dinsdag 6 december 2022

Dikke boeken

Ik hou niet zo van dikke boeken, vooral als ze te dik zijn. En dat vind ik nogal eens. Dat geldt voor dunnere boeken trouwens ook.
Bij veel boeken kan er volgens mij vaak een kwart uit. Daar wordt een boek alleen maar sterker van.
Schrijvers lijken soms zo dol te zijn op al hun darlings, dat ze niet eens over killen willen nadenken. Details kunnen heel goed werken. Maar als een schrijver zich verliest in nodeloze details is hij mij snel kwijt.

Al meer dan 30 jaar schrijf ik boeken en bij mijn schrijven heb ik me juist leren concentreren op details. Zintuiglijke details: wat laat je de personages en daarmee ook de lezer zien, horen, ruiken, voelen en proeven. Dan krijgen de personages en hun omgeving meer vorm, ten dienste van het verhaal, de toon en de sfeer.
In de vele revisies zet ik daar dan weer vraagtekens bij. Voegt het echt iets toe of is het uiteindelijk slechts vulling? In dat geval: streep erdoor.
Ik heb veel geleerd van het schrijven voor kinderen die moeite hebben met lezen. Het is de kunst om dan de kern, maar ook emotie en sfeer toch over te brengen. Ook gedichten schrijven is leerzaam: daar telt elk woord, en elk stukje wit minstens zozeer.

Toen ik ooit een manuscript opstuurde naar een uitgever, weigerde die ernaar te kijken, louter omdat het te weinig woorden telde. Ik was stomverbaasd over die minimumeis. Op basis van argumenten ben ik altijd bereid kritisch naar mijn eigen werk te kijken en te reviseren. Maar ik ga er niet zomaar 20.000 woorden bijschrijven, alleen om bij een uitgeverij binnen te komen.

Dat klinkt allemaal stoer en overtuigd. Maar van sommige dikke boeken houd ik enorm. Alle 7 kloeke delen van Het Bureau van Voskuil las ik in een mum van tijd. En de dikke pillen van Op zoek naar de Verloren tijd door Marcel Proust, ik geniet intens van de eindeloze beschrijvingen van robes, uiterlijkheden, zeegezichten, overpeinzingen, beuzelarijen. Jammer dat hij te vroeg dood ging – precies 100 jaar geleden - om meer dan die 7 delen te schrijven.

Wie weet schrijf ik zelf ook nog wel eens een superdik boek. Maar laat het dan wel krachtig zijn!

Dit blog publiceerde ik op 5 december 2022 op Hebban.nl


vrijdag 18 november 2022

Marcel Proust nog altijd levend

Honderd jaar geleden overleed Marcel Proust, op 18 november 2022, 51 jaar oud. Maar voor mij en andere literatuurliefhebbers leeft hij nog steeds. Ver voor mijn pensioen in 2010 begon ik zijn boeken te lezen, hoewel ik dat had gepland voor na mijn pensioen, want meer tijd. Hahaha, weet ik nu.
Tijdens en na mijn studie Frans had ik me verre gehouden van zijn werk. Te langdradig, hopeloos ouderwets, dacht ik. Maar zijn observaties van mensen en hun relatie is nog altijd actueel. En die langdradigheid en breedsprakigheid, ik geniet ervan en kom in een staat van meditatief lezen.
Proust is geen allemansvriend, noem hem gerust elitair. Maar als je 100 jaar na je dood nog gelezen wordt, dan ben je een groot schrijver.

Eerder al schreef ik blogs over mijn leeservaringen met Proust, zoals Met Proust in de hangmat en Met Proust op de sofa Ik heb mijn boeken van en over Proust maar eens uitgestald op mijn sofa. En ik krijg meteen zin om weer verder te lezen in zijn oeuvre 'Op zoek naar de verloren tijd'. Zeven boeken telt het.
Ik heb de eerste drie kloeke delen van die cyclus gelezen. Maar zijn honderdste sterfdag is een mooie aanleiding om verder te lezen, Sodom en Gomorra is het vierde deel. En wie weet ga ik tijdens de kerstrust in een moeite door met deel vijf, De gevangene. Hoewel ik ze ook niet achter elkaar wil lezen, want dan heb ik al zijn werk te snel uit.

In 2015 deed ik in mijn blog Op zoek naar Marcel Proust een oproep aan uitgeverij De Bezige Bij. Na een prachtige heruitgave in 2009 van deel 1 Een liefde van Swann kwam er geen vervolg meer. En dat terwijl de steengoede vertaalster Thérèse Cornips de vertaling van de andere zes boeken al klaar had.
Mooi dat de Bezige Bij in 2018 de volledige cyclus opnieuw uitgaf, betaalbaar én in de vertaling van Cornips.

Ik zie dat de uitgeverij voor december 2022 Terug naar de verloren tijd van Proust aankondigt in een uitgave van 175 euro. Als paperback, staat op de site. Niet in een band, neem ik aan, want het gaat om duizenden bladzijden. Voor die prijs verwacht je minstens goud op snee en met 10 leeslinten. Wellicht is het een heel andere uitgave, voor de ware liefhebber in elk geval.
Betaalbaar, nou nee, maar wel een bewijs dat het werk van Proust nog altijd leeft.

maandag 14 november 2022

Workshop Inspiratie bij het schrijven

Heb je al inspiratie? Daar krijg je vast inspiratie van. Veel inspiratie gewenst!

Goedbedoelde vragen en wensen, maar als schrijver 
heb ik wat moeite met het woord Inspiratie. Het lijkt iets mythisch, iets mysterieus.
Niet te vatten, dat is het wel.
Wachten op inspiratie? Dan kan ik vaak lang wachten en komt er geen letter op papier. Schrijven is voor mij meestal gewoon gaan zitten en mezelf toespreken: schrijven, kreng! Niet dat dat altijd lukt, maar het kan toch iets opleveren. Interessante zijwegen of gedachten over het leven, die soms beklijven maar vooral vervluchtigen.
Ideeën komen juist op andere momenten aanwaaien: 's morgens onder de douche, tijdens het strijken, bij een wandeling. En er zijn plekken die voor mij altijd werken: bij de zee of tijdens een schrijfretraite in binnen- of buitenland, in elk geval weg uit mijn dagelijkse omgeving, hoe fijn die ook is.

En toch heb ik in mijn schrijfpraktijk van meer dan 30 jaar wel tips en werkwijzen  verzameld die mij helpen en anderen misschien ook. Daarom geef ik op maandag 9 januari 2023 voor de Volksuniversiteit Wageningen de workshop Inspiratie bij het schrijven.

Wil je meedoen? Wacht dan niet met aanmelden tot het laatste moment. De Volksuniversiteit beslist in december namelijk al op basis van het aantal aanmeldingen of de cursus kan doorgaan.

Hieronder de tekst in het programmaboekje:

Je wilt schrijven, maar hoe kom je op ideeën en hoe begin je? In de workshop ‘Inspiratie bij het schrijven’ helpt schrijver Annie van Gansewinkel je op gang. Met oefeningen, praktische tips en manieren om te brainstormen. Je onderzoekt wat vooral voor jou werkt, of je nou over de werkelijkheid schrijft of over fantasie.
Na de workshop neem je een voorraadje eigen ideeën mee naar huis. Onderwerpen die onder meer aan de orde komen: de ideale schrijfplek, writer’s block, de gouden tip (spoiler: die bestaat niet!). Voor mensen met en zonder schrijfervaring.

Meer informatie: https://www.volksuniversiteitwageningen.nl/praktisch-en-creatief/creatief/workshop-inspiratie-bij-het-schrijven 

Aanmelden: Website Volksuniversiteit Wageningen 

maandag 26 september 2022

Raadgedicht - mijn gedicht Chaos

Raadgedicht is een prachtig initiatief van schrijver en dichter Rian Visser. Kinderen en volwassenen gaan op zoek naar het ontbrekende woord in een gedicht. Dit najaar beleeft Raadgedicht al zijn achtste editie met 10 gedichten van uiteenlopende dichters.
Deze week is mijn gedicht Chaos het raadgedicht. In voorgaande jaren waren mijn gedichten 'Altijd prijs' en 'Thuis' ook al raadgedicht. Nieuw is deze keer dat er ook een video is waarop ik mijn gedicht voorlees. Uiteraard is het ontbrekende woord in de tekst niet te horen.
Tot donderdag 29 september om 16 uur kan iedereen via de website of de app van Raadgedicht het antwoord insturen. Vrijdag 30 september om 9 uur wordt het goede antwoord bekend gemaakt met een reactie van mij op de inzendingen.
Ik vind het een leuk idee dat deze week kinderen op scholen en thuis, én volwassenen nadenken over de oplossing.
Een mooie manier om mensen over gedichten te laten nadenken en de keuzes van een dichter bij elk woord.

Website Raadgedicht

Mijn auteurspagina op Raadgedicht



Hieronder het persbericht over Raadgedicht van dit najaar met daarin ook de dichters van de komende afleveringen.

12 september start de achtste editie van Raadgedicht voor iedereen vanaf 10 jaar!
Gedurende 10 weken verschijnen er 10 nieuwe raadgedichten. De gedichten zijn geschreven door bekende Nederlandse en Vlaamse dichters.
Deelnemers duiken in het brein van de dichter door te proberen een ontbrekend woord in het gedicht te raden. Elke maandag verschijnt een nieuw gedicht online en elke vrijdag wordt het complete gedicht getoond. In een woordwolk zie je welke woorden er ingezonden zijn. De dichters plaatsen een reactie op de woorden. Goed of fout is niet het belangrijkst: taalplezier staat voorop. 
Jaarlijks doen honderden scholen en poëzieliefhebbers mee. Iedereen vanaf 10 jaar kan gratis meespelen via de website www.raadgedicht.nl en via de gratis Raadgedicht app (voor iPhone en Android). Zowel scholen als individuele deelnemers kunnen meedoen. 
Raadgedicht is een interactieve manier van lezen en schrijven. Dichters vinden het spannend om te ervaren welke woorden de lezers voor hun gedicht aandragen. Leerkrachten zijn enthousiast, omdat Raadgedicht tot een geconcentreerde manier van lezen leidt en tot een hernieuwde belangstelling voor poëzie in de klas. Poëzieliefhebbers maken op een andere manier contact met hun favoriete dichter of leren nieuwe dichters kennen. 

De gedichten zijn speciaal voor Raadgedicht geschreven door bekende dichters. Deze keer zijn dat:
week 1, 12 september, Pim Lammers
week 2, 19 september, Suzanne Weterings
week 3, 26 september, Annie van Gansewinkel
week 4, 3 oktober, Daniel Billiet
week 5, 10 oktober, Fetze Pijlman
week 6, 17 oktober, Linda Vogelesang
Herfstvakantie.
week 7, 31 oktober, Kasper Peters
week 8, 7 november Jos van Hest
week 9, 14 november, Milja Praagman
week 10, 21 november, Schiavone


vrijdag 23 september 2022

Schrijven in Portugal (2) - schrijfretraite

Na het vertrek van de deelnemers aan de workshop Levensverhaal begon op het Portugese landgoed voor mij de schrijfretraite van een week.
Vanuit mijn huisje had ik uit alle ramen en deuren een 360 graden uitzicht op het landgoed en de verre omgeving. De eerste dagen was het weer wat regenachtig en vreemd genoeg zette die beslotenheid - maar met uitzicht - me aan tot schrijven.

Ik had geen schrijfplan. Ik was met een leeg schrijfschrift aangekomen en wilde juist zien wat er zou ontstaan in de rust van die omgeving. Of niet natuurlijk, dat had ook gekund. De wetenschap dat ik maar een week had, stimuleerde, al was ik de eerste dagen vooral aan het spelen met ideeën en invallen. Het sterkste zou vanzelf wel bovendrijven en ik stond mezelf elk idee toe.


Ingegeven door de regen kwam er een idee voor een prentenboek op, maar toen het na enkele dagen prachtig weer werd, was dat momentum blijkbaar voorbij.
Het idee voor een nieuw kinderboek werd sterker en sterker. Al schrijvend ontstond het plot en kregen de personages vorm en inhoud.
Gestaag werkte ik door en na een week had ik de eerste versie af. Let wel: de eerste versie. Er zullen er nog veel meer volgen, maar er ligt een goede basis. Ook al mis ik hier in Nederland dát uitzicht en die rust, ik kan er mee verder.
Waar het over gaat, laat ik nog niet los. Dat is het stomme bijgeloof waar meer schrijvers last van hebben: als je erover praat voordat het echt af is, tart je de goden of wat of wie daarover gaat.

Ik schreef meer: enkele gedichten in concept en logboekachtige gedachten over schrijven en Het Leven.
Ik ben die hele week het terrein niet af geweest, maar het was groot genoeg voor een wandeling af en toe. Vogels in alle toonaarden. De nachtegaal zag ik wel, al zong hij niet. Jammer dat ik het echtpaar Hop niet heb gezien dat daar regelmatig schijnt rond te scharrelen.

En elke avond mijmeren bij de prachtigste zonsondergangen met  voor de variatie soms een regenboog.











Het was een heel contrast om begin deze week in de drukte van Porto aan te komen en daarna weer te landen in mijn vertrouwde Wageningen. Ook fijn trouwens om thuis te komen.

Maar bij thuiskomst nam ik me wel voor om weer vaker zo'n schrijfretraite te houden, al hoeft dat niet per se ver weg. De zee in Egmond brengt me immers ook altijd op ideeën.


Schrijven in Portugal (1) - workshop Levensverhaal

Met veel genoegen kijk ik terug op twee weken Portugal. Werk, geen vakantie, maar zelden voelde werk zo feestelijk.
Van 6-12 september gaf ik voor de organisatie Olá Moita een workshop Levensverhaal in het rustige binnenland van Portugal. 

Bij de workshop met schrijfopdrachten, oefeningen en theorie vormden de zintuigen de rode draad. Hoe kan het ook anders op zo'n prachtplek waar je zintuigen voortdurend worden geprikkeld? Vanaf het landgoed met de camping was het uitzicht telkens anders maar altijd geweldig.

De deelnemers werden verrast en soms enigszins onthutst door wat de oefeningen en de prikkels van een andere omgeving oproepen aan vergeten of diepere herinneringen.
De sfeer was ontspannen én intens.

Behalve het schrijven waren er ook enkele activiteiten waardoor we de regio en de (eet)cultuur beter leerden kennen. Een fietstocht door de natuur bijvoorbeeld over het traject van een voormalige spoorlijn en de kookworkshop van chefkok João Quaresma. Eerst deden we met hem inkopen op de markt in Tábua en vervolgens maakten we samen een traditionele lunch in de sfeervolle keuken van een landgoed.

 


Op facebook van Olá Moita is meer te zien, evenals op de website.

Olá Moita organiseert ook in 2023 weer uiteenlopende workshops. Op dit moment zijn er al plannen voor een tekenworkshop en een gastronomische workshop.

woensdag 3 augustus 2022

Dodgedichters bij Cultuurzomer Wageningen

De Dodgedichters maken in augustus ook weer deel uit van de Wageningse Cultuurzomer. Maar liefst drie zaterdagen treden zij op in de binnenstad van Wageningen.
Evenals in 2020 en 2021 draag ik mijn gedichten voor vanuit de laadbak van de iconische Dodge uit 1942 van Laurens van der Zee. Het is elke keer een feestje.
In wisselende samenstelling treden we 6, 13 en 27 augustus telkens op met 4 of 5 dichters. Tussen 14 en 16 uur staan we achtereenvolgens aan het begin/eind van de Hoogstraat tegenover de bblthk, daarna bij het gemeentehuis en we sluiten ook weer af bij de bblthk. 

Deelnemende Dodgedichters zijn: Benjamin van Schothorst, Bonnie Bengsch, Ellen van der Kolk, Laurens van der Zee, Leontien Jansen, Martijn Adelmund, Peter Abspoel, Petra Sips, Samira van der Loo, Sander Reimink, Simon Oosting, en ikzelf.
Ik sta in het programma van 6 en 13 augustus.

De Wageningse Cultuurzomer heeft de hele maand augustus uiteenlopende activiteiten zoals tentoonstellingen, films en muziek.
Meer informatie op de speciale website van de Wageningse Cultuurzomer 


zaterdag 2 juli 2022

Dichtersroulette op het Leeffestival

Morgen, zondag 3 juli, is na drie jaar eindelijk weer het Leeffestival in Wageningen. En we leveren daar met Schrijversharten graag weer een bijdrage aan. Laurens van der Zee, Martijn Adelmund en ik treden met Dichtersroulette tussen 13 en 15 uur op bij de Grote Kerk.
De toeschouwer bepaalt in hoge mate wie van ons welk gedicht voordraagt.
Een spel overigens met nieten. En meer spoil ik niet.

Het Leeffestival (voor de 38e keer!) heeft dit jaar een kleinere opzet: de Kleedjeseditie. Er zijn onder meer optredens met muziek, circusacts, dans en workshops. Het festival duurt van 13 tot 17 uur en speelt zich af in het centrum van Wageningen, grotendeels rond de Grote Kerk aan de Markt. 


https://www.leeffestival.nl/

https://www.schrijversharten.nl/

woensdag 1 juni 2022

Jubileum: 25 jaar eigen baas

Als jonge docent op de middelbare school maakte ik vanaf mijn 20e de jubilea mee van collega’s. Grote feesten omdat ze 12,5 of 25 jaar in dienst waren. Dat wilde ik zelf nooit meemaken, zo nam ik me voor.
Ik houd niet zo van feesten en bovendien vond ik het niet erg aanlokkelijk om zo lang op dezelfde werkplek te blijven. En ondanks dat ik in het onderwijs verschillende functies en neventaken had, besloot ik na 7 jaar dat ik daar inderdaad niet mijn pensioen zou halen.

Na de journalistenopleiding werkte ik 13 jaar in de journalistiek, op uiteenlopende redacties en bij verschillende bladen. Ik had ooit een chef die een andere kijk had op bedrijfsjubilea. Hij vond dat helemaal geen prestatie, ‘een kwestie van blijven zitten’.

In juni 1997 werd ik officieel zelfstandig ondernemer, zzp’er, kleine zelfstandige. Maar ook CEO, CFO, hoofd marketing, hoofd pr, hoofd acquisitie, hoofd boekhouding.
Ik koos er namelijk voor om van schrijven mijn werk te maken. Nu zijn er maar weinig schrijvers die kunnen leven van alleen het schrijven. Met veel plezier had en heb ik nevenactiviteiten, zoals workshops en cursussen geven, optredens en andere culturele activiteiten.
Voor een van mijn grootste opdrachtgevers (ik gaf bedrijfstrainingen schriftelijke communicatie voor Schouten & Nelissen) werkte ik maar liefst 20 jaar. Bijna een jubileum, al telt dat niet in een freelance setting.

Maar nu, juni 2022, vier ik dus een heus jubileum: ik ben 25 jaar in dienst bij mezelf!
Soms dacht ik: ik ben een werkgever die je niemand toewenst. Zo’n streng arbeidsethos, slecht in het scheiden van privé en werk. Gelukkig verbetert dat wel bij het ouder worden.
En hoewel ik officieel pensioengerechtigd ben, blijft mijn eigen winkel open. Een schrijver gaat sowieso niet met pensioen.
Die 25 jaren zijn omgevlogen, om maar eens een vet cliché te gebruiken. 

Schrijver worden en zeker schrijver blijven, dat is niet vanzelfsprekend in het sterk veranderende boekenland.
Niet altijd was het makkelijk. Soms heb ik een moment overwogen om voor de zekerheid toch maar een baantje erbij te nemen. Verzekerd tegen ziekte, opbouw van pensioen, zelf geen boekhouding doen. Maar ik wist ook dat ik door al die jaren vrijheid volkomen ongeschikt was geworden om onder een baas te werken. En om naar vergaderingen te moeten. (Ik haat vergaderen.)

Ik ben blij dat ik in 1997 die sprong in het diepe waagde. Voor de derde keer zegde ik een vaste baan op en bovendien koos ik voor zelfstandigheid.
Ik ben ook trots dat ik die 25 jaar boven water ben gebleven en meer dan dat: de mooiste baan na al die mooie banen die ik eerder had.
Eigenlijk wel een feestje waard. Maar ja, ik houd niet zo van feesten.

Schoolbezoek 

Docent Nederlands

Optreden opening expo
Trainer zakelijk schrijven


Optreden Dodge-dichters

Schrijven is kiezen - blog 3 januari 2022  


dinsdag 26 april 2022

Blij met een afwijzing

Afgewezen worden is nooit leuk, niet persoonlijk en niet in het werk. De kunst is om er iets van te leren. Laat ik me hier beperken tot mijn werk als schrijver.
In 1985 koos ik voor een deeltijdbaan als journalist om me in de andere helft van mijn werktijd te ontwikkelen als schrijver. Kon ik het wel, vond ik het leuk en ook: wilden uitgevers mijn werk wel publiceren?
Inmiddels kan ik na ruim 30 boeken Ja antwoorden op die drie vragen. Ik vind het nog steeds leuk, ik leer nog altijd, al is de uitgeefwereld sindsdien ingrijpend veranderd. Niet alles wat ik schrijf, wordt vanzelfsprekend uitgegeven.
Maar in die eerste jaren heb ik leren incasseren. Een onvermoeibaar optimisme en een gebrek aan zelfinzicht hielpen me soms ook om door te zetten. Gelukkig maar!
Ik begon vooral met het schrijven van korte verhalen en die stuurde ik naar literaire tijdschriften. Enkele werden gepubliceerd, andere kwamen retour met een standaard afwijzing. Maar ook kwam er soms een gemotiveerde afwijzing en daar was ik blij mee. Een redacteur had immers de tijd genomen om me duidelijk te maken wat er niet goed was en waarom.

Een afwijzing was en is even slikken. Maar met een motivatie kan ik iets, of - na serieuze beschouwing - toch niets. Ik begrijp ook wel dat uitgevers tegenwoordig met soms 1000 ongevraagde manuscripten per jaar niet hun afwijzingen motiveren. Als het dan gebeurt, zoals niet zo lang geleden, ben ik daar alleen maar blij om. Van commentaar dat hout snijdt, kan ik iets leren.
Zoals van mijn uitgever van jeugdboeken in de jaren 90. Ik had de eerste hoofdstukken van een nieuw jeugdboek opgestuurd. Hij belde: 'Het is wel weer goed geschreven, maar jij kunt beter.'
Jij kunt beter, irritant vond ik die woorden. Maar hij had gelijk. Het boek zou misschien net zo goed worden als mijn eerste. Als hij dacht dat er meer in mij zat, mocht ik daar zelf zeker geen genoegen mee nemen. Ik heb het hele concept weggegooid en heb een totaal ander boek geschreven. Iets waar ik echt weer mijn tanden in moest zetten. Vele jaren later heb ik die uitgever daarvoor nogmaals bedankt. Een goede uitgever ontdekt wat er nog verborgen ligt. Diezelfde uitgever opperde later dat thrillers schrijven iets voor mij kon zijn. Ik kende het genre niet, maar schreef me er langzaam in. Met genoegen.

Deze maand heeft het fijne boekenprogramma Brommer op Zee 'Taal zonder mij' in zijn leesclub. Kristien Hemmerechts schreef het boek na het overlijden van haar man, dichter Herman de Coninck.
Ze legt verbanden tussen zijn poëzie en zijn leven. Meteen na het verschijnen in 1998 las ik het boek en nu heb ik het herlezen. Nog steeds vind ik het een bijzondere en mooie vorm van een In Memoriam, ook omdat ik zijn gedichten zo goed vind.
In het boek verwijst Kristien Hemmerechts naar het werk dat Herman de Coninck deed als hoofdredacteur van het fameuze literaire blad  NWT (Nieuw Wereldtijdschrift). Ook aan zijn correspondentie besteedde hij veel aandacht, schrijft Hemmerechts. 
In mijn werkkamer liggen onaffe verhalen, mislukte verhalen, gepubliceerde verhalen, maar nog veel meer ongepubliceerde verhalen, met de correspondentie er nog bij.
Ik herinner me een afwijzing van een verhaal voor een tijdschrift door K.L. Poll. Jammer dat ik die brief zo gauw niet kan terugvinden, maar de kern staat me nog goed bij. In een aantal scherpe punten somde hij op waarom hij dat verhaal 'echt slecht' vond. Hij voegde eraan toe dat hij daar geen genoegen in schepte, maar dat ik hem om een eerlijke reactie had gevraagd. Ik heb meteen een brief gestuurd om hem oprecht te bedanken voor zijn moeite. Pas later zag ik ook hoezeer hij gelijk had op die punten.
De fijne afwijzing van Herman de Coninck heb ik wel teruggevonden. Twee weken daarvoor stuurde hij al een brief om enig geduld te vragen, omdat de redactievergadering nog moest komen. Daarna, helaas. Maar toch ...

Het waren niet de minste schrijvers, redacteuren en uitgevers. Blijkbaar deed ik toch iets goed.
Daardoor waren en zijn zulke afwijzingen voor mij juist een stimulans.

Brommer op Zee - boekenprogramma VPRO


woensdag 13 april 2022

Schrijfworkshop Levensverhaal in Portugal

Schrijven op een andere plek, dat werkt voor mij altijd goed. Afstand van je dagelijkse omgeving en routine kan heilzaam zijn, ook als je wilt schrijven over je eigen leven.
De afgelopen 20 jaar heb ik vaak cursussen levensverhaal gegeven. Maar dit jaar voeg ik daar een bijzondere aan toe.

In september geef ik namelijk een workshop Levensverhaal op een prachtige plek in Portugal binnen een speciaal programma.
Patricia te Braak heeft me voor haar nieuwe organisatie Olá Moita! uitgenodigd die workshop te geven van 6-12 september. Met Olá Moita wil zij workshops en ontspanning combineren, weg van drukke toeristische trekpleisters. Daardoor maak je ook kennis met een onbekende kant van Portugal.

Weg uit je dagelijks leven, rust en een omgeving waarin al je zintuigen geprikkeld worden. Dat stimuleert juist als je wilt schrijven over je leven.
Op 19 mei houden we een online bijeenkomst waarin je kennismaakt met de organisatie en met mij. Dan kun je ons vragen stellen over het programma en de praktische aspecten. Meld je aan via de website van Olá Moita! 

Wacht niet te lang als je erbij wilt zijn in Portugal. We werken met een kleine groep, dus het aantal plaatsen is beperkt.
Heb je nu al vragen, reageer dan via het formulier op de site








In het kort: 

7-daagse zomerworkshop ‘Schrijf je eigen levensverhaal, een reis door je leven’

Wil je je eigen levensverhaal opschrijven of een episode uit je leven vastleggen in combinatie met leuke uitstapjes, een mooie omgeving en lekker eten in het groene hart van Portugal? Dan is deze workshop iets voor jou!
In een ontspannen sfeer schrijven en reflecteren en ondertussen genieten van een prachtige omgeving en de mooie dingen van het leven. Schrijfervaring heb je niet nodig
.

Uitgebreide informatie over de workshop Levensverhaal vind je op de website van Olá Moita!




 

maandag 11 april 2022

Eerste liefde

Eerste Liefde. Prachtig thema van deze Boekenweek (9-18 april 2022). Eerste liefde, ik schreef er meermalen over en ik ben er ook nog niet over uitgeschreven.
Maar waar begin je te tellen: bij die eerste kriebel nog voordat ik het woord 'verliefd' kende? Bij die platonische verliefdheid die lang tegen de werkelijkheid in standhield? Die vleugjes aanwaaiende verliefdheden die even snel weer overwaaiden? Die eerste grote liefde die bijna 25 jaar duurde?
En daarna.
Een nieuwe liefde is anders en zo dus toch weer een eerste liefde.

In 2016 schreef ik:

De liefde is een kamer met talloze hoeken
ze heeft me er al vele laten zien.
Maar nog niet alle.

Vrijdag 8 april was het Boekenbal als opening van de Boekenweek. En weer was ik niet uitgenodigd, maar in Wageningen maakten we er toch een miniem openingsfeestje van.
Met Laurens van der Zee (die evenals Martijn Adelmund met mij Schrijversharten vormt) trad ik op bij de opening van de Culturele Ronde in Wageningen. Wij 'kaapten' onze spreektijd om onze eerste liefdes te belichten. Het roept iets op bij mensen, zo bleek na afloop toen mensen mij hun eigen ervaringen vertelden. Met een melancholieke vertedering soms.

In Wageningen zijn ook activiteiten in deze Boekenweek.

Op woensdag 13 april treedt dichter Ingmar Heytze op in de bblthk.
Muzikaal is er die avond ook aandacht voor de liefde. Zo treedt muzikant Herman Groenestein op en ook Walinda de Jong.
Herman heeft in zijn project 'Stadsdichters verklankt' gedichten van de oud-stadsdichters van Wageningen op muziek gezet (Ivanka de Ruijter, Martijn Adelmund, Laurens van der Zee), maar ook een gedicht van mij. Ik ben zeer verguld met hoe mijn 'Achterlangs de haven' door muziek een extra dimensie heeft gekregen. Deze liefdesbetuigingen aan de stad zijn ook te horen.

Meer informatie over de boekenweekavond in de bblthk

In het verlengde van het thema Eerste Liefde houdt muzikante en verhalenverzamelaarster Anneke Rot op 19 april een avond over: 'En zó is het gekomen'.
Zij bracht verhalen bij elkaar over ontmoetingen die leidden tot vlinders, verkering of een leven lang. Maar ook laat zij de mensen zelf aan het woord met hun verhalen.

Meer informatie over En zó is het gekomen in de bblthk


woensdag 6 april 2022

Dichters bij het Theekoepeltje

Tijdens de Culturele Ronde op 9 en 10 april in Wageningen treden uiteenlopende dichters op bij het Theekoepeltje aan het Wallenpad. Voor deze optredens werken Schrijversharten, Lijntje Poëzie en Vrienden van de Theekoepel samen.

Zelf maak ik deel uit van Schrijversharten, samen met Laurens van der Zee en Martijn Adelmund. Tijdens de Culturele Ronde in 2019 traden we ook op bij het markante Theekoepeltje dat tot nu toe vergeefs wacht op een mooie bestemming.
Zonde dat het nog steeds niet is gelukt om nieuw leven te blazen in dit gezichtsbepalende monument. Ik ben bang dat het na de opknapbeurt in 2021 weer zal verkommeren door weersinvloeden en leegstand.

De dichters die tussen 11 en 17 uur optreden (onder voorbehoud) zijn: Ivanka de Ruijter, Simon Oosting, Percy Cicilia jr., Samira van der Loo, Petra Sips, Leontien Jansen, Laurens van der Zee, Martijn Adelmund en ik. De toegang is gratis.

Tijdens de Culturele Ronde stellen zo'n 70 kunstenaars hun ateliers open en ook zijn er optredens en demonstraties.

Vrijdag 8 april om 20 uur wordt de Culturele Ronde 2022 geopend in de bblthk. Dan zijn er ook culturele optredens. Laurens van der Zee en ik treden er namens Schrijversharten op. Ons optreden legt een lijntje naar de Boekenweek die ook die avond begint en waarvan het thema 'Eerste liefde' is. 

Het boekje van de Culturele Ronde met plattegrond van de deelnemende kunstenaars is onder meer in de bblthk te krijgen.

Meer informatie ook op:
https://www.cultureleronde.nl/


Vrienden van de Theekoepel op Facebook




donderdag 31 maart 2022

Cascade

Ooit begon het met een idee voor een boekje en Hermanus Artisticus (Remko Zijlstra) benaderde me om ook een bijdrage te leveren. Ik schreef het gedicht 'Open'.
Maar boekje transformeerde in het idee voor een LP, waaraan dichters en muzikanten hun bijdrage leveren. De opnamen zijn inmiddels gemaakt en de LP komt naar verwachting eind dit jaar uit.
De ideeënstroom ging verder en Hermanus Artisticus verzamelde nog meer muzikanten, maar ook dans en video vinden een plaats in het project Cascade.
Na een voorproefje in februari bij 'Quiet is the new loud' in de bibliotheek van Wageningen is er zondag 3 april de complete voorstelling. Althans, compleet voor nu, want het project blijft in ontwikkeling. Zelf treed ik ook op.
Cascade begint om 15 uur en de toegang is gratis. Meer informatie in het persbericht hieronder.

PERSBERICHT

Creatief bloed stroomt waar het niet gaan kan. Dit geldt ook, of misschien wel juist, wanneer er een lockdown is. Op zondag 3 april om 15.00 uur zal daar in de bblthk het ultieme voorbeeld van worden getoond. C A S C A D E, een project van vele, met name Wageningse, makers onder leiding van HermanusArtisticus, begon namelijk vanuit de lockdown en bracht een groot aantal kunstenaars samen tot een creatieve “stroming”.

Vandaar ook de keuze voor de naam C A S C A D E, wat zoveel betekent als een trapsgewijze waterval of waterstroming. Deze naam staat symbool voor de achttien schrijvers, muzikanten en de danseres die, ieder vanuit hun eigen discipline, samenkomen in een unieke kunstzinnige ervaring.

Om zoveel mogelijk mensen mee te laten deinen op deze creatieve stroming, die een combinatie is van hoorspel, muziek en poëzie, is besloten om deze op vinyl vast te leggen. De LP is inmiddels opgenomen en zal naar verwachting in december worden gepubliceerd.
Hieraan voorafgaand zal een aantal liveshows plaatsvinden, waarbij de groep makers hun kunsten vertoont, veelal in de vorm zoals deze ook terug te horen is op de LP. De liveshows zijn namelijk aangepast aan een live publiek en bevat ook danselementen.

Aan dit project werken mee als schrijver/dichter: Martijn Adelmund, Annie van Gansewinkel, Frio Jongbloed, Ellen van de Kolk, Herman van de Kolk, Petra Sips, Wijnand Steemers en Laurens van der Zee. De muziek is vervaardigd door HermanusArtisticus, Jesse Blauwhof, Mali Boomkens, Fred Cornelissen, Henriette Cornelissen, Nienke Deiters, Anna Kluen, Inge van de Kolk en Robin Post. De danselementen worden verzorgd door Sanne Kooiker.

Cascade op Instagram

Cascade op website bblthk Wageningen

dinsdag 15 maart 2022

Hier stond een school

Hier was ooit de Ireneschool. Enkele jaren geleden verhuisde de school naar nieuwbouw iets verderop en heet sindsdien De Bijenkorf.
Ruim 60 jaar gingen kinderen uit Wageningen naar de school langs de Rooseveltweg. Volgend jaar staan op deze plek 36 betaalbare woningen en appartementen. En dat is mooi.
Maar ik voel ook iets weemoedigs als ik langs het gebouw loop met hier en daar nog doorkijkjes naar hoe het was. Zoveel voetstappen, stemmen, tranen, blijdschap en zweetdruppels van Wageningse kinderen.

De bomen op het terrein zijn al weg en er is een voorzichtig begin gemaakt met de sloop van het schoolgebouw.


De vorige burgemeester Geert van Rumund vroeg Schrijversharten - het collectief van Laurens van der Zee, Martijn Adelmund en mijzelf - om een bestemming te bedenken voor de gevelletters van de Ireneschool. Laurens van der Zee en Anneke Rot hebben de letters in 2019 veiliggesteld.

Als Schrijversharten maakten we samen onderstaand gedicht 'Hier stond een school'. De burgemeester nam het op in zijn afscheidstentoonstelling (2020-2021) in Museum De Casteelse Poort.

We denken graag mee over hoe gevelletters en gedicht  hier ergens als aandenken kunnen blijven. Herinnering aan alle kinderen en leerkrachten die in die belangrijke levensjaren op deze plek een schoolgemeenschap vormden.



Hier stond een school

Hier stond een school
de tijd heeft hem verpletterd.
Het geraamte van het trappenhuis
het laatste dat nog stond
deze letters wat men redden kon
uit de klauwen van voortvarendheid.

Hier stond een school
vaag resoneren nog de decibellen
dwars door de pijngrens heen.
Rijtjes uit het hoofd die
daar na zestig jaar nadreunen.
Hopelijk kleurde je ook buiten de lijntjes
en hield je je wiebelend staande
op de hinkelbaan naar later.

Hier stond geen school die jou liet staan.  Lopen
leerde je, springen, dromen. Soldaat, advocaat
kruidenier, officier. Timmerman
zei vader. Maar de leraar zag de edelman
de vrouw met haar verhalen
en dat mocht ook.


2019 Schrijversharten
(Laurens van der Zee, Martijn Adelmund, Annie van Gansewinkel)

Website Schrijversharten


maandag 21 februari 2022

Gruuëts op mien modertaal


Ich bin gruuëts op mien modertaal. Ik ben trots op mijn moedertaal.

De taal, - het dialect van mijn geboortestad Weert in Limburg -, die mijn ouders me met de paplepel hebben ingegeven. Daar ben ik ze nog altijd dankbaar voor. Mijn moedertaal is belangrijk in mijn leven en werk. Ik schrijf zowel in het Nederlands als in het Weerts.

Vandaag 21 februari is de Internationale Dag van de Moedertaal. Unesco wil met deze dag  de taalkundige en culturele diversiteit onder de aandacht brengen en het belang van meertaligheid.

Ouders en leerkrachten dachten vroeger – en nog steeds soms, helaas – dat onderwijsresultaten eronder lijden als een kind naast het Nederlands ook de moedertaal (bijvoorbeeld een dialect of de thuistaal van migranten) spreekt.
Uit onderzoeken is echter al jaren duidelijk dat het beheersen van de moedertaal naast het Nederlands een verrijking is voor het taalgevoel. De meeste kleine kinderen kunnen moeiteloos schakelen.
Jammer genoeg loopt het aantal dialectsprekende kinderen vanaf de peuterspeelzaal terug. Taalonderzoeker en hoogleraar Leonie Cornips is een warm pleitbezorger voor het stimuleren van tweetaligheid bij jonge kinderen.

Vorig jaar schreef ik bij het verschijnen van Platbook 25 met mijn tekst ‘’t Zuide uut’: je kunt het meisje wel uit het zuiden halen, maar het zuiden niet uit het meisje. Limburg waar ik al 50 jaar niet meer woon, maar waarvan ik de wortels en de taal koester.
Taal is al mijn hele leven de rode draad in mijn werk. Ik ben me zeer bewust van de kracht van de moedertaal die verbindend werkt en de rijkdom van culturen onderstreept. Vanuit zo'n zelfbewustzijn kun je je juist openstellen voor andere culturen en die van anderen net zo waardevol vinden.

Daarom prijs ik me gelukkig dat ik de eerste vier jaar van mijn leven alleen mijn moedertaal hoorde en sprak. En nog altijd spreek ik het zodra het kan.
Verwevenheid met je wortels en een goede hechting zijn van onschatbare waarde. 

Website Huis voor de Kunsten Limburg over Moedertaaldag

Website Veldeke Wieërt

Website Veldeke Limburg

vrijdag 4 februari 2022

BiebBoys en Jatgedichten

Beter goed gejat dan slecht verzonnen. En zeker als je daarmee kinderen enthousiast aan het lezen, en schrijven, krijgt. De BiebBoys hebben deze keer een goed idee om kinderen aan te zetten tot gedichten lezen en schrijven.
In de nieuwste lesbrief staan leuke opdrachten zoals het maken van een serenade, een liefdesliedje of gedicht. Handig ook alvast voor Valentijnsdag binnenkort.
Een levendig en eigentijds filmpje spoort kinderen van groep 5 tot en met 8 aan om aan de slag te gaan: de Bieb Boyband. Bij de lesbrief zijn ook Jatgedichten te downloaden. Elementen om uit te shoppen voor een nieuw gedicht of liedje.

Mijn gedicht Thuis is een van die Jatgedichten. Het was in 2018 een Raadgedicht, in het mooie poëzieproject van collega Rian Visser. In 2019 verscheen het ook in mijn boek 'Op reis met heimwee' (uitgeverij De Eenhoorn).
Ik zou zeggen tegen de kinderen: Jat naar hartenlust uit mijn gedicht en uit die van 3 andere dichters Reine Pelseneer, Bas Rompa en Simon van der Geest. En maak er zelf ook iets moois van!

Overigens heeft het project BiebBoys mij wel eerst netjes toestemming gevraagd om mijn gedicht over te nemen. Gedichten zomaar jatten mag immers niet.

Vorig jaar riep NBD Biblion de BiebBoys uit tot Jeugdspecialist 2021.

BiebBoys in de Klas is een initiatief van de Bibliotheek Gelderland Zuid. De lespakketten worden mede mogelijk gemaakt door het netwerk van Overijsselse Bibliotheken en het Gelders Bibliotheeknetwerk, in samenwerking met Rijnbrink. 

Website de BiebBoys

Ook thuis kun je filmpjes van de BiebBoys bekijken.

woensdag 26 januari 2022

Natuur in feestweek voor gedichten

Morgen op Gedichtendag begint de feestweek voor gedichten, de jaarlijkse Poëzieweek (27 jan - 2 feb) in Nederland en Vlaanderen.
Natuur, het thema van dit jaar ligt me na aan het hart. Vaak ontstaan in de natuur ook ideeën voor mijn gedichten of ander schrijfwerk. Daarom plaats ik de komende zeven dagen een gedicht op twitter, verluchtigd met een foto.
Mijn compagnons van Schrijversharten, Laurens van der Zee en Martijn Adelmund, laten ook op social media van zich horen in de Poëzieweek.
Ik schrijf gedichten over plekken dichtbij en veraf. De laatste jaren door de coronabeperkingen waardeer ik nog meer de natuur die op een boogscheut voorhanden is in Wageningen waar ik woon: bos en hei, de Nederrijn en uiterwaarden, het Binnenveld, de Blauwe Kamer.
En wat verder weg de zee, natuurlijk.
De natuur reflecteert wat in mij leeft en zij brengt mij tot reflectie. Maar de natuur zet mij ook in beweging, verjaagt muizenissen en geeft mij rust in het land van meningen van iedereen over alles en nog wat (ja, ook ik!).
De natuur heeft geen oordeel, de natuur ís.
Telkens weer een verademing.


Activiteiten tijdens de Poëzieweek:   
op: https://www.poezieweek.com/ 

Mijn tweets staan op
https://twitter.com/AnnievGansewink