Schrijfworkshops zintuigen en inspiratie

Voor de Volksuniversiteit Wageningen geef ik in dit nieuwe seizoen twee schrijfworkshops. Op maandagavond 13 november 2023 is dat Schrijven met je zintuigen. Op woensdagavond 17 januari 2024 de workshop Inspiratie bij het schrijven.
De workshops kun je los van elkaar volgen, maar ze combineren ook erg goed. Ze zijn geschikt voor mensen met en zonder schrijfervaring.

Korte omschrijving van Schrijven met je zintuigen:
Verhalen en gedichten krijgen meer diepte en inhoud als je al je zintuigen inzet. Dus niet alleen schrijven over wat we zien, maar ook wat we horen, ruiken, proeven en voelen. Bij het oproepen van herinneringen bijvoorbeeld blijken juist geuren een belangrijke rol te spelen. In de workshop krijgen de deelnemers voorbeelden, een beetje theorie en vooral schrijfoefeningen, zoals geurproeven. 
Informatie op website Volksuniversiteit Wageningen

Korte omschrijving van Inspiratie bij het schrijven:
Je wilt schrijven, maar hoe kom je op ideeën en hoe begin je? In de workshop ‘Inspiratie bij het schrijven’ helpt schrijver Annie van Gansewinkel je op gang. Met oefeningen, praktische tips en manieren om te brainstormen. Je onderzoekt wat vooral voor jou werkt, of je nou over de werkelijkheid schrijft of over fantasie. Na de workshop neem je een voorraadje eigen ideeën mee naar huis. Onderwerpen die onder meer aan de orde komen: de ideale schrijfplek, writer’s block, de gouden tip (spoiler: die bestaat niet!).
Informatie op website Volksuniversiteit Wageningen 

Aanmelden en meer informatie via https://www.volksuniversiteitwageningen.nl/

Mijn Frans ophalen

Musée du Temps

Bijna 50 jaar geleden behaalde ik mijn diploma M.O.-A Frans en daarmee kreeg ik ook een tweedegraads onderwijsbevoegdheid. Als 20-jarige ging ik aan de slag op een middelbare school, de Stefanus Mavo in Tilburg.Waarom ik Frans wilde studeren? Omdat ik het zo'n mooie taal vond. Wat ik er dan mee wilde? O, iets leuks met mensen en Frankrijk, was mijn vage toekomstvisie als scholier.
Volkomen onvoorbereid - nee, er zat geen stage in die opleiding - ging ik aan de slag en na schade en schande in mijn eerste jaar ging het me steeds beter af. Een prachtvak! En ik deed de opleiding Nederlands erachteraan. Ging stagiairs begeleiden van de nieuwe lerarenopleiding en deed alles om het vak voor mezelf boeiend te houden. In 1980 ging ik twee weken naar Besançon in Frankrijk voor een bijscholingscursus voor leraren Frans. We kregen daar les over nieuwe inzichten in het vak. Daarnaast leerden we de stad en de omgeving kennen. Heel boeiend en vol met nieuwe lesideeën keerde ik terug naar Tilburg.

Certificaat bijscholing 

Op de eerste lerarenvergadering van dat nieuwe schooljaar heb ik toen - wat premier Rutte eerder noemde - een 'epifaan moment' gekregen. Hoe enthousiast ook, ik wist zeker: volgend schooljaar ben ik hier niet meer.Dat prachtvak wilde ik niet tot mijn pensioen uitoefenen. Er viel nog zoveel meer te ontdekken. Het werd de journalistenopleiding.
Vakanties gingen lang nog wel naar Frankrijk, maar nu was ik er zelfs al 11 jaar niet meer geweest. Mijn kennis van het Frans zakte weg, om het over vlot Frans spreken maar niet te hebben.
Deze zomer wilde ik eindelijk weer naar Frankrijk, ook om mijn Frans op te halen. Over dat voornemen had ik het voor vertrek met een kennis. Even later kwam ze er in het gesprek op terug: 'En komt Frans dan mee terug?' vroeg ze serieus.
Grappig, die dubbelzinnigheid in taal.
Nou, Frans is mee teruggekomen. Als bij toverslag kwamen zoveel vergeten gewaande woorden ter plekke boven. Ik leerde ook zoveel nieuws, het Frans van deze tijd. Anderhalve week heb ik me ondergedompeld in de taal. Alleen maar Frans horen, lezen, praten. Heerlijk om te merken dat ik niet meer zoals vroeger bang ben om fouten te maken. Je me débrouille, quoi.
Ik geniet ervan om me thuis te voelen in deze taal, de klanken, de woordenrijkdom. Toch een geval van: On revient toujours à son premier amour.

Ik was kort in Mullhouse en in Metz en maar liefst 8 dagen in Besançon. Een fijne stad in de Jura, mooi en aangenaam. Een niet te grote universiteitsstad, ontspannen sfeer. En natuurlijk was het ook een trip down memory lane. Nog eens naar de Saline Royale in Arc-et-Senans, naar dat leuke dorp Ornans.

Centre Linguistique CLA Besançon

Op welke plek ik in 1980 precies les kreeg en waar we ondergebracht waren, weet ik niet meer. Het moderne gebouw van de CLA, waar toen onze bijscholingscursus onder viel, stond er waarschijnlijk nog niet.
Destijds kregen we ook een rondleiding door de voormalige vermaarde horlogefabriek van LIP, korte tijd daarvoor nog onder arbeiderszelfbestuur. Voorbij, al zijn er nog wel verwijzingen in het Musée du Temps. Het museum van de tijd.
Voorbij, voorgoed voorbij, maar mijn geliefde Frans is terug.

Nieuwe thriller op komst

Binnenkort verschijnt een nieuwe thriller van mijn hand, althans van Anne Winkels. Mijn alter ego als thrillerschrijver.
En hij heet: Stekeblind. Dit najaar brengt uitgeverij Ellessy het boek uit.
Mijn eerdere thrillers voor volwassenen verschenen ook bij Ellessy. Maar dat is al weer een tijdje geleden: Moeders Mooiste in 2002 en Deadline in 2006.

Daarvoor schreef ik al twee thrillers voor de jeugd: Vriend of dealer? (1999 Elzenga) en Steken onder water (2001 Leopold).

Veel boeken worden er beter van als ze de tijd krijgen om te rijpen, maar een gat van 17 jaar in mijn thriller-cv is wel erg lang. Toch kreeg ik al in 2009 het eerste idee voor dit boek. Maar ja, het leven en veel andere boeken doorkruisten telkens het werken aan deze thriller.
Het verhaal is er absoluut beter van geworden, hoewel het niet altijd praktisch was om de draad soms na jaren weer eens op te pakken. Het bood wel voldoende afstand om het telkens met nieuwe ogen te bekijken.
Deze laatste weken heb ik nog eens flink geschaafd, geschrapt en ingegrepen in de inhoud voordat de redactie van Ellessy ermee aan de slag zou gaan. Vandaag hadden we overleg over de flaptekst en binnenkort ook over het omslag. Spannend en vreselijk leuk allemaal.
Binnenkort meer over Stekeblind.

Informatie over mijn thrillers en andere boeken:
https://www.annievangansewinkel.nl/boeken.cfm 

Dodgedichters treden weer op

Ook dit jaar treden we met de Dodgedichters weer op tijdens de Wageningse Cultuurzomer. Op 5, 12 en 26 augustus doen we dat tussen 14 en 16 uur op verschillende locaties in Wageningen. Ook bij Montmartre aan de Rijn op 19 augustus treden dichters op vanuit de laadbak van de monumentale Dodge van dichter Laurens van der Zee.
De drijvende kracht achter de Dodgedichters is Laurens van der Zee met wie Martijn Adelmund en ik samenwerken in Schrijversharten.

Zelf ben ik Dodgedichter op 5 augustus, samen met Benjamin van Schothorst, Bonnie Bengsch, Samira van der Loo en Laurens van der Zee. Om 14 uur beginnen we onze tournee in de Hoogstraat tegenover de bblthk. Na ons optreden van een half uur verkassen we naar Het Depot (Villa Hinkeloord) aan de Gen. Foulkesweg en vanaf ongeveer 15.30 uur zijn we te vinden op de Markt.
Op de overige zaterdagen treden weer andere Dodgedichters op.

Deze hele maand augustus zijn er overal in Wageningen culturele evenementen. Aanvankelijk uit nood geboren met buitenactiviteiten in de zomer van 2020 vanwege de coronabeperkingen is de Wageningse Cultuurzomer inmiddels uitgegroeid tot een constante factor die veel moois te bieden heeft aan een breed publiek. Op het programma staan onder meer film, muziek en dans, beeldende kunst en letteren.

Meer informatie op de website van de Wageningse Cultuurzomer

Uitwaaien Magazine

In Wageningen, waar ik woon, lijken de universiteit en de stad soms totaal gescheiden werelden. Dinsdagavond was dat hartverwamend anders in de afgeladen bibliotheek van Wageningen. Jong en oud, studerend of niet, amateurs en beroepskunstenaars, Wageningers in kleuren en culturen. Ze vonden elkaar in de aandacht voor kunst, muziek en taal.
Het tweede nummer van Uitwaaien Magazine werd gepresenteerd, een prachtig initiatief om werelden bij elkaar te brengen. Het thema van deze tweede editie is Stilte, met uiteenlopende bijdragen van zoveel verschillende Wageningers.
Uitwaaien Magazine is gratis te krijgen bij de bblthk en op andere plekken in de stad. Er is zowel een Nederlandse als een Engelse versie.

Hoezo, jonge mensen hebben een korte spanningsboog. Hoezo, het moet tegenwoordig allemaal flitsend en snel. Vooroordelen, ja ook van mij. Er was langdurig intense aandacht van een groot en breed publiek. Een open houding, daar kunnen wij, ouderen, nog iets van leren. Dat geeft hoop voor de toekomst en opgetogen fietste ik naar huis.

Er was bijvoorbeeld het bijzondere optreden van SweetPotato, een Chinese muziekgroep. Daarbij schreef een dichter toegewijd haar gedichten in Chinese karakters op rood papier.

Je kunt een taal niet verstaan en toch het wezen begrijpen.

De dichters uit Ierland die hun gedichten in het Iers schreven en voordroegen. Zo mooi om te zien hoe de ogen van mensen glimmen als ze overgaan op hun moedertaal. Herkenbaar ook bij mezelf als ik in mijn moedertaal, het dialect van Weert, spreek of schrijf.

Zelf schreef ik voor het Stilte-nummer het gedicht Memento Vivere, ontstaan op begraafplaats De Leeuwerenk in Wageningen.

Voor  het derde nummer is het thema: Beweging. Inzenden voor 1 oktober. Meer informatie op de website https://www.uitwaaienmagazine.nl/#

Daar is ook het eerste nummer online te lezen.

Huub Oosterhuis

Huub Oosterhuis is gisteren, op eerste paasdag, overleden. Al zo'n vijftig jaar draag ik zijn werk van gedichten, liederen en teksten met me mee. In Tilburg was ik actief in de studentenkerk Maranatha en in die periode ontdekte ik pas goed het werk van Oosterhuis.
Maar ook sindsdien pak ik van tijd tot tijd een van zijn boeken uit mijn kast. Ik heb er uit geput voor bijdragen aan kerkdiensten en overdenkingen. Ook voor onze trouwdienst kozen we veel teksten van Oosterhuis.
Maar ik las en lees ze ook voor mezelf, ter overdenking en herkenning, tot troost en bemoediging.
In mijn studententijd begon ik mijn eerste gedichten te schrijven en ik weet bijna zeker dat er invloeden van Oosterhuis in mijn poëziewerk zijn geslopen.

Ik schrijf momenteel aan een (auto)biografisch boek over geloofsbeleving van mij en mijn familie. Daarvoor maakte ik de volgende aantekeningen over Huub Oosterhuis.

Van Huub Oosterhuis heb ik maar liefst 9 boeken.
Zien, soms even (1972) en Hoe ver is de nacht (1974) heb ik stukgelezen en volgeklad met instemming en met kritiek. Ze hebben waterschade opgelopen en in eentje zit zelfs een gedroogd grassprietje, misschien van de Pax Christi voettocht. Ze waren vooral belangrijk in de tijd van Maranatha en de eerste jaren daarna.
Zien, soms even nam ik vaak ter hand om er iets in te lezen, op zoek naar wat me op dat moment aansprak. Beschouwingen over Jezus en zijn voorbeeld voor ons.
Als ik maar één boek van Oosterhuis mocht bewaren, zou dat zonder twijfel Zien, soms even zijn. Het heeft me bij geloven teruggebracht, een persoonlijk geloof. Ook nu nog zou ik het met instemming rationeel en met gevoel, soms zelfs ontroering – al was het maar vanwege de herinneringen – herlezen. Een schrijver die tastend zijn geloof onderzocht en God zocht, ook in het dagelijkse.

‘Waar blijft u met uw wonderen’ zong ik soms wanhopig als de puinhoop in de wereld me pijn deed. ‘Van twee woorden wil ik eten’, ook zo’n lied dat me tot in mijn vezels raakte. Alleen was er één regel die ik toen stelselmatig oversloeg, zoals ik in de moederkerk de regel ‘Ik geloof in de heilige katholieke kerk’ niet meer over mijn lippen kreeg.
De regel bij Oosterhuis was: God weet komen de Chinezen.
Wat een onzin. Na het Russische gevaar dat ons tijdens de Koude Oorlog belaagde en waarna de wapenwedloop werd opgedreven, moesten we nu het gele gevaar vrezen? We moesten juist af van het vijanddenken.
Die regel blijkt hij later toch te hebben vervangen, zo lees ik op internet.

Huub Oosterhuis heeft veel betekend voor mij en mijn geloven. Als ik deze ochtend in mijn twittertijdlijn (oké, mijn bubbel) kijk, zie ik dat hij veel mensen aansprak, gelovig of niet.
Bijzonder pijnlijk dat zijn liederen uit de meeste katholieke kerken verbannen zijn. Laatst bekeek ik in de kerk nog een liturgiebundel. Veel teksten nu die in mijn jeugd al ouderwets waren, in een taal die veraf staat van of onbegrijpelijk is in deze tijd. Een taal van zeker weten en dogma's.
Het was juist de kracht van Huub Oosterhuis dat hij vragen stelde, het ook niet zeker wist. Op die manier voelde ik dat twijfelen mocht. Zijn verhaal ging, ondanks alles, over hoop en vertrouwen. Voor mij is dat waar geloven over gaat.

Een goede uitgever

 foto website De Eenhoorn 

Wat is voor mij een goede uitgever? Iemand die mijn boeken uitgeeft, is het voor de hand liggende antwoord. Maar het gaat om meer. Iemand die mijn boek met liefde en aandacht uitgeeft, maar ook iemand die het beste haalt uit mij als schrijver. Vorige week was ik in Gent bij de afscheidsbijeenkomst van Marita Vermeulen, uitgever bij De Eenhoorn. Ze gaat met pensioen en ik zal haar missen, want zij is zo'n uitgever.

Ruim dertig jaar geleden bij het begin van mijn loopbaan als schrijver trof ik tot mijn geluk meteen goede uitgevers bij uitgeverij Elzenga, destijds een fonds van Zwijsen: Richard van de Waarsenburg en Robert Francissen. Een soepele introductie in boekenland (schrijf je in bij stichting Lira voor de leenvergoeding was een van hun tips), gedegen redactie en begeleiding, stimuleren tot nog beter.
Toen ik een keer de eerste hoofdstukken van een nieuw jeugdboek instuurde, zei Richard: 'Het is wel goed, maar jij kunt beter.' Slechts één minuut was ik teleurgesteld. Ik heb het hele idee aan de kant geschoven en een totaal ander boek geschreven, dat meteen goed viel.
Ooit verzuchtte ik tegen hem: 'Ik wil weer iets heel anders schrijven, maar ik weet niet wat.' 'Ik denk dat jij goed een thriller kunt schrijven,' opperde hij. Nooit bij stilgestaan, ik las zulke boeken zelf niet eens (te eng). Ook daar begeleidde hij mij bij en wat een fijn genre, zo ontdekte ik.

De uitgeverswereld is danig veranderd in de afgelopen decennia en vaak is er geen ruimte meer voor zo'n persoonlijke begeleiding. Commerciële haalbaarheid is soms het belangrijkste selectiecriterium.
En dan is er ook nog mijn behoefte aan uitproberen, werken in meer genres, voor verschillende leeftijden en doelgroepen. Het is misschien niet handig, maar het hoort bij mij.
Later zei een uitgever ooit: 'Wij vinden je marketing-technisch moeilijk te plaatsen.' Leuk, dacht ik, maar het was niet bedoeld als compliment maar als complicatie.

Bij De Eenhoorn kan ik die behoefte wel volledig uitleven. Uitgever Marita Vermeulen heeft dat alleen maar gestimuleerd. Ze dacht mee met mijn soms nog vage ideeën. Ooit zei ze: 'Ik zie de vorm nog niet voor dit boek.' Maar ze bleef erover nadenken.
Van haar leerde ik echt hoe woord, beeld en vormgeving verweven zijn en elkaar versterken.
Inmiddels verschenen vijf boeken van mij bij De Eenhoorn. In 2008 kwam er mijn eerste boek 'Papa zonder grenzen' uit en vervolgens het prentenboek 'Logeerbeer', nooit gedacht dat ik ook een prentenboek zou schrijven. Uitgerekend dit boek bracht het tot een vertaling in het Chinees. Boeken van De Eenhoorn worden wereldwijd vertaald. En gewaardeerd.

De zorgvuldige en eigenzinnige vormgeving is voor mij een van de redenen om  mijn boeken juist bij De Eenhoorn onder te brengen. Het is niet verwonderlijk dat deze kleine zelfstandige uitgeverij het al meer dan 25 jaar weet te redden - en veel meer dan dat - in de woelige uitgeverswereld waar schaalvergroting en verdwijnende fondsen aan de orde van de dag zijn.

Marita Vermeulen heeft in de 18 jaar dat ze voor De Eenhoorn werkte bijna 1000 boeken uitgebracht. De uitgeverij heeft al heel lang als motto dat zij buiten de lijntjes kleurt en Marita draagt dat uit in wie ze is.

Op haar afscheidsreceptie waren naast haar collega's (hartverwarmend te zien hoe hecht en gedreven het team is!) schrijvers en illustratoren die ook een bijdrage leverden aan een speciale tentoonstelling voor Marita. Een terecht eerbetoon aan een goede uitgever.
Wij als makers hebben veel aan haar te danken. En de lezers van al die mooie boeken natuurlijk ook. 

Website uitgeverij De Eenhoorn