ouderlijk huis

woensdag 21 november 2012

'Ik schilder, ik boodschap niet'

Voor de tentoonstelling Point of no Return hield ik interviews met een aantal deelnemende kunstenaars. Dit is mijn gesprek met Riekje Offerhaus, dat onder meer verscheen in Hoog en Laag.


Riekje Offerhaus schildert tweeluik van samenleving voor tentoonstelling

 
Riekje Offerhaus met 'Menselijke samenleving'
Foto: Salman Ezzammoury
‘Ik schilder! Ik boodschap niet’


Door Annie van Gansewinkel
WAGENINGEN – Van 2 november tot 21 december is in Wageningen, Binnenhaven 7, de tentoonstelling Point of no Return waaraan 22 kunstenaars meedoen. Een van hen is Riekje Offerhaus.

De ochtend van het interview heeft Riekje Offerhaus (76) wel een uur op haar hurken kamelen zitten tekenen bij het circus. Ze is gefascineerd door de wereld van circus en kermis. Vroeger zat ze dagenlang te schetsen in het circus. ‘Ik mocht zelfs achter de coulissen komen. Veel glamour voor het oog, maar armoe erachter.’
Ooit maakte ze al een schilderij van een carrousel in Frankrijk onder de platanen. Die carrousel is nu weer opgedoken in een schilderij van haar tweeluik voor de tentoonstelling Point of no Return. Dat schilderij draagt de titel: ‘Menselijke samenleving’, mensen op de kermis hebben plezier en ze zijn met elkaar verbonden. Een vrouw met kind en beer zoekt zelfs contact met de toeschouwer.

Netwerksamenleving
Op het andere doek, ‘Netwerksamenleving’, is elke persoon op zichzelf, verscholen achter laptop of mobiel. Zo merkt de telefonerende vrouw niet op dat het kind aan haar hand enthousiast wijst naar de kermis.
‘Als kinderen vanuit school meteen achter de computer verdwijnen in plaats van met vriendjes te spelen, vind ik dat zorgelijk. Het is een tendens, maar ik wil het niet zwart-wit zien. Die menselijke samenleving kan ook benauwend zijn, als iedereen alles van elkaar weet.’
Riekje wilde graag meedoen aan deze groepstentoonstelling. ‘Ik wil niet alleen op een eilandje schilderen.’ Het thema bracht haar op het onderwerp: veranderingen. ‘Klimaatverandering is dan voor de hand liggend. Ik maak me daar ook zorgen over, maar ik ga geen stervende vissen schilderen. Ik heb behoefte aan warmte. Dan schilder ik liever een warme stal waar twee boertjes voor hun koetjes zorgen, of de mooie dingen in de natuur. Ik schilder! Ik boodschap niet.’
Riekje maakt figuratief werk en vaak beeldt ze mensen af. Iedere week doet ze met een groep aan modeltekenen en ook maakt ze portretten, onlangs nog het portret van de directrice van Circus Renz.

Intuïtiever
Voor het werk van deze tentoonstelling is ze op een andere manier te werk gegaan. Anders schildert ze intuïtiever, nu dacht ze tevoren lang na over de compositie voor die twee werelden.
Riekje Offerhaus heeft al een lange staat van dienst als kunstenaar. Tegen de zin van haar vader ging ze toch naar de kunstacademie, in Arnhem, en sindsdien heeft ze altijd geschilderd. ‘Ik heb het schilderen nodig voor mezelf.’ Naast haar werk in opdracht, portretten bijvoorbeeld, maakt ze ook vrij werk. Belangrijke gebeurtenissen uit haar leven zoals ziekte geeft ze daarin een plaats.
Of ze tevreden is over dit tweeluik? ‘Ik ben nooit echt tevreden. Je vergelijkt jezelf met anderen en dan zijn er ook altijd schilders die ik beter vind. Trots en twijfel wisselen elkaar af.’


Website Point of no Return

Het tweeluik van Riekje Offerhaus en het werk van 21 andere kunstenaars is nog tot 21 december te zien in het gebouw 'achter de vaas', Binnenhaven 7, Wageningen. Elke zaterdag en zondag van 11 tot 17 uur.
Bovendien ook te bezichtigen tijdens de Salons op vrijdagavond 30 november (met wetenschapper Marten Scheffer) en 14 december over Transition Towns. Aanvang 20 uur. Toegang tot tentoonstelling en Salons is gratis. 

zaterdag 17 november 2012

Point of no Return - gedicht (1)

De tentoonstelling Point of no Return in Wageningen loopt inmiddels twee weken en ik durf het project van 22 kunstenaars nu al een succes te noemen. Met enthousiasme tot stand gekomen, veel bezoekers, die doorgaans lang blijven, en mooie reacties.

Van mij zijn er 5 gedichten te zien, verspreid in het gebouw 'achter de vaas', aan de Binnenhaven 7. De komende weken plaats ik telkens een van die gedichten op dit weblog.
Omdat op mijn mobieltjesfoto's het gedicht niet altijd goed leesbaar is, voeg ik de tekst toe. Soms zet ik er ook een toelichting bij, al geeft die niet het antwoord op de vraag: wat bedoelt de dichter? Dat mag de lezer lekker zelf bedenken.
Trouwens, de dichter weet zelf ook niet altijd wat zij bedoelt.
Wanneer ik een gedicht schrijf, snap ik op dat moment soms ook niet wat er staat, noch waar het vandaan komt. Veel later begrijp ik dan ineens de strekking of blijken ritme en klank nog te kloppen ook.
Mijn schrijven gaat wel eens mijn verstand of gevoel vooruit. Ik blijf het een wonderlijk proces vinden.

Bij het begin van de tentoonstelling op de vloer tussen de twee trappen ligt dit gedicht:


ik keer op mijn schreden

en zoek mijn sporen.

de weg terug is

nooit meer hetzelfde,

mijn voetstappen

staan achterstevoren.



Website Expositie Point of no Return  Tentoonstelling nog te zien tot en met 21 december. Open op zaterdag en zondag van 11-17 uur, en tijdens de Salons op vrijdagavond 30 november en 14 december.

donderdag 15 november 2012

'Maghreb Blues'




Voor de tentoonstelling Point of no Return hield ik interviews met een aantal deelnemende kunstenaars. Hier mijn gesprek met Laurens van der Zee dat onder meer verscheen in Hoog en Laag.






Laurens van der Zee maakt ‘Maghreb Blues’ voor tentoonstelling Wageningen

Veldwerk legde kiem voor eeuwige liefde

Door Annie van Gansewinkel
Foto: Salman Ezzammoury
WAGENINGEN – Tot en met 21 december is in Wageningen, Binnenhaven 7, de tentoonstelling Point of no Return waaraan 22 kunstenaars meedoen. Deze week een gesprek met Laurens van der Zee, muzikant, dichter, en stadsdichter van Wageningen.

Zie hem daar zitten op die ietwat verbleekte foto uit 1971, de jonge student antropologie tegen het einde van zijn eerste veldonderzoek op het platteland van Tunesië. Na de boekenwijsheid ineens oog in oog met de harde praktijk en afhankelijk van een slecht functionerende tolk. Het bevorderde zijn frustratie en de gedachte: ik kan het niet, ik word nooit een goede antropoloog. Hij nam afstand van zijn onderzoek in Tunesië, blokte de ervaringen en hield de contacten niet meer in stand. Hij studeerde af op iets anders: De Aymara-indianen van Chili.
Toch bleek er een zaadje geplant en onbewust en onderhuids zocht de liefde voor de Maghreb, de muziek en de taal, zich een weg. In de jaren 80 begon hij Arabische muziek mooi te vinden en voelde hij de sterke behoefte om de taal te leren. Het is voor hem een moeilijke, maar ook poëtische taal en hij blijft er halsstarrig mee bezig.
Voor de tentoonstelling maakt Laurens een drieluik met de titel: ‘Maghreb Blues’: centraal daarin de foto van hem als student geflankeerd door plaatselijke medewerkers met een markttafereel op de achtergrond. Aan weerszijden staat zijn persoonlijke verhaal in het Nederlands, en in het Arabisch. ‘Het werk legt het accent op de verlorenheid en de frustratie. Tegelijkertijd zit er ook een enorme gehechtheid aan, terwijl ik me dat toen niet bewust was. Dat er zoveel dierbare emotie in die ervaring zat, verbaasde me later.’

Weemoed

Ondanks de frustratie beleefde hij ook een mooie tijd door de onderdompeling in de Arabische cultuur: in het dorp verzamelen rond een transistorradiootje met muziek, ’s avonds theedrinken bij mooie zonsondergangen. Dat heeft bijgedragen aan zijn sympathie voor de Maghreb en werkt nog steeds door in zijn leven en werk.
‘Ik vind het ook goed om als een tegengeluid de poëtische kant van de islamitische cultuur te laten zien, hoewel dat niet mijn opzet was voor deze tentoonstelling. Het autobiografische stond voorop.’
Laurens heeft als dichter tientallen tekstinstallaties gemaakt, een combinatie van tekst en beeld. Maar voor het eerst werkt hij zo autobiografisch. Wat overeenkomt met zijn andere werk is de ondertoon van weemoed.
Hij werkt graag mee aan groepstentoonstellingen van het Platform Beroepskunstenaars Wageningen. ‘Het is een prikkel om iets te creëren en ik kan goed op thema werken.’
Waarom mogen mensen de tentoonstelling Point of no Return niet missen?
'Het kan mensen aan het denken zetten. Ieders leven kent keerpunten. ’ Studenten en oud-studenten zullen zich ook herkennen in zijn eerste veldwerkervaring.
Daarnaast lift er een maatschappelijke boodschap mee: ‘Er valt nog veel te winnen op het gebied van wellevendheid en hoe we met elkaar en de wereld omgaan.’


Website expositie Point of no Return

dinsdag 13 november 2012

Zelfhelend vermogen

De mens zit toch wel heel vernuftig in elkaar. Bovendien kan hij vernuftige machines maken, zoals een auto. Maar een groot verschil, zo constateerde ik lang geleden al, is het zelfhelend vermogen van het menselijk lichaam.
Een deuk of een kras in de lak van de auto gaat niet vanzelf over, maar een blauwe plek verdwijnt wel op den duur. Er zijn veel ingrijpender kwetsuren of ziektes die het lichaam zelf effectief weet te bestrijden.
Natuurlijk besef ik dat de medische zorg en kennis een groot goed is, toch loop ik niet meteen met een pijn, piep of kraak naar de dokter. Goddank ben ik tot nu toe ook gezegend met een goede gezondheid en ging het meeste vanzelf over.
Als me iets ernstigers overkomt, piep ik daarna waarschijnlijk wel anders over wat mijn lichaam allemaal zelf kan.
Ik realiseer me dan ook dat het volgende een onbeduidend voorbeeld is van zelfhelend vermogen, máár het is er wel een. Het maakt me toch weer even bewust van hoe vernuftig de schepping mens is.
Ongeveer een half jaar geleden, het begin van het grasmaaiseizoen, liep ik door een onhandige manoeuvre met de maaier een kwetsuur op aan mijn linkerduim. Bloedblaar onderaan de nagel en nagelbed flink beschadigd. De blauwe plek werd gaandeweg bruin en groeide de afgelopen maanden met de nagel mee naar de bovenkant. Nu resteert nog een miniem bruin plekje, dat bij de volgende knipbeurt verdwenen is.

Mijn zelfbedachte theorie over het niet zelfhelend vermogen van beschadigingen op auto's bv. heeft inmiddels een deuk opgelopen. Dagblad Trouw meldde op 27 oktober dat er nu bloedend en zelfherstellend plastic ontwikkeld wordt. Bij een botsing kleurt een kunststof bumper rood en daardoor wordt het herstellend vermogen geactiveerd. Hoe het precies zit, kan ik niet volgen als alfa-meisje, iets met moleculen enzo.
Die zelfheling van plastic naar analogie van bloed is nieuw. Zelfhelend plastic schijnt al langer te bestaan. Op Kennislink staat meer informatie voor wie precies wil weten hoe dat zit.

maandag 12 november 2012

Mindmappen

De afgelopen maanden was ik nogal versnipperd bezig: schrijfcursussen ontwikkelen en geven, schoolbezoeken, bedrijfstrainingen schriftelijke communicatie, mijn nieuwe website in aanbouw, mogelijke projecten voor de toekomst en niet te vergeten gedichten en pr-klussen voor de tentoonstelling Point of no Return.
Ik heb me er altijd op beroepen dat ik veelzijdig ben en snel kan schakelen, maar de afgelopen periode bleken die kwaliteiten meer dan eens valkuilen. Met 2001 dingen tegelijk bezig en het gevoel dat niets echt af was.
Het inzicht was er al (heb ik overigens al meermalen gekregen), maar nu de verandering nog.

Mindmap planning revisie
'Winkeldochters' (werktitel)
Dat gaat soms van au: nee zeggen tegen spannende ideeën en leuke projecten die zich opdringen. Dat betekent ook de computer - lees mailbox - vaker uit en me telkens weer afvragen welke werkklussen ik werkelijk wil doen. En die probeer ik dan gestructureerder te verrichten, met meer concentratie en in minder tijd. Dat is de gedachte.
Focussen dus, en daarbij helpt mediteren me en wellicht ook mindmappen. Enkele weken geleden volgde ik in de bedrijfsschool van Schouten & Nelissen (mijn opdrachtgever voor bedrijfstrainingen) de training Mindmappen. Plezierig, maar ook nuttig. Door de combinatie van woord en beeld, plus de mechanische handeling van het tekenen schijn je je hersenfuncties op een andere manier in te zetten. Daardoor beklijft het beter en is het effectiever.
Je kunt mindmappen bv. gebruiken om vergaderingen te notuleren, te brainstormen, teksten samen te vatten en te plannen. Sommige mensen schijnen hun boodschappenlijstjes te mindmappen. Mijn zus die juf is, gebruikt de methode zelfs met de kleuters in haar klas. Je bent dus nooit te jong om te gaan mindmappen.
Ik verwacht dat ik het zelf vooral gebruik om te brainstormen en te plannen.
Mindmap November (brainstorm)
Een van de mindmaps die ik tijdens die training maakte, ging over de planning van de revisie van mijn 12+boek 'Winkeldochters' (werktitel). Ik neem het de komende weken eindelijk weer ter hand.
Mijn eerste zelfstandige mindmap maakte ik vorige week, omdat ik wilde zien of het woord November dit jaar meer bij me opriep dan: mist, nevel, grijsheid, afsterven en treurnis.
Ja dus. 

zondag 11 november 2012

Art-food Valley

Twitblog:

Mooie column van Laurens van der Zee op Cultuur in Wageningen. Over broodnodige kunst in de Vallei, en een warm pleidooi voor melancholie!

http://www.cultuurinwageningen.nl/art-food-valley/

zaterdag 10 november 2012

Boekenfeestje

Met Diet Groothuis in de
stand van De Eenhoorn
Vandaag had ik weer eens een boekenfeestje. Tienduizenden boektitels op vele honderden vierkante meter, een schare auteurs en vooral ook veel boekenliefhebbers. Ik was op de Boekenbeurs in Antwerpen waar ik vanmiddag in de stand van uitgeverij De Eenhoorn zat om te signeren, maar vooral om lezers te ontmoeten. Maar ook is het leuk om collega schrijvers te treffen, zoals de Vlaamse auteurs Moniek Vermeulen en Brigitte Minne en mijn Nederlandse collega Diet Groothuis. Ook zij signeerden onder meer in de stand van De Eenhoorn.
Het viel me weer op dat deze grote Vlaamse boekenbeurs ook echt een familieuitstapje is. Hele gezinnen trekken voorbij de stands, met vaak nog jonge kinderen. Zoals ik al verwachtte, waren er ook verschillende smeltpapa's, een woord dat me gisteren te binnen schoot. Ik vertelde een vriendin over vaders met kinderen op hun schouders of in een draagzak op hun buik. Voor zo'n plaatje smelten wij vrouwen en masse.
Maar ik dwaal af. Terug naar de core business: boeken.
Met een moeder raakte ik in gesprek over mijn boek 'Papa zonder grenzen', dat in 2008 verscheen bij De Eenhoorn. Zij kocht het voor haar zoon die ook een biologische vader en een stiefvader heeft. Hij had er nooit expliciet over gesproken hoe hij mijn boek vond. Nu is hij een puber van dertien en geen echte lezer. Maar vanmorgen toen zijn moeder naar de boekenbeurs ging, had hij gezegd: 'Zo'n soort boek mag je wel weer voor me kopen.' Toch mooi om zo'n verhaal te horen.
Voor haar dochtertje dat moeite heeft om uit logeren te gaan, kocht de moeder mijn boek 'Logeerbeer'. Wie weet, helpt het.

Logeerbeer stond trouwens in de kast met de top 10. Leuk natuurlijk, maar ik tel in de gauwigheid toch minstens een top-19.

vrijdag 9 november 2012

Feestelijk geweld

Met een praktisch boodschappenlijstje bezocht ik vanmiddag het tuincentrum dat al helemaal was ingericht op de feestdagen. Die wierpen hun schaduwen vooruit en over me heen.
Slenterende funshoppers belemmerden me in mijn doelgerichte missie, ik raakte verstrikt in goudslingers en moest me zowat door de kerstballen heen slaan om de snoeischaren te bereiken.

Wat een verademing om even later de rondgang langs 'mijn' doden te maken op het naburige kerkhof. Ingetogen en volop herfst daar met ritselend blad en een enkele bloeiende plant. Een felpaarse primula die in de beschutting kans zag om nog even te vlammen, wilde viooltjes en een laatste roos.

De feestdagen, zo ver weg nog. Eerst november eens door zien te komen.
Ach, laten we het er maar op houden dat ik nog niet toe ben aan al dat feestelijk geweld.
Maar over een goede maand doorkruis ik waarschijnlijk ook wel weer een tuincentrum, met op mijn boodschappenlijst: boom, ballen en goudslingers.

donderdag 8 november 2012

Hemelse dekens

Voor de tentoonstelling Point of no Return die nog tot en met 21 december te zien is in Wageningen, heb ik een aantal kunstenaars geïnterviewd. Een van hen is Sharon Burggraaf. Haar verhaal verscheen onder meer in Hoog en Laag.
Sharon Burggraaf maakt kleurcodes van zonmomenten voor Point of no Return


De ondraaglijke schoonheid van stofdekens

Door Annie van Gansewinkel
Van 2 nov. tot 21 december is in Wageningen, Binnenhaven 7, de tentoonstelling Point of no Return waaraan 22 kunstenaars meedoen. Sharon Burggraaf is een van hen.

Wie ‘Hemelse dekens’ ziet, vijf kleurig beschilderde doeken – het is papier, lijkt stof – van Sharon Burggraaf, heeft geen idee van het verhaal dat ze vertellen en alle tijd die erin zit.
Vrolijke kleurlijnen, zeg je op het eerste gezicht. Het zijn ook zonmomenten, legt Sharon uit. Duizenden zonnen had ze de afgelopen tijd al ‘verzameld’ via internet. ‘Ieder moment is de zon anders. Zonnebeelden vertellen iets van de tijd, bijvoorbeeld de luchtvervuiling van die dag, vulkaanuitbarstingen, vochtigheid.’
Toen ze besloot mee te doen aan de tentoonstelling Point of no Return, werd haar interesse gewekt door minder vrolijke zonmomenten. Ze kwam op sites terecht met prachtige ‘smogsuns’. Smog door ingrijpen van mensen: bosbranden en luchtvervuiling. Verstikkende dekens boven een vervuilde stad. Van vijf continenten nam Sharon een zon: Caïro, Beijing, Los Angeles, Sao Paulo en Melbourne. De kleuren van die beelden ontleedde ze op de computer in kleurcodes die ze in olieverf uitwerkte op papier.
Minutieus schildert ze lijntjes, vol aandacht, anders gaat het meteen fout. Een buitenstaander zou het niet zien, maar Sharon ziet zelf elk ‘weeffoutje’.
Ineens kwam een eigen schets haar bekend voor. Het waren de ‘serapes’, de traditionele, gestreepte Mexicaanse dekens. ‘Vanuit hun traditie baseren de Maya’s en andere oude volken zich meer op hun omgeving, op de regenboog en de zon bijvoorbeeld.’
Sharon heeft in Colombia vormgeving gestudeerd en hier kwam ineens in haar werkkamer weer die lijn met toen terug in haar werk. ‘Ik had de kleurcodes uit mijn computer nodig om de betekenisvolle kleurlijnen in de inheemse dekens weer te zien.’
Haar vijf dekens schildert ze op handgeschept papier van moerbeibast. Het is een soort weefsel, aaibaar is het ook.
In eerder werk was Sharon ook al bezig met codes: bijvoorbeeld in het DNA Barcodepad (2009, Linnaeus-tentoonstelling in Wageningen). Sinds ze de grafische weefsels in Latijns-Amerika zag, was ze onbewust altijd met lijnen bezig. ‘Nu gebruiken we overal digitale codes voor.’
Met de aaibare werken wil ze opnieuw betekenis geven aan de natuur door het unieke ervan in unieke codes weer te geven.
‘Als ik met aandacht iets zichtbaar maak, worden andere mensen zich misschien ook bewust van de waarde van de natuur. Wij zijn in dienst van de natuur, en niet omgekeerd. We zijn nu op het punt gekomen dat we dat moeten inzien. Anders verstikken we in onze eigen uitlaatgassen, in onze eigen dekens.’

Op de foto: Sharon Burggraaf gewikkeld in de zonnedeken van Beijing. (foto: Salman Ezzammoury)

website Point of no Return

woensdag 7 november 2012

Point of no Return - the movie

Voor wie vrijdag de opening van onze tentoonstelling Point of no Return heeft gemist: the movie.
Althans de diavoorstelling. Salman Ezzammoury maakte de voorstelling, met een impressie van hoe aangenaam het was, wie er allemaal waren en ook welke kunstwerken er te zien zijn.
Op Youtube: de opening van Point of no Return

Voor de tentoonstelling is het overigens niet te laat: nog elk weekend te zien tot en met 21 december.

Website Point of no Return

zondag 4 november 2012

Tentoonstelling geopend


Kunstenaar Leo Schatz (rechts),
maker van het mozaïek destijds.
Foto: Salman Ezzammoury
De tentoonstelling Point of no Return is vrijdagavond in Wageningen geopend en het was een feestje. Zeker 180 mensen waren naar het 'gebouw achter de vaas' gekomen om de 22 deelnemende kunstenaars te zien glunderen. Onder hen de twee initiatiefnemers Petra de Vree en Jacqueline van Bergeijk die de afgelopen maanden hun enorme energie en enthousiasme op hun collega's overbrachten. Het resultaat is er ook naar: een bijzondere tentoonstellingsruimte met heel gevarieerd werk. Mooi om te zien hoe al die kunstenaars zich op hun eigen manier hebben laten inspireren door het thema point of no return. Tijdens de opening was een andere kunstenaar te gast, Leo Schatz, maar liefst 94 jaar oud. Hij is de maker van het enorme mozaïek aan de muur van de voormalige universiteitsbibliotheek van Entomologie. Met een ongekende vitaliteit hield hij een toespraak, waarin hij verwees naar zijn werk in 1960: 10.000 mozaïeksteentjes bracht hij aan in vijf maanden tijd, vijf dagen per week.
Veel publiek al tijdens de opening
Foto: Salman Ezzammoury
Bij toerbeurt zijn we suppoost. Een beetje zitten dommelen op een krukje, zo schatte ik het functieprofiel in. Maar gisteren mocht ik meteen de eerste expositiedag aantreden en niks dommelen. In de middag kwamen er aardig wat bezoekers die lang en geïnteresseerd rondkeken. We hadden mooie gesprekken, over kunst, de dood, persoonlijke keerpunten en andere levensthema's, maar het was ook gewoon gezellig.


De tentoonstelling is tot en met 21 december gratis toegankelijk op zaterdag en zondag tussen 11 en 17 uur.

Facebookpagina van de tentoonstelling Point of no Return    

donderdag 1 november 2012

De weg van vrouwen in de kunst

Voor de tentoonstelling Point of no Return die morgen in Wageningen begint, heb ik een aantal kunstenaars geïnterviewd. Dit is het interview met Gelske Kwikkel. Het verscheen onder meer in Hoog en Laag.


Gelske Kwikkel maakt 15 schilderijen van vrouwen voor Point of no Return


‘De weg van vrouwen in de kunst’


Door Annie van Gansewinkel
WAGENINGEN – Van 2 november tot 21 december is in Wageningen, Binnenhaven 7, de tentoonstelling Point of no Return waaraan 22 kunstenaars meedoen. Gelske Kwikkel is een van hen. Ze schildert en geeft schildercursussen. Een gesprek over hoe haar bijdrage tot stand kwam.
Gelske legt haar werk voor de tentoonstelling uit op de vloer. Drie rechthoekige lijsten met elk vijf vierkante schilderdoekjes naast elkaar. Het werk is ongeveer af, maar misschien legt ze de dag voor de opening er pas echt de laatste hand aan. ‘Stoppen is bij schilderen het allermoeilijkste’.
In vijftien werken trekt de kunstgeschiedenis aan je oog voorbij, van de Venus van Willendorf uit de prehistorie tot de nieuwste Gelske Kwikkel.
Het thema ‘point of no return’ heeft voor Gelske te maken met de hele weg die de vrouw in de kunstgeschiedenis heeft afgelegd. ‘Voor mij wordt de ontwikkeling van de mens weerspiegeld in de kunstgeschiedenis en daarbij is er geen weg terug.’
Ze begon met negen schetsen van werken uit de kunstgeschiedenis. Toen pas kwam ze erachter dat het praktisch allemaal afbeeldingen van vrouwen waren. Op die basis ging ze verder en kwam ze uiteindelijk tot vijftien werken.
‘In de eerste afbeelding van de prehistorische Venus is de vrouw het symbool van de vruchtbaarheid. Ze is alleen nog maar buik, ze heeft geen ledematen, kan niet uit de voeten. Je ziet gaandeweg dat de vrouw steeds meer op aarde komt, van vlees en bloed wordt, en er mag zijn.’
De werkwijze van Gelske was bij dit werk voor de tentoonstelling totaal anders. Gewoonlijk begint ze vanuit het niets te schilderen, abstract werk.
De meeste tableaus voor Point of no Return zijn juist figuratief. ‘Ik vond het erg leuk om vanuit iets bestaands te werken.’ Maar daar wilde ze het niet bij laten. ‘De oude kunst is goed, maar het is ook míjn werk.’ Zo gaf ze haar eigen invulling aan de achtergronden.
In het werk komen bekende beeltenissen en schilders voorbij, zoals Rubens, Vermeer, Picasso, maar bijvoorbeeld ook een expressionist als Jawlenski. Aan het eind van zijn leven verabstraheerde hij de vrouw tot een kruis. Zijn hele leven werkte hij toe naar die abstractie, zoals de weg van de kunstgeschiedenis nodig was om Gelske zelf het vijftiende en laatste schilderij van dit werk te kunnen laten maken. Die weg is een point of no return.
Gelske Kwikkel doet graag mee met tentoonstellingen die het Platform Beroepskunstenaars Wageningen organiseert. Het biedt een goede mogelijkheid om te exposeren en de thema’s brengen haar tot ander werk. ‘Dit figuratieve werk zou ik anders zeker niet hebben gemaakt.’
Waarom mogen mensen de tentoonstelling Point of no Return niet missen?
‘Er zijn toch al weinig tentoonstellingen in Wageningen en hier is heel afwisselende kunst te zien van veel mensen.’

Foto: Salman Ezzammoury



Weblog met het eerste interview: initiatiefnemers Jacqueline van Bergeijk en Petra deVree